Woonblok met oorspronkelijk 44, heden 34 appartementen, gebouwd in opdracht van de gemeente Borgerhout volgens plannen van 1931 naar ontwerp van bouwkundige Franciscus Hermans.

Context en bouwgeschiedenis

De ontwerpplannen, opgesteld eind 1931, waren van de hand van gemeentebouwmeester Franciscus Hermans. Hermans was eveneens hoofdconducteur van de Dienst der Gemeentegebouwen, van wie de opdracht voor dit complex met betaalbare woningen uitging. Aannemer was Jos Jennes uit Borgerhout, concessiehouder van het Franse gewapend-betonsysteem Hennebique.

Het gebouw werd tussen 1988 en 1995 gerenoveerd door architect Johan Peirelinck uit Kappellen in het kader van de architectuurwedstrijd “Herlevend Patrimonium”, die als doelstelling had om kleinschalige leegstaande of functioneel onaangepaste gebouwen in of nabij stads- of dorpskernen te saneren tot kwalitatieve sociale woningen. De opdracht bestond erin het bestaande complex te verbouwen tot huurappartementen met een hedendaags comfortniveau. De woningen waren bestemd voor bejaarden en jonge gezinnen en er werden woningtypes voorzien met 1, 2 en 3 slaapkamers. De renovatie werd opgeleverd in 1995 en omvatte 34 appartementen. Bij de renovatie gingen een aantal architecturale details, zoals het oorspronkelijk schrijnwerk en de betonnen balustrade aan de zijde van de Vinçottestraat verloren. Het complex is sindsdien in handen van sociale huisvestingsmaatschappij De Goede Woning (heden Woonhaven Antwerpen). Ter gelegenheid van de renovatie werd een gedenkplaat aangebracht met vermelding "CV De Goede Woning / Architectuurprijs 88 / Herlevend Patrimonium / Laureaat arch. J. Peirelinck / Dit bekroond ontwerp werd ingewijd op 26 april 1995".

Beschrijving en typering

Het complex is gelegen op de hoek van de Vinçottestraat en Ferdinand Berckmansstraat en is voorzien van drie uitgewerkte straatgevels. Het portiekflatgebouw is opgebouwd rond een (heden niet-publieke) binnenkoer. Volgens de bouwplannen was de centrale toegang aan de Ferdinand Berckmansstraat oorspronkelijk bedoeld als een centrale open doorgang tot het binnenplein, geflankeerd door de conciërgewoning. Deze indeling bepaalde de relatief symmetrische uitbouw van het gehele complex ten opzichte van deze as. De doorgang werd echter omgevormd tot een afgesloten inkomportaal, vergelijkbaar met de vier andere portalen en circulatieassen die aanwezig zijn in de twee zijgevels.

Woonblok met souterrain en vijf bouwlagen onder een plat dak, uitgevoerd in art deco. De gevels zijn opgebouwd uit rood baksteenmetselwerk, dat voornamelijk toegepast is voor de, deels hoger opgetrokken, penanten ter hoogte van de hoeken, en dat gecombineerd wordt met een contrasterend gebruik van natuursteen en cementering, onder meer voor de centrale traveeën van de gevels, de decoratieve panelen in borstweringen van vensters, de hoger opgaande deurtraveeën met getrapte bekroning en de aflijning van het volume. De plint van het massieve volume is afgewerkt met blauwe hardsteen en wordt geopend door keldervensters, afgesloten met decoratief traliewerk. De structuur en detaillering van het complex getuigt van een sterk verticale geleding, bekomen door het ritme van de venstertraveeën en de uitspringende, doorgetrokken deurtraveeën, en geaccentueerd door decoraties in het metselwerk. De verticaliteit van de deurtraveeën wordt versterkt door de aanwezigheid van smalle, gekoppelde vensteropeningen tussen doorgetrokken lisenen. Gesloten betonnen balkons zorgen voor een horizontaal accent, maar werden aan de Vinçottestraat storend vervangen door een open balustrade.

Opvallend decoratieve uitwerking aansluitend bij de art deco met gebruik van fruit- en bloemmotieven in de borstweringen van vensters. De geveltoppen van de oplopende deurtraveeën zijn voorzien van een sierstuk in reliëf met uitbeelding van een wapenschild gecombineerd met florale motieven. De toegangsdeuren zijn gevat in een omlijsting bestaande uit pilasters bekroond met bloemmotieven, onder een zware latei uitgewerkt als een strakke, decoratieve hanenkam. Het oorspronkelijke, karakteristieke schrijnwerk, ingevuld met glas-in-loodramen ter hoogte van de trapzalen, is volledig vervangen.

Volgens de bouwplannen worden de koergevels gekenmerkt door een volumewerking, bekomen door uitspringende volumes en balkons. Boven de centrale doorgang was op elke verdieping een inpandig terras voorzien.

Evaluatie

Typisch voorbeeld van een appartementsgebouw uit het interbellum, meer bepaald een portiekflatgebouw geopend naar een open binnenkoer. Het complex bezit architecturale waarde, bepaald door een opvallende schaal en volumewerking, evenals een typerende vormgeving en rijkelijk uitgewerkte decoratie in art-decostijl. De algemene beeldkwaliteit is wel aangetast door de vernieuwing van het schrijnwerk en het verdwijnen van de betonnen balkonbalustrade aan de zijde van Vinçottestraat. Ook de oorspronkelijke planindeling wijzigde door renovatie.