erfgoedobject

Begijnhof

bouwkundig element
ID
121581
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/121581

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Begijnhof
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Begijnhof, Tienen
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Stichting in de loop van de eerste helft van de 13de eeuw; aanvankelijk zou de begijnen door G. van der Poorten een huis geschonken zijn in de zogenaamde Begijnenstraat; ook kwamen ze in het bezit van andere woningen onder meer in de Bostsestraat en buiten de stadswallen op het gebied van Hakendover.

Definitieve vestiging en uitbreiding voorbij de stadspoort (Bostsestraat) en langs de walmuur en grachten. Ommuurd gebied met grosso modo vierkante plattegrond, aangelegd volgens schaakbordschema: nauwe, door een vijftigtal langshuizen afgezette straatjes uitlopend op het niet volledig axiaal gelegen kerkplein; laatst genoemde was omzoomd door de infirmerie- en conventgebouwen. Afzonderlijk, en buiten de omheining gelegen hoeve en pastorie (laatst genoemde uitziende op de Potterijstraat). Bloeiperiode tijdens de 14de en 15de eeuw (300 begijntjes?) en schijnbaar geen heropleving tijdens de 17de eeuw (slechts 50 vermeld in 1622). In 1798 werd het hof opgeheven; de goederen werden overgedragen aan het Bestuur der Gasthuizen. De infirmerie bleef blijkbaar nog zekere tijd in gebruik. In 1844 werden de conventgebouwen aangekocht door de dominicanen en aangepast en gerestaureerd in 1854.

De huizen uit de 16de en 17de eeuw werden vanaf begin 19de eeuw bewoond door particulieren en ten dele verbouwd, een paar werden gesloopt en vervangen door nieuwbouw.

Begijnhofkerk

Begijnhofkerk (huidige Predikherenkerk). Kerk, opgericht als parochiekerk in 1250, tijdstip waarop het werk vermoedelijk aangevat werd. Achter een vlakke gevel zonder klokkentoren, drie beuken van zes traveeën, met een niet uitstekend pseudo-transept en een koor, geflankeerd door rechthoekige kapellen en uitlopend op een zevenzijdige apsis. Gebouw van kwartsiet van Overlaar (doch profiellijsten en details van Gobertange-kalkzandsteen); gewild eenvoudige architecturale compositie; opgebouwd in twee campagnes; beuken en transept uit de tweede helft van de 13de eeuw; koor en kapellen(?) uit de eerste helft van de 14de eeuw. Beuk op gemetselde pijlers, overkluisd met een houten tongewelf en karig verlicht door de kleine vensters (gerestaureerd); in de muren der bovenpartij, hoog glasraam in de westpuntgevel; in de top versierd met nis en op de benedenverdieping voorzien van een centrale ingang (in zijn huidige vorm 17de- of 18de-eeuws).

Zijbeuken uit dezelfde periode, overvloedig verlicht door acht vensters en overkluisd door een half tongewelf van hout. Transept zonder eigenlijke kruising; dwarsarmen verlicht door drie drielichtvensters (eventueel prototype voor de Sint-Christoffelkerk te Luik, 1241), en oculi aangebracht boven de helling naar Maasromaanse wijze. Rijziger koor, in het oosten doorbroken door hoge witte vensters tussen banden, die steunberen nabootsen; houten spitsboogtongewelf. Zijkoren in verbinding met het presbyterium en de kruisarmen; twee kwartronde arcaden stutten de triomfboog; zelfde schema toegepast voor de vensters van de koorsluiting.

Mobilair. In de noordzijbeuk, gotische grafzerken van Gheridt Foet († 1481) en Reynder Caus († 1562).

Conventgebouwen

Voormalige conventgebouwen met kern uit de 16de eeuw. Achtergevel opgetrokken uit baksteen die voornamelijk werd verlevendigd met kwartsiet (sokkel, speklagen); kruisvensters op de benedenverdieping en smalle halve kruiskozijnen op de tweede. Zuidzijde evenals de volledige zuidvleugel heropgebouwd na 1944. Westgevel voorzien van een bijgebouwde neo-middeleeuwse kloostergang, opgericht tijdens de restauratiewerken van 1854. Oorspronkelijke plattegrond thans moeilijk te achterhalen.

Huizen

Eén- of tweeverdiepingshuizen met zadeldak. Baksteenbouw verrijkt met kwartsiet (plint en soms speklagen) en zandsteen (deur- en vensteromlijstingen en eventueel kruiskozijnen).

Tot de traditionele stijl van de 17de-18de eeuw behoren: nummer 35-37, fraai dubbelhuis voorzien van een geprofileerde deur met tussendorpel uit de tweede helft van de 18de eeuw. Nummer 38, gedateerd "ANNO 1669-rest. 1951" op een recente gevelsteen; nummer 42, verbouwd huis met zandstenen barok kortboogdeurtje voorzien van met blokwerk versierde stijlen en boogstenen en bekroond met een geprofileerd, gebroken fronton met halfingeschreven ovaal bovenlicht afgezet met een onhandige rolwerkversiering. Nummer 53, maar met laat 18de-eeuwse deur; nummer 29, twee bewaard gebleven kruisvensters met vlakke omlijsting in de verbouwde voorgevel.

Volgende huizen vertonen een laat 18de-eeuws uitzicht: nummers 16, 32 (deur), 33, 34. Nummers 17, 18: twee zandstenen deuromlijstingen met gestrekte tussendorpel rustend op kwartronde consoles.


Bron: GENICOT L.F., VAN AERSCHOT S., DE CROMBRUGGHE A., SANSEN H. & VANHOVE J. 1971: Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, Provincie Brabant, Arrondissement Leuven, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 1, Luik.
Auteurs: Genicot, Luc; Van Aerschot, Suzanne; de Crombrugghe, Anne; Sansen, Hadewych; Vanhove, Jacqueline
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Begijnenhuis

  • Omvat
    Begijnenhuis

  • Omvat
    Begijnenhuis

  • Omvat
    Begijnenhuis

  • Omvat
    Begijnenhuis

  • Omvat
    Begijnenhuis

  • Omvat
    Begijnenhuis

  • Omvat
    Begijnenwoning

  • Omvat
    Begijnenwoning

  • Omvat
    Begijnenwoning

  • Omvat
    Begijnenwoning

  • Omvat
    Begijnhofconvent met tuin en ruïne begijnhofkerk

  • Is deel van
    Tienen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Begijnhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/121581 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.