Geografisch thema

Stationsstraat

ID
11496
URI
https://id.erfgoed.net/themas/11496

Beschrijving

Straat die vanuit het centrum van de gemeente Oostkamp loopt tot tegenaan de spoorlijn Brussel-Oostende in het gehucht Moerbrugge. De straat is genoemd naar het station van Oostkamp (zie Everaertstraat nummer 3).
Het straattracé wordt reeds afgebeeld op de Grote Kaart van het Brugse Vrije van Pieter Pourbus (1561-1571), gekopieerd door Pieter Claeissens (1601): een kronkelende weg vertrekkende van de dorpskern van Oostkamp langs het kasteel "Gruuthuse" (zie nummer 196), over een brugje over de Rivierbeek, naar de Zuidleie (toenmalig kanaal Gent-Brugge). De straat loopt van oudsher door, over de huidige Patersonstraat. In 1641 wordt de straat de "Moerbrugge kerkweg" genoemd.

In de 18de eeuw - zie de weergave van de straat op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778) - vormt de straat opeens één weg met de huidige Hogedreef, die loodrecht het kasteel van Gruuthuse (zie nummer 196) verbindt met de Kortrijksestraat. Vóór het omwalde kasteel draait de straat en loopt ten noorden van het kasteeldomein verder richting Moerbrugge.
In een verslag van 1805 wordt de straat de "Weg naar de molen van Moerbrugge" genoemd; deze molen stond aan het huidige kruispunt Patersonstraat/Gevaartsestraat. Het uitzicht van de voorheen lange straat wordt grondig verstoord door de aanleg van de spoorweg Brussel-Oostende in de loop van de jaren 1830. Op de Atlas der Buurtwegen (circa 1843) is de straat geregistreerd als "Chemin n° 4", omschreven als "Chemin d'Oostcamp au hameau de Moerbrugge" zogenaamd de "Moerbrugschenweg". Na de aanvraag van de zelfstandige Commissie van het Beverhoutsveld in 1858 om de weg Moerbrugge-Oedelem (zie Oedelemsestraat) op eigen houtje te plaveien, wil het gemeentebestuur de weg meteen doortrekken tot in het centrum van Oostkamp, zodat Moerbrugge met de dorpskern van Oostkamp wordt verbonden. In diezelfde periode richt het gemeenbestuur van Oostkamp bij de Spoorwegmaatschappij een aanvraag om een treinhalte op te richten (zie Everaertstraat nummer 3, Station). De aanleg van de weg tussen Moerbrugge en Oostkamp is een noodzakelijke voorwaarde om een treinhalte in Oostkamp te bekomen; men beslist dan ook de weg zo recht mogelijk aan te leggen. Daarvoor zijn er echter verscheidene onteigeningen vereist. Op 18 oktober 1861 wordt er in de gemeenteraad beslist het "Kerkedreefken", een bosrijk weggetje tussen de dorpskern en de rivierbrug, recht te trekken, aangezien er daarvoor een relatief klein aantal onteigeningen vereist is. Op 12 maart 1863 vinden de aankopen en verwisselingen van grond plaats zie mutatieschets van 1863: grenswijziging met de openbare weg voor de aanleg van de Stationsstraat. Aannemer Anseeuw uit Oostkamp voert de werken uit: de straat wordt geplaveid, er worden duikers geplaatst en de sloten worden gedempt. Deze weg van het Dorp naar Moerbrugge wordt in 1864 in gebruik genomen.
In 1865 rijzen er al onderhoudsproblemen: de weg bevindt zich in slechte staat, doordat er geen verharde onderlaag was voorzien onder de kasseien. Na het herstel van de weg worden er barrières geplaatst in beide richtingen, maar reeds in 1866 worden de barrièrerechten in heel het land afgeschaft.

Kort na de aanleg van de straat krijgt Oostkamp een eerste stationsgebouw (zie Everaertstraat nummer 3, Station) met als gevolg dat de straat vanaf dan de naam "Statiestraat" krijgt.
In 1890 plant men verbeteringswerken aan de Stationsstraat, aangezien de straat geplaveid is met kasseien van klein formaat en de boordstenen niet meer in een goed alignement liggen.
In de omgeving van het station zijn er rond het midden van de 20ste eeuw verschillende cafés gelegen, zoals het café Brouwershof. Het uitzicht veranderde bij de afbraak van het oudste stationsgebouw en het wachthuisje in 1953 (zie Everaertstraat nummer 3, Station).
Tot op heden maakt de straat deel uit van de handelsstraten van het gemeentecentrum zie verschillende winkelpuien op de begane grond. Ter hoogte van het station situeerden zich eertijds meerdere herbergen, die echter met de afbraak van het eerste station (ten noorden van het huidige) geleidelijk aan verdwenen. Thans zijn rond het station enkele zelfstandige bedrijven gevestigd en één hotel "Sachs" (nummer 228), gelegen op de hoek met de Everaertstraat. Laatstgenoemde was in oorsprong de herberg "'t Handelshuis" van Victor Everaert, en is sinds de jaren 1960 vrij ingrijpend gerestaureerd; vaak gebruikt als logeergelegenheid voor Duitse fabrieksgasten van de Siemensfabriek, die zich te Oostkamp vestigde in de jaren 1960 (zie Siemenslaan).

Het gedeelte van de Stationsstraat, ten oosten van het kruispunt met de Albrecht Rodenbachstraat en de Gruuthuselaan, loopt door het noordelijke deel van de ankerplaats "Kastelen Gruuthuyse, Cellen, Erkegem en het Kampveld" zie landschapsatlas.
Rechte straat tot net voorbij het kasteel "Gruuthuse" (zie nummer 196), waar de straat in iets zuidoostelijke richting verder loopt tot de Everaertstraat. Gevarieerde bebouwing die hooguit opklimt tot het einde van de 19de eeuw. Bebouwing van het einde van de 19de eeuw, zowel van anderhalve bouwlaag (zie nummers 133, 139 en 201-203) als van twee bouwlagen zie nummer 71. Daarnaast bebouwing uit de jaren 1930. Nummers 233-235, twee aanpalende woningen uit de jaren 1930; combinatie van baksteen van verschillende tinten oranje, betonnen lateien en vernieuwd houtwerk.

  • Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg, Monumenten en Landschappen, Landschapsatlas, 2001, OC GIS-Vlaanderen.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Oostkamp, 1863/50.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen Mestdagh, nummer 1106: Plan van eigendommen, eigendom van Isabelle en Jeannette Beaucourt, 19de eeuw.
  • BOULJON G., De straatnamen van Oostkamp, in Kultuurleven te Oostkamp, jg. 6, nummer 1, 1976.
  • BOULJON B., Het Oostkamp, Ruddervoorde, Hertsberge en Waardamme van toen. Een verzameling foto's van de vier Oostkampse deelgemeenten in de 19de en de eerste helft van de 20ste eeuw, Brugge, 1984, p. 19 en 37.
  • BOULJON B., Oostkamp, Hertsberge, Ruddervoorde en Waardamme in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1981, nummer 86.
  • CLAEYS G., De gemeente Oostkamp, boek twee, Handzame, 1981, p. 244.
  • CLAEYS G., Kroniek van Oostkamp, Brugge, 1985, p. 268, 270.
  • CLAEYS G., Oostkamp in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1982, nummer 32.
  • SMESSAERT G., Postgeschiedenis van Oostkamp, Loppem, 1989, p. 14.
  • VANDE GINSTE S., Archiefbeelden Oostkamp, Gloucestershire, 2005, p. 104, 122.

Bron: VANWALLEGHEM A. met medewerking van CREYF S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Oostkamp, Deel I: Deelgemeente Oostkamp, Deel II: Deelgemeenten Hertsberge, Ruddervoorde en Waardamme, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL30, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Café 't Putje

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Eenheidsbebouwing, gedateerd 1874

  • Omvat
    Gemeentepark de Valkaart

  • Omvat
    Herenhuis

  • Omvat
    Historiserende burgerhuis

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Interbellumwoning

  • Omvat
    Kasteeldomein Gruuthuyse

  • Omvat
    Onderwijzerswoning van gemeenteschool

  • Omvat
    Rij dorpswoningen met puntgevels

  • Omvat
    Twee dorpswoningen uit het interbellum

  • Omvat
    Villa

  • Omvat
    Villa Bloemendael

  • Omvat
    Winkel-woonhuis

  • Is deel van
    Oostkamp


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Stationsstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/11496 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.