erfgoedobject

Twee burgerhuizen naar ontwerp van Adolphe Vander Heyden

bouwkundig element
ID
12219
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/12219

Juridische gevolgen

Beschrijving

Twee enkelhuizen van elk twee traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok parallel aan de straat, mechanische pannen), gebouwd circa 1911 naar ontwerp van A. Vander Heyden in eclectische stijl met art-nouveau-inslag.

Bakstenen lijstgevel met knipvoegen op arduinen plint; bepleisterde en beschilderde onderdelen onder meer muurbanden, boogomlijsting, kordons,...; fries van sgraffitopanelen onder houten kroon- en tandlijst op modillons. Licht risalietvormend deurtravee bekroond door driehoekig fronton; Franse balkons met hoekpostamenten en ijzeren leuning op consoles. Op bovenverdieping rechthoekige deurvensters met ijzeren rolluikkasten en dito latei onder blind boogveld met sgraffito in vlakke plattebandomlijsting met waterlijst, doorlopend in muurbanden.

Nummer 67 verhoogd met pseudo-mansardedak (kunstleien) waarin twee dakkapellen; haakse achterbouw met gele en zwarte bakstenen muurbanden. Nummer 69 met bewaarde rechthoekige deur in omlijsting met wortelmotief. Voorts sterk verbouwde begane grond.

  • Stadsarchief Turnhout, Bouwaanvragen, 1911, dossier 92.

Bron: DE SADELEER S. & PLOMTEUX G. 1997: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Turnhout, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Plomteux, Greet; De Sadeleer, Sibylle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Uit archiefonderzoek is gebleken dat de polychrome sgraffito-decoraties ontworpen zijn door de Brusselse decorateur-entrepreneur Paul Cauchie en werden uitgevoerd door zijn atelier. In de publiciteitsbrochures van Cauchie, uitgegeven vóór de Eerste Wereldoorlog, wordt de straatnaam vermeld: “rue des Pères”. Hoogstwaarschijnlijk betreft het meerdere panden, waaronder de gevel van deze burgerhuizen die werden gebouwd in opdracht van winkelier Frans Houtmeyers naar ontwerp van ingenieur-architect Adolphe Vander Heyden. Met hem had Cauchie eerder al samengewerkt aan de decoraties van gevels in de Kerkstraat en Molenstraat.

Het sgraffito-fries op het hoofdgestel, net onder de kroonlijst, bestaat uit negen rechthoekige casementen. Acht van deze casementen zijn identiek, de cassette in de deurtravee, uiterst rechts, is iets groter. Centraal in het ontwerp staat een schelpvorm.

Op de tweede bouwlaag is een sgraffito verwerkt in elk van de blinde boogvelden boven de ramen. Het uiterst linkse paneel toont centraal een klassiek vrouwenhoofd in een medaillon kijkend naar rechts. De oranje tot goudkleurige krullende haren van de vrouw zijn opgestoken. Het derde paneel is bijna identiek. Het tweede paneel en vierde paneel toont centraal een pilaar, waarboven gestileerde rozen geschikt zijn.

De medaillons worden omgeven door lijntekeningen die typerend zijn voor de ontwerpen van Paul Cauchie. Ze zijn symmetrisch opgebouwd met guirlandes, rozetten, pastilles, arabesken en gestileerde florale motieven waaronder acanthusbladeren. Typische elementen van Cauchie zijn ook de circulaire motieven die telkens voorkomen in allerlei variaties zoals de gestileerde roos. Tevens is het kleurenpalet van Cauchie herkenbaar met diverse tinten rood op de okerkleurige toplaag en details in wit en goud.

  • Archief Cauchiehuis Brussel, Publiciteitsfolder van Paul Cauchie, s.d.
  • Stadsarchief Turnhout, Bouwdossiers, #1911/4892.
  • ARIJS H. 2016: De Cauchie-stijl: een kunsthistorische analyse van de Brusselse sgraffiti van het Cauchie-atelier, Bulletin van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, 34/2013-2015, Brussel, 227-272.
  • ARIJS H. 2011: Paul Cauchie (1875-1952): tussen feit en fictie, onuitgegeven masterproef, Vrije Universiteit Brussel, bijlage 4: prospectus, 14-25.
  • VAN RAVESTYN A. 2018: Decoratieve elementen in Turnhoutse gevels, 1890-1940, tegeltableaus en sgraffiti in bebouwd erfgoed tijdens de Art nouveau en het Interbellum, onuitgegeven masterproef, Universiteit Antwerpen, 57-61.
  • SEGERS F. 2004: Art nouveau in Turnhout, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, Universiteit Gent.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Twee burgerhuizen naar ontwerp van Adolphe Vander Heyden [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/12219 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Turnhout

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.