Bouwgeschiedenis en situering

Tussen 1961 en 1971 bouwde de sociale huisvestingsmaatschappij Beter Wonen een wijk van zes appartementsgebouwen ten noorden van Fort VIII en ten westen van park Sorghvliedt, naar ontwerp van Marc Denkens, Marc Appel en Jan Welslau, die enkele jaren later ook verantwoordelijk waren voor de wijk Kleine Heide van dezelfde maatschappij. R. Ponsaerts trad op als ingenieur betonstudie, W. Van Dongen als ingenieur centrale verwarming en de algemene aannemer was Marcel Smets (Mechelen). In 1966 werden aan de Moretusstraat 150-152 de eerste twee appartementsgebouwen opgeleverd met in totaal 120 appartementen. In 1970 volgden nog drie appartementsgebouwen naar plannen uit 1965 met 243 appartementen, aan de Paul Henri Spaaklaan 1 en de Moretusstraat 154-156. Een jaar later werd nog een zesde appartementsgebouw met 81 appartementen opgetrokken, ook naar plannen uit 1965, aan de Paul Henri Spaaklaan 3.

In 1962 reeds maakte architect Victor Blommaert plannen voor drie middelhoogbouw appartementsgebouwen ter hoogte van Paul Henri Spaaklaan 1-3 die veel gelijkenis vertonen met de appartementsgebouwen die hij enkele jaren eerder realiseerde voor de sociale woonwijk Stuyvenberg in Hoboken. Deze ontwerpen bleven echter onuitgevoerd.

In de lente van 1969 werd een tentoonstelling georganiseerd waarbij een aantal appartementen als modelwoning werden ingericht door Kooperatief Verbond voor Antwerpen, Turnhout en het Waasland (magazijnen Coop) en door Meubelmagazijnen De Kleine Winst. De glas-in-betonramen in de inkomhallen werden gerealiseerd door onder andere Herman Wauters en Guy Massinon. De glazenier van de Henri Spaaklaan 1 blijft voorlopig onbekend.

Het Park Sorghvliet kreeg in 1969 de eerst provinciale prijs (categorie A) groenruimten en bebloemde wijken van het Nationaal Instituut voor de Huisvesting.

Anno 2016 worden de torens ingrijpend gerenoveerd.

Typering en beschrijving

De wijk Vinkevelden in Hoboken is een voor Vlaanderen relatief grote hoogbouw parkwijk in de vorm van zes appartementsgebouwen met in totaal 444 woningen (128 studio’s voor bejaarden, 15 appartementen voor invaliden en bejaarden met één slaapkamer, 256 met twee en 45 met drie slaapkamers). Daarnaast zijn er collectieve uitrustingen zoals een dienstencentrum voor bejaarden (officieel "DC Victor De Bruyne", naar de toenmalige burgemeester maar algemeen gekend als "De Torekens"), sport- en speelpleinen (in het park Sorghvliedt), parkeerplaatsen en garages, en in elk gebouw gemeenschappelijke bergplaatsen voor fietsen en kinderwagens.

De zes appartementsgebouwen zijn kruisvormige torengebouwen van vijftien tot zeventien verdiepingen met blinde kopgevels en een constructie van geprefabricerde betonelementen. De drie gebouwen uit 1970 en het gebouw uit 1971 zijn heel gelijkaardig met noord-zuid en oost-west georiënteerde vleugels, 17 bouwlagen (en evenveel verdiepingen) en een gevelbekleding bestaande uit gewassen silexpanelen en borstwering in sandwichpanelen met asbestcementplaat met minerailoppervlak. Het gebruik van lichtgekleurde borstweringen in de venstertraveeën zorgt voor een verticaliserend accent. Geometrisch aangebrachte panelen verlevendigen een aantal blinde kopgevels, en sluiten aan bij de geometrische claustrae aan de traphallen. De twee appartementsgebouwen van 1966 hebben een andere oriëntatie en opbouw (een dubbelhoge onderbouw op pilotis met erboven 15 verdiepingen). Bovendien werden deze twee gebouwen later bekleed met kunststof panelen.

Tussen de torens aan de Moretusstraat bevond zich een naamloos monument, bestaande uit drie betonplaten (één verticaal en twee horizontaal), samengehouden door vijf roestvrij stalen bouten. Het werd opgericht in 1971–1972 bij de voltooiing van de wijk, en vervaardigd door de firma Marcel Smets.

De groenaanleg bestaat uit boomsoorten zoals gewone plataan, gewone berk, krulwilg, witte paardenkastanje, gewone en Noorse esdoorn, Japanse sierkers, ruwe berk, Californische cipres en Italiaanse populier, hagen van haagliguster en heestermassieven van jeneverbes, zuurbes, Japanse kardinaalshoed, krentenboompje, laurierkers, bruinbladige hazelaar, bontbladige hulsten.

Evaluatie

De erfgoedwaarde van de wijk Vinkevelden in Hoboken is vooral gelegen in de doorgedreven rationalisatie en prefabricage van het bouwproces (technische waarde) en in het glas in beton (artistieke waarde). Daarnaast is het een voor Vlaanderen vrij zeldzame toepassing van kruisvormige hoogbouw in de sociale huisvesting (architecturale waarde) en van een hoogbouw parkwijk (stedenbouwkundige waarde). Na de lopende renovatie, blijven waarschijnlijk enkel de inplanting in het groen en de algemene volumewerking van de architectuur over als erfgoedelementen.