Teksten van Huis Van den Bergh

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11567

Huis Van den Bergh ()

De woning van Pieter Van den Bergh, arbeider bij Bell Telephone en een kennis van de moeder van Renaat Braem, is het eerste uitgevoerde bouwproject van Braem en Marcel Segers als zelfstandige architecten. Het huis is gelegen in de Dichtersstraat in de wijk Valaar in Wilrijk, waar in 1935, het jaar van de bouwaanvraag, veel nieuwe straten worden aangelegd. De dubbelwoning Chantraine-Vantvelt, een jaar later gebouwd in de Frans Stienletlaan, ligt vlakbij.

De woning Van den Bergh is de eerste van een reeks minimumwoningen die Braem voor en tijdens zijn stage bij Le Corbusier realiseert. De gevel wordt dan ook beschouwd als zijn eerste moderne gevel, waarvan de asymmetrie en de kleurstelling vooral geïnspireerd lijken door het werk van Louis Herman De Koninck. De uitgesproken geometrische compositie en de uitgebalanceerde verhouding tussen open en gesloten vlakken zorgen voor een gevarieerd maar toch harmonieus aanzicht. In Het schoonste land ter wereld toont Braem zich tevreden over de functionele details van de ingangspartij: de trapleuningen, de brievenbus, het langgerekte spionnetje en de ronde glasstenen. De glasstenen komen in latere ontwerpen nog vaak terug en geven de functie aan van de zone die erachter ligt, meestal een toilet of een vestiaire. Ze zorgen aan de binnenkant voor een originele, verspreide lichtinval en aan de buitenkant voor een herkenbaar, decoratief element. Aanvullende details zijn de geprononceerde kroonlijst en de zichtbaar gelaten hechtingspunten van de constructie boven de voordeur en onder het dak. Er werd gekozen voor een bruine bepleistering om de gevel niet te veel te laten opvallen tussen de arbeiderswoningen links en rechts. Op de presentatietekening bij avondlicht is die kleur misleidend zwart. Dat het donker is op de tekening en binnen het licht brandt, doet de geperforeerde ingang mooi tot zijn recht komen.

Schetsen tonen hoe voor de gevel een aantal zaken overwogen werden en later weer uitgepuurd: een luifel boven de voordeur, een klein balkon boven de luifel, een groter raam op de eerste verdieping links, een extra verdieping. Meest afwijkend is een schets met een inspringend terras over de volledige eerste verdieping en een centrale ingangspartij met afgeronde vormen. Het uiteindelijke strakke resultaat toont overeenkomsten met de woning Janssens, waarmee Braem en Segers in 1938 de prijs Van de Ven wonnen.

In tegenstelling tot de woning Janssens en tot wat de moderne gevel van de woning Van den Bergh zou doen vermoeden, is de schikking van de vertrekken op de bewaarde plattegronden erg klassiek. Deze plannen hebben wel betrekking op een gebouw met twee verdiepingen, wat op de presentatietekening niet het geval is. Een gang met steektrap geeft rechts vooraan uit op de woonkamer en achteraan op de keuken. De aanwijzing in het lastenboek dat er in plaats voorzien is voor een huurder - "twee eenvoudige schouwen in iedere woning" - wordt door een slaapkamer op de benedenverdieping bevestigd. De eerste verdieping heeft dezelfde indeling als de benedenverdieping, op de tweede verdieping zijn er slechts twee vertrekken: een bergplaats of extra slaapkamer en een droogzolder.

  • Archives d'Architecture Moderne, Archief Renaat Braem, Dossiernummer 9.
  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 238#4268.

Bron: Braeken J. (ed.) 2010: Renaat Braem 1910-2001. Architect, Relicta Monografieën 6. Archeologie, Monumenten en Landschapsonderzoek in Vlaanderen, Brussel.
Auteurs:  Van Regenmortel, Eva
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Huis Van den Bergh [online], https://id.erfgoed.net/teksten/134346 (geraadpleegd op ).


Woning Van den Bergh (3ND) ()

Onderkelderd rijhuis van twee traveeën en twee bouwlagen onder plat dak, naar ontwerp van Renaat Braem in samenwerking met Marcel Segers van 1935. Enkelhuis met beraapte lijstgevel voorzien van rechthoekige muuropeningen; verdiepte deur met steektrap.

  • Gemeente-archief Wilrijk, Bouwaanvragen 1935/159.
  • STRAUVEN F., R. Braem. De dialectische avonturen van een Vlaams functionalist, Brussel, 1983, 222.

Bron: KENNES H., PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. & HIMLER A. 1992: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nd, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Steyaert, Rita; Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Huis Van den Bergh [online], https://id.erfgoed.net/teksten/11567 (geraadpleegd op ).