erfgoedobject

Postkantoor

bouwkundig element
ID
12027
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/12027

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Postkantoor
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Postkantoor: eclectische vleugel
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Dit postkantoor werd opgetrokken in 1899, naar een ontwerp van architect F. Tondeur. Hij opteerde voor een eclectische pronkgevel, met elementen uit de neo-Vlaamserenaissance en de art nouveau. In 1962 werden door de architecten E. Wollaert en J. Deswert uitgebreid.

Historiek

In 1899 werd dit postkantoor in eclectische stijl met neo-Vlaamserenaissanse-inslag opgetrokken naar ontwerp van architect F. Tondeur. Het postgebouw kwam in de plaats van de vroegere afspanning 'Het Ossenhoofd'.

De bouw van het postkantoor moet gezien worden in het licht van een nationale heropleving ten tijde van Leopold II. De steden die onder invloed van de florissante handel en nijverheid een snelle ontwikkeling kenden, hadden nood aan een goede infrastructuur. Een betere organisatie van het postwezen was hier een wezenlijk deel van. Begaan als hij was met het behoud van het nationaal erfgoed, stimuleerde J. Vandenpeereboom, in zijn functie als minister bevoegd voor het postwezen, de herwaardering van bestaande monumenten. Bij ontstentenis aan bruikbare oude gebouwen werden ook de nieuwe post- en telegraafkantoren stelselmatig in een streekgebonden neotraditionele stijl opgetrokken.

De bedoeling, de postkantoren als instellingen van openbaar nut, mee in te schakelen in het herwaarderingsproces van het nationaal bouwkundig erfgoed, vinden we ook terug bij de bouw van andere overheidsgebouwen. Enerzijds werd er gestreefd naar het bewaren en beschermen van het bestaande patrimonium, anderzijds moesten nieuwe gebouwen worden aangepast aan het aanwezige kader. Hiermee valt de opkomst - ook internationaal - te verklaren van een architectuurbeweging die zich inspireerde op de lokale bouwkarakteristieken.

Ook kleinere postkantoren zoals dat van Turnhout kregen de nodige aandacht, zoals blijkt uit de locatie aan de Grote Markt en een volledig natuurstenen parement wat in de plaatselijke architectuur zeer uitzonderlijk is. Het kantoor, dat in 1899 werd opgericht naar ontwerp van architect F. Tondeur, vertoont zeer veel gelijkenis met het postkantoor aan het Antwerpse Sint-Jansplein, waarvoor Tondeur samen met zijn overste J. Gody in 1895 de plannen tekende. Beide gebouwen zijn kenmerkend voor het 'façadisme' of pralerig vertoon van de gevels.

In 1962 werden door de architecten E. Wollaert en J. Deswert grote verbouwingswerken uitgevoerd: de vroegere tuin werd dichtgebouwd met lokalen voor bedienden en bestellers, een garage, een kleedkamer en sanitair. Ook het interieur van het bestaande gebouw werd toen volledig vernieuwd en heringericht.

Beschrijving

De oude vleugel betreft een onderkelderd breedhuis van vier traveeën en drie bouwlagen onder een zadeldak van leien aan de voorkant en mechanische pannen aan de achterkant, voorzien van twee spitse dakkapelletjes met smeedijzeren topversiering.

De voorgevel is een combinatie van een lijst- en schoudergevel met zandstenen parement (Gobertange), alternerend met plint, omlijstingen, kordons, dekstenen en sierelementen van arduin. De verhoogde, risalietvormende middelste travee wordt in de bovenbouw afgelijnd door lisenen met overhoekse pinakels en siervazen op de top. Op de borstweringen van de tweede bouwlaag bevinden zich art-nouveau-getinte faïencepanelen met wapenschilden en een arduinen paneel met opschrift "POSTERIJEN". In de top bevindt zich ten slotte een tegeltableau met zonnewijzer.

In de eerste en tweede bouwlaag bevinden zich segmentboogvensters, in de derde bouwlaag rondboogvensters, telkens met een uitgewerkte waterlijst. In de zijtraveeën zitten zwaar omlijste segmentboogdeuren met bovenlicht, links en rechts van de betraliede kelder- en benedenvensters. Op de begane grond, tussen de twee vensters is een brievenbus aangebracht. Een gemene doorgang onder het aanpalende kursaal voert naar de achterin gelegen dienstlokalen.


Bron: Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier DA002209, Grote Markt 39: oude vleugel postkantoor
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Postkantoor [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/12027 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.