Historiek en context

Burgerhuis in modernistische stijl gebouwd in opdracht van de ingenieur Eugeen Koumans, naar een ontwerp door de architect Eduard Van Steenbergen uit 1928. Het gebouw werd in 1992 door de architect Els Tilman met een terugwijkende verdieping verhoogd.

Opgeleid aan de Antwerpse academie en op het architectenbureau van zijn vader Martinus, startte Eduard Van Steenbergen kort na de Eerste Wereldoorlog een eigen praktijk. Zijn vroege realisaties, waaronder de Unitaswijk in Deurne, verraadden een sterke invloed van de Arts and Crafts en de Amsterdamse School. De woning Koumans is representatief voor het oeuvre van Eduard Van Steenbergen uit de tweede helft van de jaren 1920. In deze periode versoberden zijn ontwerpen tot een verzakelijkte baksteenarchitectuur, met plastische accenten, een warme expressie door het materiaalgebruik en het houten schrijnwerk met veelkleurig glas in lood, en een eenvoudige functionele plattegrond en inrichting. Andere opvallende voorbeelden uit deze fase zijn de eigen woning aan de Strijdhoflaan en de woning Marstboom in Hove beide uit 1925, en de meergezinswoning Van den Berghe aan de Wolfjagerslei uit 1928. Vanaf 1930 oriënteerde Van Steenbergen zich meer expliciet op het internationale functionalisme, met als hoogtepunt het Koninklijk Atheneum van Deurne.

Architectuur

De rijwoning met voortuin en een gevelbreedte van twee traveeën, omvatte oorspronkelijk een souterrain en slechts twee bouwlagen onder een plat dak. Het parement van de voorgevel, het trappenbordes en het tuinmuurtje zijn opgetrokken uit rood baksteenmetselwerk in Vlaams verband, met gebruik van gewapend beton voor de luifels. Het meest opvallende kenmerk van dit ontwerp is de behandeling van het gevelfront als een levensgrote kubistische sculptuur, met een abstracte geometrie van plastische accenten, kleur- en materiaalcontrasten. Functionele gevelonderdelen als de betonnen luifels van het inkomportaal en de topgeleding, zijn in L-vorm geplooid en over het gevelvlak doorgetrokken. Zij accentueren de asymmetrische gevelcompositie die uit plastische en lineaire componenten is opgebouwd, en zijn expressie ontleent het oppervlaktereliëf van het metselwerk, en het evenwicht tussen horizontalen en verticalen. De klemtoon ligt op het trappenbordes van het inkomportaal en de rechthoekige erker van het salon, die met het tuinmuurtje tot een één compositorisch geheel zijn verwerkt, met een krachtige plastische expressie, volgens de bouwplannen verlevendigd door bloembakken. Een tweede accent is de inkomluifel die een goudbruin betegeld gevelpaneel doorklieft, in een doorlopende compositie met tandlijsten en geïntegreerde venstertjes. Het houten schrijnwerk van de inkomdeur en de vensters met typische roedeverdeling is bewaard, inclusief het kleurrijke glas in lood met geometrisch patroon. Daarbij springt vooral het vooruitspringende venstertje dat de deur flankeert in het oog. De discreet toegevoegde, terugwijkende verdieping heeft een houten bekleding en aangepast schrijnwerk.

In tegenstelling tot het ondubbelzinnig eigentijdse karakter van de façade, sluit de plattegrond nog aan bij de klassieke typologie van het burgerhuis. Volgens de bouwplannen biedt het souterrain ruimte aan de dienstinkom, de voorraad- en kolenkelders en de met een ‘monte-plat’ uitgeruste keuken, die aan de tuinzijde uitgeeft op een ‘basse cour’. De bel-etage omvat de inkom- en traphal met vestiaire, en de suite van salon en woonkamer met terras. Op de verdieping bevinden zich vier slaapkamers, waarvan de twee grootste worden gescheiden door een dubbele kastenwand. De in 1992 toegevoegde verdieping telt twee slaapkamers, een badkamer en een terras.