Geografisch thema

Romboutswervedijk (Damme)

ID
9233
URI
https://id.erfgoed.net/themas/9233

Beschrijving

Straat ten noorden van de Damse Vaart, van de Dammesteenweg ten zuidwesten tot de Schipdonkvaart-West ten noordoosten op het grondgebied van Oostkerke; kleine slag aan zuidzijde als verbinding met de Damse Vaart-West onder zelfde benaming. Volgt tracé van gelijknamige oude zeedijk, die samen met onder meer de Krinkeldijk (zie Oostkerke) onderdeel is van de ringdijk (Evendijk), aangelegd circa 1060 ter indijking van de Zwinmonding, en die te Uitkerke op de Oostdijk en de Gentele aansluit, en vandaar oostwaarts over Heist, Westkapelle en Hoeke verder zuidwaarts loopt om het achterland tegen zeeoverstromingen te behoeden; circa 1170 verlengd tot in de buurt van Koolkerke. Het zuidtracé van deze dijk kent een grillig verloop, wellicht een kreek van het uitgestrekte schorrengebied volgend. Vormt de grens tussen de zogenaamd Oudlandpolder ten noorden en de Nieuwlandpolder ten zuiden, respectievelijk verkaveld in de 11de eeuw en in de loop van de 12de-13de eeuw, zie de hoger gelegen akkers aan zuidzijde door de slikafzettingen van latere overstromingen. Is één van de dijken die de verzanding van het Zwin in de hand hebben gewerkt. Vormt tevens de noordgrens van de uitbreiding van het stadsgedeelte ten noordoosten van de dam vanaf het midden van de 13de eeuw, wanneer de Zwingeul wordt ingedijkt, onder meer door de aanleg van een zuidelijke en noordelijke dijk, l.g. vermoedelijk aansluitend op een dijk onder de Romboutswervedijk. In de nabijheid van deze dijk ligt de middeleeuwse Oostkerkepoort met een halfronde versterking.

Eerste vermeldingen als "Remboudswerf" (1288) en "Rombouds werve" (1347) wellicht zogenaamd naar de eerste dijkgraaf of beheerder van de zogenaamd Watering Romboutswerve. Weg aangeduid op de kaart van Pieter Pourbus (1561-1571) met voormalige locatie van 16de-eeuwse grenspaal aan noordzijde (grens met Ambacht van Oostkerke) ter begrenzing van de zogenaamd "Damse paallanden", het gebied dat eigendom is van de stad maar buiten de vestinggordel ligt. De grenspaal staat thans in de Vierschare van het stadhuis tentoongesteld (zie Markt) en is als model gebruikt voor de nieuwe betonnen exemplaren langs de Oude Sluissedijk en de Rabattestraat die in 1981 geplaatst werden op initiatief van het stadsbestuur.
Bij de verdere versterking van de stad tijdens de Spaanse Successieoorlog (1702-1713) worden twee vooruitgeschoven forten langs deze dijk gebouwd in de richting van Sluis, onder meer het zogenaamd "Verbrande Fort" aan de kruising met de Versevaartdijk (Oostkerke), weergegeven op de Ferrariskaart (1770-1778).

Deels onverharde weg langs beide zijden afgeboord met imposante scheefgegroeide Marilandicapopulieren. Aan de noordzijde van de weg ligt een aarden slag die leidt naar het natuurreservaat "De Romboutswerve", een 13 ha groot complex van historisch laaggelegen graslanden met talrijke kreekrestanten, wellicht overblijfselen van een plaatselijke doorbraak van de dijk bij de vorming van het Zwin in 1134. Thans in eigendom en beheer van vzw Natuurpunt/Natuurvereniging "De Wielewaal". Maakt deel uit van een groter geheel dat zich uitstrekt over de kernen van Lissewege en Dudzele (Brugge), Ramskapelle en Westkapelle (Knokke-Heist) en Oostkerke. Is tevens een uitzonderlijke overwinteringplaats voor wilde ganzen. Wordt door talrijke afwateringssloten doormidden gesneden, onder meer de Romboutswerveader ten noorden van de dijk, begrensd door moerassige stroken.
Schaarse bebouwing, onder meer losstaande, al dan niet witschilderde eengezinswoningen uit de tweede helft van de 20ste eeuw in landelijke stijl, in aansluiting bij bebouwing langsheen de Damse Vaart-West.
Het zuidwestelijk deel van de Romboutswervedijk tot en met de slag naar de Damse Vaart-West met de bebouwing erlangs is in het beschermde stadsgezicht opgenomen (M.B. van 13/10/1986, gewijzigd bij M.B. van 30/03/1987).

  • CROIS, R., Op zoek naar de oude stadspalen van Damme, s.l., s.d. , p. 20-26.
  • DEVLIEGHER L., Damme, in Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, deel 5, Tielt, 1971, p. 29.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van Westelyk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guînes en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, deel XIII, Brugge, 1932, kolom 689-691.
  • HOSTE H., Damme, Antwerpen, 1956, p. 76.
  • VISSERS P. (red.), Langs Vlaamse wegen. Damme, Stichting Monumenten- en Landschapszorg v.z.w.-Stadsbestuur Damme-VTB-VAB, Brussel, 2000, p. 9.

Bron: CALLAERT G. & HOOFT E. met medewerking van SANTY P. & SNAUWAERT L. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Damme, Deel I: Stad Damme, Deelgemeenten Hoeke, Lapscheure en Moerkerke, Deel II: Deelgemeenten Oostkerke, Sijsele en Vivenkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL17, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Kapel

  • Is deel van
    Damme

  • Is gerelateerd aan
    Romboutswervedijk (Oostkerke)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Romboutswervedijk (Damme) [online], https://id.erfgoed.net/themas/9233 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.