Geografisch thema

Westernieuwweg

ID
12264
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12264

Beschrijving

Lange kronkelende landelijke weg die de noordelijke helft van Varsenare van noord naar zuid doorkruist. De weg verbindt de dorpskern van Varsenare met Houtave, in de wijk Nieuwege doorsneden door de Ieperleed, het latere kanaal Brugge-Oostende. Net als de parallel lopende Oosternieuwweg loopt dit tracé door op de aangrenzende gemeenten. Ze behoren tot de oudste polderwegen waarvan het tracé teruggaat op vroegmiddeleeuwse trekroutes waarbok schaapskuddes in de nieuwe polders werden uitgestuurd naar hoger gelegen delen om de schorren te beweiden. Eerste vermelding van de Westernieuwweg reeds in 1310. Vroeger waren dit aarden wegen, die pas tijdens het Oostenrijkse bewind werden verhard. Door de aanleg van de spoorlijn Brugge-Oostende in 1838 wordt de weg op een tweede punt onderbroken. Het tracé Popstaelstraat-Oosternieuwweg wordt hierdoor volledig afgesneden; via de Westernieuwweg kan de spoorlijn wel overgestoken worden. Het korte afgesneden stukje van de Oosternieuwweg tussen de spoorlijn en het kanaal, wordt sindsdien ook Westernieuwweg genoemd, omdat de huizen langs die weg enkel via een lus vanaf de Westernieuwweg te bereiken zijn (bijvoorbeeld nummer 80).

Langs deze as is sinds eeuwen een opvallende concentratie van grote polderhoeves, wat bv. zeer duidelijk af te lezen is op de kaart van Ferraris (1771-1778). Bijna al deze imposante 18de-eeuwse polderhoeves zijn nu nog steeds te bewonderen langs de Westernieuwweg, die daardoor een uitgesproken landelijk karakter krijgt. Bewoningsconcentraties zijn te vinden tegen de dorpskern aan, ter hoogte van het voormalige station en op de wijk Nieuwege bij het kanaal. Het gedeelte van de Westernieuwweg tussen de dorpskern en de Legeweg wordt gekenmerkt door lintbebouwing van voornamelijk 20ste-eeuwse eengezinswoningen in tuin, bijvoorbeeld nummer 7, dubbelhuis waarvoor de bouwaanvraag is bewaard in het gemeentearchief, ingediend in 1911 door De Bruyne. Tussen de woningen, op nummer 1 de ondertussen afgebroken gemeenschapszaal "Alberta", een bakstenen wegkapelletje ter ere van Maria uit 1991 op de hoek met de Legeweg, en de katholieke dorpsschool zie nummer 3.

Varsenare krijgt in 1877-1878 een halte langs de spoorlijn Brugge-Oostende, ter hoogte van de Westernieuwweg. Naar aanleiding daarvan ontstaan daar een kleine concentratie van een aantal woningen. De woningen nabij het in 1910 gebouwde stationsgebouw (zie nummer 76) vertonen op de blinde gevels naar het station vervaagde publiciteitsschilderingen: nummer 78, begin-20ste-eeuwse woning van anderhalve bouwlaag met gecementeerde gevels. Nummer 93 is een rood bakstenen pand van circa 1888 dat de vorm van het spitse hoekperceel van de weg met de spoorlijn aanneemt. Philippe Van Neste diende in 1888 een bouwaanvraag voor deze woning in bij de gemeente, waarvan de geveltekening en plattegrond in het gemeentearchief van Jabbeke worden bewaard. Naar aanleiding van het station werd de Westernieuwweg toen de "Stationsstraat" genoemd.
Omheen de Nieuwegebrug over het kanaal Brugge-Oostende bevindt zich ten slotte een cluster woningen die teruggaat op 18de-eeuwse herbergen bij de aanlegplaats voor schepen langs deze historische drukke waterweg. Op nummer 90 is er de hoeve en voormalige herberg "De Halve Mane", zie Vaartdijk-Noord nummer 2. Aan de andere kant van het water, op nummer 88, wordt in 1613-1614, de hoeve en herberg "Sint-Antheunis" opgericht. Sinds de verdieping van het kanaal in 1768 kenden deze herbergen veel succes, wat andere herbergiers aantrok, zie in de "Clarahoeve" op nummer 86.

  • Gemeentearchief Jabbeke, Varsenare, Ruimtelijke ordening en stedebouw, plans en alignementen 1824-1905, losse stukken.
  • FRANCHOO A., Pleisterplaatsen voor scheepslui en boottrekkers op wijk Nieuwege te Varsenare, in Brugs Ommeland, jg. 10, nr. 1, 1970, p. 6-18.
  • FRANCHOO A., Varsenare en zijn rijk verleden, Deel II, Brugge, 1972, p. 122-128.
  • FRANCHOO A., Varsenare en zijn rijk verleden, Deel II, Brugge, 1972, p. 82-84: Bakeroothoeve. Foto p. 97.
  • FRANCHOO A., In de schaduw van een dorpstoren, s.l., 1980, p. 22.
  • Ken je streek: een dorp in de west. Varsenare, een galerij van dreven en bossen, in Curiosa, jg. 30, nr. 299, 1992, p. 20-21.

Bron: HOOFT E. met medewerking van BOONE B., CALLAERT G., DE BODT V. & SANTY P. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Jabbeke, Deelgemeenten Snellegem, Stalhille, Varsenare en Zerkegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL35, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Hoeve 't Croonken

  • Omvat
    Hoeve Clarahof

  • Omvat
    Hoeve en herberg De Halve Mane

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve Ten Wijngaerde

  • Omvat
    Hoeve Ter Scotelaere

  • Omvat
    Hoeve Westwerve

  • Omvat
    Klokhofstede

  • Omvat
    Samenstel van boerenwoningen

  • Omvat
    Schoolhuis bij de gemeenteschool van Varsenare

  • Omvat
    Station Varsenare

  • Is deel van
    Varsenare


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Westernieuwweg [online], https://id.erfgoed.net/themas/12264 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.