Geografisch thema

Zarrenstraat (Zarren)

ID
13021
URI
https://id.erfgoed.net/themas/13021

Beschrijving

Straat met een recht tracé vanaf het kruispunt Esenstraat/ Zarrenplein/ Staatsbaan/ Stadenstraat (dorpskern Zarren) door de "Broeken" tot aan het kruispunt Werkenplein/ Werkenstraat (dorpskern Werken) (zie ook inventaris van Werken).
De weg van de kerk van Zarren naar die van Werken wordt in 1894-1895 aangelegd dwars door de "Broeken". Voor de aanleg van de Zarrenstraat verloopt de verbinding van Zarren naar Werken via de Barisdamstraat.

De voorganger van de Zarrenstraat te Zarren is de "Kerckhofstraete", een weg die dood loopt in de "Broeken". Deze straat vormde samen met een deel van de huidige Esenstraat de "Plaetse". Langs deze "Kerckhofstraete" bevindt zich in 1748 de herberg en brouwerij "In Dry Coningen".
Bij de aanleg van de spoorlijn Lichtervelde-Veurne in 1856-1858 wordt te Zarren een station gebouwd aan de latere Zarrenstraat. Een andere naam voor de straat was dan ook "Statiestraat". In 1880 wordt een telegraafkantoor in het station ingericht. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was het station een eindstation van de spoorlijn Lichtervelde-Veurne. Het station wordt vernietigd tijdens de oorlog en in de eerste helft van de jaren 1920 heropgebouwd. Het station wordt afgebroken in 1979. Wel is een seinwachtershuis van circa 1898 op de spoorlijn bewaard (zie Zarrenstraat nummer 11). Ook op de nabijgelegen Spoorwegstraat zijn gebouwen die verwijzen naar de spoorlijn bewaard (zie Spoorwegstraat).

De "Statiemolen" of "Picqueus molen" is opgericht in 1826, eerst als staakmolen op torenkot, in 1851 omgebouwd tot een hoge bakstenen stellingmolen op een berg. De molen wordt vernietigd tijdens de Eerste Wereldoorlog en nadien niet heropgebouwd.

Naar de grens met Werken toe loopt de straat door de zogenaamde "Bethoosterse Broeken". In 1915 wordt door de Duitsers op deze weg een tramlijn aangelegd. De stoomtram van het gehucht "Zarren-Linde" naar "Jonkershove" (Houthulst) en het gehucht "Kippe" op Merkem (Houthulst) brengt troepen, munitie en materiaal naar het front. De weg verbindt het front (sector Woumen-Merkem-Steenstrate) met de rustkwartieren in Werken en Handzame. Vanaf 1915 wordt de omgeving van het station van Zarren en van de molenromp van de "Statiemolen" uitgebouwd tot tot een Duits 'pionierspark' met stapelplaatsen voor munitie en materiaal van het front. De stoomtram brengt troepen, munitie en materiaal naar het front. Het 'pionierspark' aan het station is vooral vanaf 1916 en tot juli 1917 een doelwit van vliegtuigbommen, daar de geallieerde artillerie achter de IJzer dit doelwit niet kan bereiken. In juli 1917 beginnen echter beschietingen van achter het front, wat wonen in Zarren echt gevaarlijk maakt. De meeste gebouwen in de Zarrenstraat worden vernietigd.

Op 27 mei 1940, op het einde van de achttiendaagse veldtocht (10-28 mei 1940), valt een bom in de toenmalige Werkenstraat (huidige Zarrenstraat). Doelwit is het station, maar de Duitse bom valt ter hoogte van café Swaels of herberg "De Vrede" (nummer 7). Er valt ook een bom op de spoorweg. Er sneuvelen een zestal mensen, zowel Zarrenaars als vluchtelingen uit het binnenland en soldaten.

Op vandaag wordt de straat gekenmerkt door een aaneengesloten bebouwing van huizen van anderhalve à twee bouwlagen onder zadeldak. Nummer 6: diephuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, daterend uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, rechthoekige muuropeningen onder latei en getoogde muuropeningen onder strek, grotendeels vernieuwd houtwerk. Nummer 7: herberg "De Vrede" van anderhalve bouwlaag onder zadeldak (rode mechanische pannen), parement uit de jaren 1950. Nummer 18: hoekhuis uit de jaren 1920, gele baksteenbouw onder pannen zadeldak, typische hoektravee, gewijzigde muuropeningen. De straat wordt nog steeds gekenmerkt door de spooroverweg met seinwachtershuis (zie Zarrenstraat nummer 11). Tevens een aantal vrijstaande huizen.

  • Rijksarchief Brugge, Provincie Kaarten, nr. 1277: Drie kalken van de baan van Werken via Zarren naar Klerken. Door de ingenieur Ph. Van Mol en Ch. Poupeye, 1892.
  • DEMAREE J., Een kwarteeuw Zarren. 1900-1925, Sint-Andries, 2002, p. 7, 18, 32, 37-40, 87, 54-55, 75, 88, 180 (iconografie).
  • DEMAREE J., Oorlog in de Belgique. Het oorlogsdagboek van Felicien Vanhove uit Zarren, 1914-1917, Koksijde, 2000, p. 8, 82, 84, 92, 112, 114, 116, 131, 134, 164 (iconografie).
  • WERBROUCK M., Zarren, van brouwers en herbergiers tijdens het Oostenrijks en het Frans bestuur, 1748-1814, in Jaarboek van de heemkundige kring "Crekel Beke", Kortemark, 1996, p. 138-139, 141.

Bron: BAERT S. & VANNESTE P. in samenwerking met CREYF S., DEVOOGHT K., GHERARDTS F. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeenten Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL40, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Baert, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Ast en magazijnen van Suikerdrogerij

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis met aansluitend magazijn

  • Omvat
    Herberg De Barrière

  • Omvat
    Seinwachterswoning

  • Omvat
    Villa

  • Is deel van
    Zarren

  • Is gerelateerd aan
    Zarrenstraat (Werken)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Zarrenstraat (Zarren) [online], https://id.erfgoed.net/themas/13021 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.