Geografisch thema

Oosterzele

ID
14217
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14217

Beschrijving

Gemeente met 3.261 inwoners (1981) en een oppervlakte van 1.175 ha, op de grens van Zandig en Zandlemig Vlaanderen, aan de rijksweg en spoorlijn Gent-Geraardsbergen. Gelegen in het laag interfluvium tussen Schelde en Dender met een uitgesproken golvend reliëf schommelend tussen 19 m en 63 m met de Betsberg als hoogste plaats in het noorden van de gemeente, bij de grens met Landskouter. In de rotsachtige ondergrond boven op de Betsberg zouden nog putten van steengroeven aanwezig zijn die getuigen van de vroegere ontginning van Ledesteen.

De oudste vermelding luidt "Ostresela" (eind 9de eeuw), later "Ostresele" (1042) en "Ostersele" (1117), ontstaan uit de Germaanse woorden "austra" (= oostelijk) en "sali" (= uit één ruimte bestaand huis). Voor 1230 behoorde Oosterzele bij Scheldewindeke. Op initiatief van het Onze-Lieve-Vrouwekapittel van Kamerijk en het kapittel van Sint-Veerle te Gent, die beide uitgestrekte domeinen bezaten te Oosterzele, werd er in 1230 een zelfstandige parochie opgericht. De heerlijkheid van Oosterzele met haar talrijke achterlenen werd in de 13de eeuw opgenomen bij het Land van Rode in de kasselrij van het Land van Aalst. Te Oosterzele werd één van de vier leenhoven en zeven schepenbanken van het Land van Rode opgericht.

De dorpskern wordt heden gevormd door een straatdorp met kerkplein die de dicht bij elkaar gelegen wijken Dries, Keiberg en Smissenbroek verbindt. De bebouwde dorpskom ligt in feite vanouds wet afzijdig van de Geraardsbergse steenweg die de gemeente van noord naar zuid doorsnijdt en verschillende stopen wisselplaatsen voor postkoetsen telde. Voor de 19de eeuw kwam uitgesproken geconcentreerde bebouwing voor aan beide driesen tussen Meerstraat en Dorp, ten noordoosten van Windekokouter. Thans vertoont de steenweg enkel ter hoogte van de wijk Smissenbroek bij het gelijknamige kasteel, een dichtere bebouwing. De afgelegen wijk "Anker" in het noordoosten van de gemeente, naam afgeleid van een herberg, verkreeg in 1938 een eigen parochiekerk.

Op de Betsberg zijn nog een tiental bunkers te vinden gebouwd in de jaren 1930; zij maakten deel uit van een weerstandsnest van 22 bunkers in een verdedigingsgordel ten zuiden van Gent tussen de Schelde (Wetteren) en de Leie (Deinze). Landbouwgemeente met groeiende woonfunctie voor pendelaars.

  • BRAECKMAN F.-M., Bijdrage tot de geschiedenis van de Sint Gangulfusparochie te Oosterzele, Gent, 1980.
  • DE POTTER F. - BROECKAERT J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 6, Gent, 1864-1870.
  • NOTERMAN A., Oosterzele. Een bijdrage tot de toponymie en de folklore, in Jaarboek van de Zottegemse culturele kring 1951-1952, p. 31-51.

Bron: BOGAERT C. & VERBEECK M. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Bogaert, Chris; Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Betsbergebos, Gootbos en Ter Hulst

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoningen

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Brouwerij en afspanning

  • Omvat
    Bunker A30 - S2 - S3

  • Omvat
    Bunker A31

  • Omvat
    Bunker A32

  • Omvat
    Bunker A33

  • Omvat
    Bunker A34

  • Omvat
    Bunker A35

  • Omvat
    Bunker Be1

  • Omvat
    Bunker Be13

  • Omvat
    Bunker Be14

  • Omvat
    Bunker Be15

  • Omvat
    Bunker Be17

  • Omvat
    Bunker Be3

  • Omvat
    Bunker Be4

  • Omvat
    Bunker Be5

  • Omvat
    Bunker Be6

  • Omvat
    Bunker Be7

  • Omvat
    Bunker Be8

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Doorsteekwegje Scheurbroek

  • Omvat
    Dorp

  • Omvat
    Drie dorpswoningen

  • Omvat
    Ettingebos

  • Omvat
    Geknotte zwarte populier

  • Omvat
    Geraardsbergse steenweg

  • Omvat
    Gesloten hoeve

  • Omvat
    Gesloten hoeve

  • Omvat
    Heilige Antonius van Paduakapel

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hof te Scheurbroek

  • Omvat
    Hof van Boekhoute

  • Omvat
    Kasteel van Hoek ter Hulst

  • Omvat
    Kasteeldomein Smissenbroek

  • Omvat
    Kasteeldreef Smissenbroek

  • Omvat
    Landgoed ten Berg

  • Omvat
    Landhuis met hoeve en park

  • Omvat
    Linde als kruispuntboom

  • Omvat
    Molenaarswoning

  • Omvat
    Onze-Lieve-Vrouwekapel

  • Omvat
    Roosbloemstraat

  • Omvat
    Semigesloten hoeve

  • Omvat
    Semigesloten hoeve

  • Omvat
    Semigesloten hoeve

  • Omvat
    Semigesloten hoeve

  • Omvat
    Semigesloten hoeve

  • Omvat
    Semigesloten hoeve

  • Omvat
    Semigesloten hoeve

  • Omvat
    Semigesloten hoeve

  • Omvat
    Semigesloten hoeve

  • Omvat
    Semigesloten hoeve

  • Omvat
    Semigesloten hoeve

  • Omvat
    Sint-Anschariuskerk

  • Omvat
    Sokkelkapel

  • Omvat
    Tulpenboom

  • Omvat
    Villa met tuin

  • Omvat
    Wegkapel Heilige Nicolaas van Tollentijn

  • Omvat
    Zomereik als kruispuntboom

  • Is deel van
    Oosterzele


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oosterzele [online], https://id.erfgoed.net/themas/14217 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Gemeente Oosterzele

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.