Teksten van Woning Pelckmans

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11244

Woning Pelckmans ()

Half vrijstaande villa uit 1938 ontworpen door Jos Ritzen in opdracht van Albert Pelckmans. Ritzen was een persoonlijke vriend van de familie Pelckmans, die de Uitgeverij Pelckmans beheerde die uit de in 1892 opgerichte De Nederlandsche Boekhandel ontstond. Albert Pelckmans was de eerste Vlaamse directeur van deze uitgeverij.

De van oorsprong Nederlandse architect en urbanist Jos Ritzen vestigde zich in 1924 definitief in België, wanneer hij werd aangesteld om Duitse oorlogsbegraafplaatsen in de Westhoek te ontwerpen. Het oeuvre van Ritzen is zeer gevarieerd, hij legde zich onder meer toe op het ontwerpen van sociale woonwijken en religieuze architectuur, maar eveneens bracht hij ook burgerhuizen en villa's tot stand. Bij de burgerwoningen ontworpen door Ritzen kan men spreken van een moderne baksteenarchitectuur met Nederlandse invloeden in navolging van Hendrik Berlage en de Amsterdamse School. Hij was van mening dat "klaarheid en eenvoud moet heersen" en zag het als de taak van de architect "de verhouding van het werk tot de ruimte en zijn omgeving, de relatie van het geheel tot zijn onderdelen" te bewerkstelligen. In zijn latere loopbaan zal Ritzen echter van dit modernisme afkeren en zich meer wenden tot het traditionalisme. De villa in de Alfons Schneiderlaan kan men situeren in deze latere periode. De bijna landelijke, regionalistische stijl waarin het huis opgetrokken is, zien we ook terug in zijn eigen woning.

De driegevelvilla telt twee bouwlagen en vijf traveeën, oorspronkelijk onder steil pannen zadeldak, heden leien pseudomansardedak. Het huis is gelegen in de Ter Rivierenwijk die bestaat uit naoorlogse een- en meersgezinswoningen met voortuin. Voor het huis bevindt zich een voortuin met lage bakstenen omheining. De villa bestaat uit een voorbouw op een rechthoekige plattegrond, waartegen achteraan twee lagere aanbouwen zijn voorzien. De gevels hebben een parement van bruine baksteen, zonder plint. De woning valt op door haar atypische, brede voorgevel met een strenge, bijna op klassieke leest gestoelde indeling. De voorgevel wordt per bouwlaag door vijf regelmatig in de traveeën geplaatste vensters geopend. De vensters hebben een roedeverdeling en zijn op witte natuurstenen dorpels geplaatst.

De inkomdeur met witte natuurstenen omlijsting van brede negblokken bevindt zich centraal in de vrije rechter zijgevel. De deur heeft ook een natuurstenen latei en trede. Rondom de deuropeningen werden kleine rechthoekige vensteropeningen onregelmatig in de gevel geplaatst. Ook deze vensters zijn voorzien van schrijnwerk met kleine roedeverdeling. De oorspronkelijke zijpuntgevel werd bij de plaatsing van het mansardedak opgetrokken tot een lijstgevel. Achteraan werd tegen de zijgevel een lage aanbouw met garage voorzien.

De uitbouw van de keuken en de garage zorgen voor twee uitspringende volumes. In de achtergevels van hoofd- en bijgebouwen zijn de vensters op de benedenverdieping samengevoegd tot twee bandramen; een rondboogdeur biedt rechtstreeks toegang tot de garage.

De ruimtes op het gelijkvloers van het rechthoekige hoofdgebouw zijn rond een grote centrale hal met trap geschikt. Aan straatzijde is een ruime woon- en zitkamer voorzien, die de volledige gevelbreedte inneemt. Naast de hal, en uitgevend op een groot terras, zit de eetkamer. De keuken is in een aanbouw aan tuinzijde gelegen, eveneens aansluitend bij het terras. De garage is tevens vanuit de keuken toegankelijk en is in een aparte aanbouw ondergebracht.

De eerste verdieping telt in het hoofdvolume drie grote slaapkamers met een badkamer tussen de twee kamers vooraan. Boven de keuken wordt een bureau voorzien. Op de tweede verdieping voorziet het plan een grote zolder en twee slaapkamers, waarvan een met ingebouwde kast. De kelder geeft mogelijkheid tot opslag van voorraden, zo is deze uitgerust met een wijnkelder en een provisiekamer en is er ook ruimte voor de opslag van hout en kolen.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossier 329#15750.
  • BARBIER W. 2015: Jos Ritzen (1896-1961), architect: zijn kerkelijk oeuvre in theorie en praktijk, onuitgegeven lic.verhand. UGent, Gent, 17-23.
  • DE BLAUWE F. 1957: Jos Ritzen, Antwerpen.
  • LAUREYS D. 2004: Jos Ritzen (1896-1961) in: LAUREYS, D. (red.), Bouwen in beeld: de collectie van het Architectuurarchief van de Provincie Antwerpen, Turnhout, 227-230.

Auteurs:  Delannoye, Charlotte
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Delannoye C. 2017: Woning Pelckmans [online], https://id.erfgoed.net/teksten/195248 (geraadpleegd op ).


Villa ()

Halfvrijstaande villa, 1937, naar ontwerp van Jos Ritzen; breedhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen; oorspronkelijk onder steil pannen zadeldak, heden leien pseudomansardedak.

Sobere baksteenbouw met rechthoekige muuropeningen op witstenen dorpels; ramen met roedeverdeling; ingang aan zijgevel in brede omlijsting van witstenen negblokken. Achterin gelegen garage.

  • LEONARD E. 1941. Huizen en Gebouwen, Gisteren en Heden, Bouwkunst en Wederopbouw, I, 5, 126-129.

Bron: KENNES H., PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. & HIMLER A. 1992: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nd, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Plomteux G. 1992: Woning Pelckmans [online], https://id.erfgoed.net/teksten/11244 (geraadpleegd op ).