Geografisch thema

Patersonstraat

ID
11486
URI
https://id.erfgoed.net/themas/11486

Beschrijving

Straat ten oosten van het centrum van Oostkamp, in het gehucht Moerbrugge, meer bepaald ten oosten van de spoorlijn Brussel-Oostende gelegen. De straat loopt van de spoorweg naar de Moerbrugsestraat. De benaming verwijst naar de Canadese majoor R.A. Paterson die samen met enkele andere officieren de leiding had over de Slag om Moerbrugge (9-10 september 1944).

De straat behoort tot het historische stratenpatroon van de gemeente zie reeds afgebeeld op de Grote Kaart van het Brugse Vrije van Pieter Pourbus (1561-1571), gekopieerd door Pieter Claeissens (1601). De straat wordt op de 16de-eeuwse kaart gedomineerd door de molen van Moerbrugge, die voor het reeds wordt vermeld in 1537. Circa 1835 is de molen eigendom van hertog Wolfgang d'Ursel, toenmalig eigenaar van het kasteel van "Gruuthuse" (zie Stationsstraat nummer 196); de molenaar is Joannes Standaert. De molen was gelegen aan het zuidelijke kruispunt van de Paterson- en de Gevaartsestraat (zie nummers 55-57).

Terwijl de straat op het einde van de 18de eeuw nog steeds onbebouwd lijkt - zie de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778) - staat op de Atlas der Buurtwegen (circa 1843) de straat reeds bebouwd met kleine huizen ter hoogte van het kanaal. Op de Atlas wordt het eerste straatdeel omschreven als "Chemin n° 4" met vermelding "Chemin d'Ostcamp au hameau de Moerbrugge", zogenaamd "Moerbrugschenweg". Het vervolg vanaf de kruising met de Stuivenbergstraat wordt aangeduid als "Chemin n° 3", omschreven als "Chemin du hameau de Moerbrugge à Beernem (lieu dit Trois Rois)" en zogenaamd "Ruissenleedschenheerweg".

In 1838 wordt de spoorweg Brussel-Oostende aangelegd doorheen Oostkamp. Niettemin wordt pas in 1859 een eerste overdekte halte of wachthuisje langs de spoorweg opgetrokken (voordien stopt de trein niet in Oostkamp). Het wachthuisje is gelegen aan de kant van de Patersonstraat, ten westen van de huidige nummers 4-6.

Tot de aanleg van de spoorlijn is de huidige Patersonstraat (gelegen in het verlengde van de Stationsstraat aan de overkant van de spoorweg) de belangrijkste verbindingsweg tussen Oostkamp en het gehucht Moerbrugge. In 1897 wordt de windkorenmolen afgebroken en de molenwal wordt geslecht. In de plaats verrijst in 1899-1900 een huizenblok, in de volksmond "de molenhuizen" genoemd (nummers 56-64). Tijdens de Eerste Wereldoorlog heet de straat Moerbrugsestraat en zeker tot in de jaren 1950 ook nog de Statiestraat.

In de jaren 1980-1990 verdwijnen verschillende kleinere huisjes (onder meer herberg De Witte Leeuw) ter hoogte van de brug van Moerbrugge, in functie van de verbreding van het kanaal Gent-Brugge. In de hoek ten oosten van de spoorlijn, gevat tussen de viaduct van de Moerbrugsestraat en de Patersonstraat, wordt heden een kleine verkaveling aangelegd met kleine vrijstaande woningen (zie Rivier- en Boomkwekerijenstraat).

Thans bestaat de Patersonstraat uit in grote mate aaneengesloten bebouwing van veelal kleine woningen. Nummers 58-64, gelegen ten westen van het kruispunt met de Gevaartsestraat, in de volksmond eertijds zogenaamd de "Molenhuizen", tot stand gekomen in 1899-1890 na de afbraak van de molen van Moerbrugge (zie afbeelding). Eenheidsbebouwing van anderhalve bouwlaag, heden met vaak sterk vernieuwde parementen, aangepaste openingen etc. Voorheen ook eenheidsbebouwing van anderhalve bouwlaag tussen de Gevaartsestraat en de Sint-Godelieveschool (zie nummer 98) zie oude foto. Op de hoek van de Bareelstraat (nummer 12) is een begin 19de-eeuws hoevetje bewaard waarvan het woonhuis in de jaren 1950 is herbouwd. Hoeve, sinds 1975 zogenaamd "Doornhof", met begraasd erf met enkele fruitbomen, omgeven door een meidoornhaag. Bewaarde, dwars op de straat gerichte schuur, die reeds staat afgebeeld op de Atlas der Buurtwegen (circa 1843) (zie afbeelding). Wit beschilderde, verankerde, bakstenen schuur op een zwart gepekte plint onder een licht overkragend en licht geknikt, pannen zadeldak. Twee grote, groen beschilderde houten poorten. Later aan de westzijde uitgebreid.

  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen Mestdagh, nummer 1098: Plannen van eigendommen, eigendom van de weduwe J. van den Wouwere geboren Isabelle Beaucourt en Jeanette Beaucourt, 19de eeuw.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen Mestdagh, nummer 1122: Figuratieve kaart van eigendommen, 19de eeuw. CLAEYS G., Oostkamp in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1982, nummer 36, 38.
  • SOUILLAERT C., Het station van Oostkamp: een situering van de architectuur, in Heemkundige Kring Oostkamp, nummer 6, jg. 3, 2002, p. 8.
  • VANDE GINSTE S., Archiefbeelden Oostkamp, Gloucestershire, 2005, p. 41, 64, 104, 110.
  • VAN SLAMBROUCK J., De molens van Oostkamp, in Ons Molenheem, vol. 30, p. 200, p. 93.
  • VAN SLAMBROUCK J., De molen van Moerbrugge, in Heemkundige Kring Oostkamp, nummer 9, 2004, p. 20-25.

Bron: VANWALLEGHEM A. met medewerking van CREYF S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Oostkamp, Deel I: Deelgemeente Oostkamp, Deel II: Deelgemeenten Hertsberge, Ruddervoorde en Waardamme, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL30, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Deels vrijstaande dorpswoning uit het interbellum

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Eind 19de-eeuwse dubbelwoonst

  • Omvat
    Herberg Het Molentje

  • Omvat
    Villa Pectinata

  • Omvat
    Vrije basisschool Sint-Godelieve, voorheen Sint-Jozefschool

  • Is deel van
    Oostkamp


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Patersonstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/11486 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.