Eertijds moerassig gebied ten noordwesten van de oude versterkte sluis zogenaamd "het Rabot" op de zestiende-eeuwse stadsomwalling (zie Gent zestiende-eeuwse stadsuitbreiding). Verstedelijkt na het dempen of overwelven van de omwallingsgrachten Blaisantvest en Begijnenvest na het afschaffen van de octrooirechten in 1860. De verkavelingen en urbanisatie van dit gebied in 1872 gebeurde op initiatief van Gentse textielfabrikanten zoals de Hemptinne en vooral de gebroeders De Smet, die hier een katoenfabriek hadden opgericht. Door het graven in 1863 van de zogenaamde "Verbindingsvaart", een kanaal dat de Brugse Vaart met het Kanaal Gent-Terneuzen verbindt, later uitgebouwd tot de Voorhaven en aldus ook verbonden met het zeehavenbekken, verdwenen definitief de grote vesten met bastions aan de Lieve. Zand uit de kanaalbedding werd aangewend voor het draineren en nivelleren van het terrein. Dit nieuwe stadskwartier verkreeg aldus een gesloten karakter door haar driehoekige vorm ingesloten door de gedempte stadswal Opgeëistenlaan-Blaisantvest, omgevormd tot brede boulevards, de Brugse Vaart en de Verbindingsvaart. Een uitermate gunstige ligging voor industrievestiging samen met een bijhorende sfeerbepalende proletarische woonwijk waardoor een belangrijk industrieel-archeologisch stadsbeeld ontstond.

Voordien was enkel de kaai aan de Brugse Vaart (Bargiekaai-Elyzeese Velden) bebouwd en werd hier het eerste gemeentelijk kerkhof aangelegd nadat onder Jozef II beslist werd de begraafplaatsen om hygiënische redenen uit de binnenstad te verwijderen. In 1872 verhuisde het kerkhof nog verder noordwaarts (zie Palinghuizen). De wijk vertoont min of meer de vorm van een rasterpatroon met enkele lange hoofdstraten met verkeersfunctie en korte tussenliggende straatjes met kleinschalig karakter. De belangrijkste straten werden gerealiseerd in 1875 (bijvoorbeeld Gebroeders De Smetstraat, IJskelderstraat, Wondelgemstraat). Enkele jaren later werd middenin de wijk de parochiekerk Sint-Jozef opgericht met eenvoudige pastorie Bij Sint-Jozef nummer 12-13. Tezelfdertijd (1880) bracht het verplaatsen van de gasfabriek van de westelijke naar de oostelijke hoek, eveneens enkele veranderingen in het stratenpatroon teweeg. Op de plaats van de oude gasfabriek werd in 1899 het textielveredelingsbedrijf De Backer, De Rudder & Cie opgericht, volledig gesloopt in 1979.

Bebouwing

Dominerende bedrijfsgebouwen (waarvan reeds enkele gesloopt) in relatie met proletarische woonwijk. Gewone kleinschalige bebouwing van arbeiderswoningen van doorgaans twee (bijvoorbeeld Drietorekensstraat, Muishondstraat) of twee en een halve bouwlaag (bijvoorbeeld Kwakkelstraat, Schaliestraat, Schommelstraat) met meestal aangepaste gevels en enkele beter bewaarde gevelwanden in serie opgetrokken. De IJskelderstraat (1875) is daarvan een goed voorbeeld met daarenboven hier en daar zin voor detailafwerking en speciale aandacht voor de afgekante hoektravee met doorlopende gevelwanden in de talrijke dwarsstraatjes.

De arbeiderswoningen zijn gewoonlijk twee traveeën breed met bepleisterde, beraapte of later gecementeerde gevels voorzien van imitatiebanden op de begane grond, omlijste bovenvensters al of niet met doorlopende lekdrempels en dikwijls blinde deurtravee.

Belangrijkste elementen

De straten met omvangrijk industrieel erfgoed werden omwille van de hanteerbaarheid onder de desbetreffende straatnamen opgenomen, zie Gebroeders De Smetstraat, Gasmeterlaan en Griendeplein.

Beluiken

De Rabotwijk bevat enkele kleine beluiken. Vanaf begin negentiende eeuw bevonden zich talrijke beluiken in de Kerkstraat (thans Victor Frisstraat), palend aan de textielfabriek van de Gebroeders De Smet, de latere N.V. "La Louisiane" (Griendeplein). Deze sterke concentratie is thans verdwenen met uitzondering van een tweezijdig bebouwd steegbeluik van twaalf huizen met muurkapel (Victor Frisstraat), daterend van 1859 en thans in afbraak, en een zijde van de Guldenvliesstraat nummer 17-35, zogenaamd "De Keizerinnekoer": nog met neogotische kapel in blindnis, geflankeerd door lantaarns en gedateerd 1866. Het beluik Elyzeese Velden nummer 46-64 bevat tien rug-aan-rughuizen, volgens bouwaanvraag daterend van 1861.

Andere beluiken werden opgericht na de verkaveling van de Rabotwijk in de jaren 1870:

• Filips Van Cleeflaan 53-103.
• Jozef II-straat 98-134.
• Kaprijkestraat 26-60, tweezijdig bebouwd steegbeluik van twee bouwlagen van 1884.
• Maria-Theresiastraat 13-39 van 1885 (heden verbouwd).
• Pannestraat 1-11 van 1912.
• Victor Frisstraat 27-69 zogenaamde "cité van Azalea": twintig huizen opgericht naar ontwerp van architect Jos. Morobe in 1879.
• Wilgestraat. Nummer 25-69. Karakteristiek pleinbeluik met twee hoekhuizen, inspringende zijvleugels losstaand van het middenblok tegenover de ingang, daterend van 1889 en gebouwd in opdracht van de Hemptinne. Nummer 14-60, zogenaamd "Koer Transvaal"; steegbeluik met achttien huizen van 1899. In dezelfde straat werd in 1905 door de Gentsche Maatschappij der Werkmanswoningen een rij sociale woningen (nummer 71-113, gesloopt) opgericht naar ontwerp van Ch. Van Rysselberghe. Bakstenen huizen van drie bouwlagen met elk vijf kamers, op de bel-etage oorspronkelijk voorzien van een erker, reeds verwijderd in 1930. Sober natuurstenen ornament.