Hamme is gelegen ten zuiden van het gehucht Ossel bij Brussegem (Merchtem) en ten noorden van Wemmel en Relegem (Asse). De kern van het kleine gehucht (135 hectare) bevindt zich ten westen van de Brusselsesteenweg. Sinds de gemeentelijke fusie van 1977 maakt Hamme deel uit van Merchtem en vormt het de zuidelijke grens van het grondgebied. Het gehucht telde toen een 500-tal inwoners; anno 2018 waren dit er 830.

De oudste vermelding van Hamme gaat terug tot het Liber traditionum Sancti Petri Blandini van Gent uit 694. Naar verluidt was Hamme de geboorteplaats van de Heilige Goedele (7^de - 8^ste eeuw) en haar broer Sint-Emebertus, kinderen van hertog Witger van Lotharingen en Sint-Amelberga. De parochie is heden gewijd aan de Heilige Goedele (Gudula). De parochie en haar kerk stonden oorspronkelijk onder heerschappij van de Gentse Sint-Pietersabdij. Nadien, vanaf 1033, kwam ze in handen van het bisdom Kamerrijk, meer bepaald de abdij van Sint-Andries te Cateau-Cambrésis, vanaf 1046 functioneerde ze onder de abdij van Nijvel en vanaf 1145 onder de abdij van Affligem.

Hamme is gelegen in landschappelijk waardevol agrarisch gebied. De vallei van de Amelvonnesbeek, die het grondgebied van Hamme doorkruist op de grens met Wemmel, is voor een groot deel op het gewestplan aangeduid als natuurgebied. Deze beek loop evenwijdig met de ten noorden ervan gelegen Lindestraat, waar zich de kern van het gehucht bevindt. De Lindestraat – tot aan de gemeentelijke fusie zogenaamd Kerkstraat – vangt aan bij het kruispunt met de Brusselsesteenweg ten oosten. Het huidige uitzicht van de dorpskern wordt bepaald door de parochiekerk Sint-Gudula en de historische hoeve Hof te Hamme. Tijdens de inventarisatie in de vroege jaren 1970 waren eveneens de oorspronkelijke pastorie en enkele restanten van de historische, landelijke bebouwing in de nabijheid van de kerk bewaard; bij de herinventarisatie in 2015 bleken deze echter verbouwd of gesloopt. Het oorspronkelijke dorpskarakter ging hierdoor verloren. Momenteel wordt het straatgehucht hoofdzakelijk gekenmerkt door recentere bebouwing en verkavelingen vanaf het derde kwart van de 20^ste eeuw, en groeide het uit tot een residentiële kern. De vroegste verkaveling gebeurde met de villawijk hof te Hamme, ten noordwesten van dat hof gelegen, en vanaf 1965 verkaveld in 80 loten en verder ontwikkeld. Deze verkaveling, gevat tussen de Lindestraat en de Sint-Guduladreef, vormt een driehoekig ‘eiland’ binnen de landschappelijke omgeving.

Vermeldenswaardig is het voormalige gemeentehuis met onderwijzerswoning, en achterliggende gemeenteschool (Lindestraat nummer 97-99), die door de gemeente werden gebouwd omstreeks 1911. Het schoolgebouwtje is verbouwd, maar het voormalige gemeentehuis is wel herkenbaar bewaard als een voorbeeld van vroeg-20^ste-eeuwse baksteenarchitectuur. Het rode baksteenparement wordt verlevendigd met witte geglazuurde baksteen als horizontale banden en bouwelementen in blauwe hardsteen. Een boogveld in de linkse aanbouw verwijst naar de oorspronkelijke functie in de vermelding ‘gemeentehuis’. De school verloor haar functie omstreeks 1975 en werd nadien herbestemd tot parochie- en feestzaal.