Inventaris

Vlaanderen

is erfgoed
erfgoedobject

Groepsbebouwing op de rotonde

bouwkundig element
ID: 11083   URI: https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11083

Juridische gevolgen

Provincie
Antwerpen
Gemeente
Antwerpen
Deelgemeente
Berchem
Straat
Cogels-Osylei, Generaal Van Merlenstraat
Locatie
Cogels-Osylei 32-41, 43, Generaal Van Merlenstraat 46 (Antwerpen)
Fysieke status
Bewaard
Erfgoedwaarde
Aanwezig
Links
Tekeningen betreffende ontwerpen voor burgerhuizen op het rondpunt van de de Cogels-Osylei en in de Arendstraat | VAi Collectie

Beschrijving

De monumentale gebogen gevelwanden, die het ronde plein aan de kruising van de Cogels-Osylei ende Generaal Capiaumont- en Generaal Van Merlenstraat omsluiten, zijn samengesteld uit vier huizengroepen naar ontwerp van Ernest Dieltiens uit 1897-99. Dieltiëns voerde de ontwerpopdrachten uit voor de Naamlooze Bouwmaatschappij voor het Bouwen van Burgershuizen in het Oostkwartier.

Deze maatschappij werd in 1886 opgericht om Zurenborg als woonwijk uit te bouwen. Architect Dieltiëns is één van de meest bepalende architecten in de wijk, die talrijke opdrachten uitvoerde voor de maatschappij. Hij realiseerde er een groot deel van zijn oeuvre. Hij realiseerde er talrijke ensembles bestaande uit fantasierijk aangeklede neoclassicistische rijhuizen, maar hij is in Zurenborg vooral gekend om zijn monumentale ensembles op de Cogels-Osylei.

De bouwmaatschappij besteedde heel veel aandacht aan de aantrekkelijke uitbouw van belangrijke, goed zichtbare plaatsen in de wijk. Hoekpanden, panden die van ver zichtbaar zijn voor de wandelaar of gevelwanden bij een rotonde, werden uitgevoerd door de maatschappij, die er een populaire architectuur voor koos. Dit ensemble van vier gevelwanden op een toplocatie in Zurenborg, is hier het ultieme voorbeeld van. Het is het centrale punt van het Berchemse deel van de verkaveling, dat bijna integraal beschermd is als stadsgezicht.

Het gaat om schijnbaar identieke maar telkens verschillend uitgewerkte gehelen, met hun neoclassicistische bouwstijl refererend naar de Franse kastelen van de Loire (onder meer Chambord). Telkens een gelijkaardige opbouw met een centraal verhoogd gedeelte, flankerende torens en vleugels, schuilgaand onder een speelse leien bedaking met torens, koepels, mansardes, hoge schoorstenen en smeedijzeren versiersels; bepleisterde, beschilderde, met panelen, rustica, frontons en andere barokelementen in stuc uitgedoste gevels, duidelijk bedoeld als imitatie van het in natuursteen uitgewerkte prototype.

Bewaarde tuinmuur met houten schutsels en een houten prieel tussen huisnummer 43 en huisnummer 45.

  • Archief Engetrim, plannen.
  • Archief F. Deceuleneer, plannen.
  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1897 # 1126 (32-36), 1899 # 1837 (38-40 en Generaal Van Merlenstraat 46).
  • ELAUT A. & J. POSSEMIERS 1988: Op wandel door de belle époque, Brussel, 70.

Bron     : -
Auteurs :  Hooft, Elise, Plomteux, Greet
Datum  : 2015

Relaties

Je kan deze pagina citeren als: Agentschap Onroerend Erfgoed 2020: Groepsbebouwing op de rotonde [online] https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11083 (Geraadpleegd op 04-06-2020)