erfgoedobject

Sint-Gertrudisput

bouwkundig element
ID
11682
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11682

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Sint-Gertrudisput
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Het Sint-Gertrudisputje, Sint-Geertruiputje of Kerkeputteke is gelegen op de zuidoostelijke hoek van het kerkhof. Het ontwerp in neo-Vlaamserenaissance-stijl is geïnspireerd op de putkevie aan de Antwerpse Handschoenmarkt, die toegeschreven is aan Quinten Matsijs.

Het ijzeren smeedwerk is in 1856 geschonken door C.J. Nuyts, een afstammeling van een aanzienlijk Antwerps drukkersgeslacht. In 1862 is de put dichtgemetseld en sedert 1912 is hij in gebruik voor de zuivering van de straatriolen. Volgens een getuigenis uit 1938 ging dit gepaard met "het metsen van een grooten vierkanten bak die met het water van den oorspronkelijken put wordt volgepompt om de riolen door te spoelen". Tijdens het interbellum maakte hij nog deel uit van de kerkmuur, die na 1945 aan oostelijke zijde gedeeltelijk is afgebroken. Toen kwam de waterput vrij te staan en in die periode is ook een lage ijzeren afsluiting, die het smeedwerk beschermde, weggenomen.

De putkuip is een recent gerenoveerd, zeskantig metselwerk. In deze bakstenen onderbouw is wellicht na 1945 een blauwe hardstenen plaat met Latijnse inscriptie ingewerkt, verwijzend naar de schenking door C.J. Nuyts. Bovenaan is hij afgedekt met een hardstenen deksteen die een decoratieve, smeedijzeren bovenbouw draagt. Deze bestaat uit gedraaide zuilen die bovenaan eindigen op een weelderig loofwerk van eikenbladeren, waarin zes wapenschilden zijn gevlochten. De schilden verbeelden het wapen van Zandvliet, bestaande uit drie golvende banden (vlieten) op een effen grond, in de linkerbovenhoek drie winkelhaken, met rondom een festoen waarop de Latijnse spreuk: "PIETAS HOMINI TUTISSIMA VIRTUS" ('s menschen godsvrucht is de zekerste deugd). Boven elke kroon staat een ooievaar, als symbool voor geluksbrenger. Bovenaan staat een beeld van de Heilige Gertrudis, die vereerd werd als beschermheilige tegen ratten- en muizenplagen. Ze is afgebeeld als gedrapeerde vrouwfiguur die een stok vasthoudt waarop een knaagdier zit.

  • Documentatiecentrum Antwerpse Noorderpolders, Dia’s, Zandvliet, 1.
  • Documentatiecentrum Antwerpse Noorderpolders, Postkaarten, Zandvliet, C8, C 160.
  • Nationaal Archief, Nederland, 494023_011, 494023_012.
  • STINISSEN J. & WAELBERS L. 1909: Een Vlaemsch Scheldedorp met een topographische kaart en het Dorp in vogelvlucht gezien, Brasschaat, 21.
  • VAN DER GOTEN J. & VAN ROYEN G. 1938: Zantvliet aan de schelde, Ekeren-Donk, 75.

Auteurs: Van den Borne, Steven; Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sint-Gertrudisput [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11682 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.