erfgoedobject

Apotheek Baes

bouwkundig element
ID
11026
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11026

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Apotheek Baes
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Authentiek winkelhuis in neoclassicistisch getinte eclectische stijl naar ontwerp van Charles De Roeck uit 1899 voor rekening van G. Van Sull. De apotheekinrichting uit de bouwperiode bleef samen met een uitgebreide apothekersinboedel bewaard.

Historiek

Sedert de oprichting van dit winkelhuis in 1899 was op dit adres een apotheek gevestigd. Bouwheer apotheker G. Van Sull liet de zaak over aan achtereenvolgens Joseph Dechièvre en diens zoon Paul Dechièvre. Van 1974 tot 2005 werd de apotheek uitgebaat door de huidige eigenaar.

Dit winkelhuis in eclectische stijl is representatief voor het oeuvre van bouwmeester Charles De Roeck die in het Antwerpse verschillende burgerhuizen ontwierp in eclectische, neoclassicistische of neorenaissance stijl. Telkens gaat hij uit van eenvoudige, doorgaans neoklassiek opgebouwde lijstgevels met parementen die doorgaans met stucwerk of baksteen werden bekleed

Exterieur

Met een gevelbreedte van vier traveeën, omvat de rijwoning een souterrain en twee bouwlagen onder een pseudomansardedak. De lijstgevel heeft een parement uit geel baksteenmetselwerk met gebruik van natuursteen voor de plint, balkon, consoles, kordons, waterlijsten en speklagen. Het geheel wordt bekroond door een eenvoudige houten kroonlijst op klossen en een leien pseudomansardedak met dakkapel en twee hedendaagse dakvensters. Deze verdieping vormt de enige afwijking op het gevelplan uit het bouwdossier van 1899 waar een dakvenster onder gebogen fronton geflankeerd door oculi waren voorzien.

Verder legt de compositie van de voorgevel de nadruk op het middenrisaliet dat op de eerste verdieping wordt gemarkeerd door een balkon met natuurstenen consoles en smeedijzeren borstwering, en door de bekroning van beide ramen met natuurstenen kroonlijsten op consoles.

De gevel wordt verlevendigd met gekleurde ontlastingsbogen boven de deur- en raamopeningen op de begane grond, meerkleurige tableaus met bloemmotief op de borstweringen van de eerste verdieping en op de fries onder de kroonlijst. Het sierlijke traliewerk van de voordeur, het houten buitenschrijnwerk van begane grond en eerste verdieping, de smeedijzeren souterraintralies en de gietijzeren voetschraper zijn bewaard. Verder bleef ook een natuurstenen naamplaat in de vorm van een cartouche behouden.

Interieur

De ruimtes op de begane grond zijn gegroepeerd rond een centrale trapzaal met aan de straatzijde de inkomhal met rechts daarvan de winkel- en werkruimte. De werkruimte in de rechtertravee vormt samen met de eetkamer en leefruimte een enfilade van rechthoekige ruimtes. De keuken achter de centrale hal geeft uit op de tuin.

De vierkante winkelruimte (4 x 4 meter) is toegankelijk via een kleine inkomhal met marmeren mozaïekvloer. Op de toegangsdeur naar de winkel verwijst de voorstelling op de geëtste beglazing van slang met gifbeker naar het apothekersberoep. De winkelruimte wordt aan vier zijden ingenomen door nagelvaste wandkasten. De muur tussen winkel- en werkruimte werd uitgebroken, maar het wandmeubel bleef ongeschonden.

Op het plafond van de winkel toont een gemaroefleerde schildering een tafereel van twee engelen die medicijnen distilleren voor een ziek engeltje. In de centrale rozet getuigt de oude gasbuis nog van de vroegere gasverlichting die werd vervangen door de huidige luster. De originele marmeren mozaïekvloer wordt grotendeels aan het zicht onttrokken door een balatum vloerbekleding.

De apotheekinrichting in neoclassicistische stijl met neo-Vlaamserenaissance-motieven, omvat nagelvaste houten wandkasten die de volledige muuroppervlakte innemen, een vrijstaande toonbank en een bereidingstafel. Tweeledig van opbouw, bestaan de wit geschilderde wandkasten uit gesloten kasten en laden in het onderste, en open ondiepe rekken in het bovenste register. De rekken worden geritmeerd door gecanneleerde pilasters met Ionisch kapiteel en wortel-noppenmotieven. Twee afsluitbare gifkasten waarvan één met slangmotief zijn geïntegreerd in de rekken. Het geheel wordt bekroond door een klassiek hoofdgestel dat langs drie wanden doorloopt en ook de binnendeuren mee integreert in het geheel. Aan de straatzijde wordt de ruimte tussen beide vensters ingenomen door een pupiter geflankeerd door kasten onder de vensters.

De vrijstaande toonbank heeft een front met verdiepte panelen met cartouches, geritmeerd door Ionische pilasters met wortel-noppenmotieven. Het werkblad is uitgevoerd in gevernist eikenhout, de front- en zijpanelen zijn crèmekleurig geschilderd. De bereidingstafel is uitgevoerd in donker gevernist hout met eenvoudige voor- en zijpanelen.

Tot de uitrusting behoren een omvangrijke collectie apothekersmateriaal waaronder apothekerspotten uit glas en porselein, vijzels, weegschalen, medicijnflesjes, pillendraaiers, pillenvergulders, een kassa, receptenboeken etc.

  • Privé-archief van de eigenaars, bouwplan.
  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 956#1478 (3 maart 1899).
  • ENNEKENS K. & S. TORMANS 2014: Goed bewaarde winkelinterieurs, Antwerpen, 135-137.

Auteurs: Mathys, Greet
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Apotheek Baes [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11026 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.