Teksten van Huizengroep Boudewijn met den IJzeren Arm

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11084

Huizengroep Boudewijn met den IJzeren Arm ()

Het ensemble "Boudewijn met den IJzeren Arm" is een vrijstaande groep van vier burgerhuizen, samengevoegd tot een symmetrisch uitgewerkt complex, waarvoor bouwaanvraag van 1899 naar ontwerp van Frans Van Dijk. Boudewijn met den IJzeren Arm (840-879) was de eerste Graaf van Vlaanderen.

Van Dijk realiseerde het project in opdracht van de Naamlooze Maatschappij voor het Bouwen van Burgershuizen in het Oostkwartier. Deze maatschappij was opgericht met als doel de nieuwe wijk Zurenborg te ontwikkelen. De maatschappij bouwde talrijke ensembles voor eigen rekening, die ze verhuurde of verkocht sleutel-op-de-deur. Het is duidelijk dat de maatschappij een stedenbouwkundige en architecturale stempel op de nieuwe wijk wilde drukken. Door hun investering in grote, opvallende ensembles in de centrale as door de wijk, bouwde de maatschappij de Cogels-Osylei uit tot het pronkstuk van Zurenborg.

Het gaat om twee centrale rijhuizen van twee traveeën en drie bouwlagen onder leien zadeldaken, geflankeerd door half vrijstaande woningen van drie traveeën en drie bouwlagen onder een gecombineerde leien bedaking. De half vrijstaande huizen werden in de bouwaanvraag villa’s genoemd. Het gaat om een symmetrisch opgebouwd ensemble in rode baksteenbouw, met witte natuursteen voor speklagen, omlijstingen van de muuropeningen en decoratie.

Speels opgebouwde gevels, met een combinatie van in stijgende lijn opvolgende poorten, lijst- en topgevels, uitgevoerd in neo-Vlaamserenaissance-stijl, gecombineerd met elementen uit de Florentijnse renaissance (booglijsten) en de neogotiek (driepasmotieven). Traditionele constructietechnieken zoals druiplijsten, speklagen, vlechtingen, geblokte boogvormen en deelzuiltjes zijn de basis voor de pittoreske esthetiek van het geheel. Jules Weyns realiseerde de beelden in witte natuursteen: het centraal opgestelde beeld van Boudewijn I, wapenschilden in reliëf, beeldjes van muzikanten boven de hoekerkers.

De meest linkse woning, nummer 45, was van 1904 tot aan zijn overlijden de woning van kunstschilder Hippolyte Daeye (1873-1952). Achterin de tuin liet hij een atelier bouwen, waarvoor bouwaanvraag in 1904 naar ontwerp van Edward Van Not. Het is een bakstenen gebouw met een rechthoekige plattegrond, in een neo-Vlaamserenaissance-stijl. Het atelier telt twee bouwlagen onder een afgeknot zadeldak; de voorgevel aan tuinzijde heeft op de begane grond drie kleine segmentbogige muuropeningen, een deur en twee vensters en op de verdieping een groot rondboogvenster. Witte natuurstenen elementen decoreren de rode baksteenbouw, zoals speklagen, lisenen, een cartouche en waterlijsten.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 956 # 1534, 956 # 2924.
  • ELAUT A. & J. POSSEMIERS 1988: Op wandel door de belle époque, Brussel, 77-79.
  • L'Emulation, 1902, XXVII, platen 31-32.

Auteurs:  Plomteux, Greet; Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Huizengroep Boudewijn met den IJzeren Arm [online], https://id.erfgoed.net/teksten/169998 (geraadpleegd op ).


Huizengroep ()

Zogenaamd "Boudewijn met den IJzeren Arm". Vrijstaande groep van vier burgerhuizen, samengevoegd tot een symmetrisch uitgewerkt complex, waarvoor bouwaanvraag van 1899 naar ontwerp van F. Van Dijk. Combinatie van in stijgende lijn opvolgende poorten, lijst- en topgevels, uitgevoerd in neo-Vlaamserenaissance-stijl met Florentijnse (booglijsten) en gotiserende (driepasmotieven) inslag; traditionele constructietechnieken (druiplijsten, speklagen, vlechtingen, geblokte boogvormen en deelzuiltjes) als basis voor een esthetiek; enkele witstenen beelden door Jules Weyns.

Huisnummer 45, van 1904 tot 1952 bewoond door kunstschilder H. Daeye; atelier achterin de tuin, waarvoor bouwaanvraag van 1904 naar ontwerp van Edward Van Not.

  • Gemeente-archief Berchem, 0.1/5, dossier 9, 24 maart 1899; 0.1/5, dossier 18, 28 juli 1904.
  • ELAUT A. & POSSEMIERS J. 1988: Op wandel door de belle époque, Brussel, 77-79.
  • L'Emulation, 1902, XXVII, platen 31-32.

Bron: KENNES H., PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. & HIMLER A. 1992: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nd, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Huizengroep Boudewijn met den IJzeren Arm [online], https://id.erfgoed.net/teksten/11084 (geraadpleegd op ).