erfgoedobject

Woning Braunschweig

bouwkundig element
ID
11622
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11622

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Eengezinswoning
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Eengezinswoning naar een ontwerp door de architect Georges Baines, dat in twee afwijkende versies tot stand kwam in 1974-1975. Opdrachtgever was het echtpaar Elie Braunschweig, een elektrotechnisch ingenieur en een lerares letterkunde. Aangevat na het verkrijgen van de bouwvergunning op 15 september 1975, werd de woning voltooid in de zomer van 1977, en datzelfde jaar bekroond met de Maskensprijs voor Architectuur 1977. Het ontbreken van een kroonlijst zoals opgelegd in de bouwvoorschriften gaf aanleiding tot een jarenlang administratief-juridisch geschil.

Binnen het oeuvre van Georges Baines, behoort de woning Braunschweig, zijn eerste rijhuis in gesloten bebouwing, tot de sleutelwerken uit de tweede helft van de jaren 1970. Hij brengt hier een persoonlijke synthese tot stand van enkele belangrijke verworvenheden van het modernisme. Het concept ‘promenade architecturale’ en de puristische vormentaal van Le Corbusier, en het concept ‘in-between’ ontwikkeld door Aldo Van Eyck, bepalen de ruimtelijk opbouw van de woning Braunschweig. Voor dit nog onbebouwde perceel van 8,80 m breed, met een oriëntatie op het zuiden en een toegelaten bouwdiepte van 15 m, gold een opgelegde bouwhoogte van drie bouwlagen. De opdrachtgevers wensten een woning die zonder ongewoon ruim te zijn, een groot gevoel van ruimtelijkheid zou wekken. Vanwege de verplichting van een garage op de begane grond, viel de optie op een bel-etagewoning. Baines nam het surplus aan potentieel vloeroppervlak te baat om de woning voor- en achteraan te voorzien van overgangszones of ‘in-betweens’ tussen binnen en buiten.

De overwegend gesloten straatgevel opgetrokken uit witte betonsteen, neemt de vorm aan van een grote T met een overkragende derde bouwlaag, waarbinnen het bouwvolume trapsgewijs terugwijkt. Zo vormt zich op de begane grond een beschutte portiek met een uitstulpende pui uit gelakt staal en glas die wordt gemarkeerd door twee zuiltjes. Het obligate voortuintje is opgevat als een betegelde semi-publieke uitbreiding van het trottoir, afgebakend door twee liggende betonnen balkvolumes dienstig als zitgelegenheid en gemarkeerd door een esdoorn.

Vanaf de kleine inkomhal start de ‘promenade architecturale’ die zich dwars door het huis in een open, heen en weer gaande beweging over de verdiepingen van het huis uitstrekt. Achteraan op de begane grond, voorbij de dubbele garage, berging en vestiaire, situeert zich de cilindrische betonnen trapkoker naar de eerste verdieping, zij aan zij met de hoog oprijzende glazen wand van de veranda. Deze laatste strekt zich als een open, helder stralende vide uit over de drie bouwlagen, bovenaan afgedekt door een schuin dakvlak, ‘in-between’ het interieur, de tuin met terras en de lucht. Fijne metalen roosters filteren het overvloedige zonlicht en genereren een wisselend schaduwspel op de witte wanden. De open structuur berust op een doorlopende vrijstaande kolom behandeld als een opvallend architectonisch element, die demonstratief het steunpunt vormt van de kruisende draagbalken. Op de eerste verdieping strekt zich de open woonruimte uit, afgekeerd van de straat en via de veranda volledig gericht op de zuidelijk georiënteerde tuin. Aan de noordzijde biedt enkel de eethoek uitzicht op de straat, waarbij een zijdelings raam in de insprong de avondzon toelaat. Bij de eethoek sluit de keuken aan die over een terras beschikt, en centraal in de woonkamer geeft een rechte steektrap toegang tot de tweede verdieping. Deze mondt uit in de zenithaal verlichte hall/bibliotheek met glaskap, omringd door de grote slaapkamer annex dressing en badkamer, en twee kinderkamers respectievelijk aan de veranda en de straat alwaar nog een tweede kleine badkamer.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 222#3945, 222#4081 en 222#13613.
  • EYCKERMAN T. 1989: Gids voor Antwerpen. Moderne Architektuur, Turnhout, 174.
  • FRAMPTON K., STRAUVEN F., GÜBLER J. & VERPOEST L. 2006: Georges Baines, Gent, 41-43, 110-115.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woning Braunschweig [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11622 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.