Geografisch thema

Zuidstraat

ID
14854
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14854

Beschrijving

Straat in het centrum van Harelbeke, ten oosten van en evenwijdig met de spoorlijn Kortrijk-Gent. De straat loopt van de Deerlijksesteenweg naar de Gaversstraat. De straat ontleent de benaming, die volgens De Flou voor het eerst voorkomt in 1912, aan de ligging ten zuiden van de spoorweg en komt voor naar analogie met de Noordstraat. Het tracé is vermoedelijk ontstaan bij de aanleg van de spoorlijn Kortrijk-Gent in 1839. Als straat vermoedelijk pas aangelegd en ontwikkeld vanaf het derde kwart van de 19de eeuw zie voor het eerst weergegeven op de kaart van het Militair Cartografisch Instituut (circa 1880). In het interbellum wordt de straat de vestiging van enkele beginnende industrieën zoals fluweelweverij Lanneau, thans Lano (nummer 44), en ijzer- en kopergieterij Schotte, die later is afgebroken en omgezet in bouwgrond. Het eerste bedrijf is ontstaan in 1926-1927 wanneer D. Lanneau een huis met achtergelegen magazijn laat bouwen. Dit magazijn wordt in de 20ste eeuw systematisch vergroot; meest opvallende uitbreiding komt er na de fusie van drie soortgelijke familiebedrijven in 1970 en resulteert in de bouw van een vrij beeldbepalend bureelcomplex.

Rechte straat met halverwege een geknikt verloop. Geasfalteerde straat, met enkel bebouwing aan de zuidzijde: rijwoningen en halfvrijstaande woningen daterend van het einde van de 19de eeuw tot de jaren 1930, naast recentere woningbouw. Nummer 16, rijwoning volgens het kadaster gebouwd in 1894 in opdracht van landbouwer Lodewijk Vanaerde; bepleisterde en wit beschilderde straatgevel met imitatievoegen, geprofileerde vensteromlijstingen met decoratieve sluitstenen en een baksteenfries onder de dakrand, bewaard schuifraam op begane grond. Nummers 52-55, enkelhuizen in oorsprong uit het eerste kwart van de 20ste eeuw; baksteenbouw van twee traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldaken met later gewijzigde voorgevels. Nummer 13, woning gebouwd in 1922 in opdracht van tabakshandelaar Aimé Veys, met een aanpalend magazijn van 1925 (verbouwd in de jaren 1950). Nummer 57, half vrijstaande woning volgens het kadaster gebouwd in 1931 in opdracht van landbouwer Aloïs Dejaegher; baksteenbouw gecombineerd met het gebruik van arduin voor de hoekstenen van de bakstenen nissen, de hoekstenen van de vensters op de begane grond (vernieuwd houtwerk) en de plint.

Daarnaast, dominerende aanwezigheid van het tapijtenbedrijf Lano (nummer 44), dat zich uitstrekt tussen de Zuidstraat en de parallel gelegen Beeklaan. Opvallend bureaugebouw, ontworpen door architect André Vlieghe uit Harelbeke (bouwaanvraag van 1971) met aansluitend de fabrieksgebouwen. Het bureaugebouw (zie afbeelding) is een beglaasd volume opgebouwd uit verticale aluminium staanders, zwarte glasdalpanelen en aluminium ramen op een arduinen plint. Fasegewijs tot stand gekomen fabrieksgebouwen van betonstructuren opgevuld met baksteenmetselwerk van de jaren 1920-1940. Aan de kant van de Beeklaan, een wit beschilderde betonnen structuur (volgens een plattgerond van 1994 de weverij) van circa 1960 geritmeerd door steunberen waartussen grote vensterregisters.

  • Archief Technishce Dienst Harelbeke, Bouwaanvragen: Harelbeke, 1971/30, 1971/42, 1994/100058.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Harelbeke, 1895/10, 1926-1927/79, 1931/27, 1960/32.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1938, Deel XVIII, kolom 693.
  • Harelbeke grafelijke stad, Harelbeke, 2003, p. 149.
  • Drie generaties "Veys-Tabak", in De vrienden van het tabaksmuseum. Jaarboek, jg. 21, 2003, p. 41-43.
  • Straatnamen Harelbeke van a tot z, Harelbeke, 2002, p. 72.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Harelbeke, Deel I: Stad Harelbeke, Deel II: Deelgemeenten Bavikhove en Hulste, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL42, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis van 1908

  • Omvat
    Burgerhuis van 1934

  • Omvat
    Burgerhuis van 1935

  • Omvat
    Tweegezinswoning van 1938

  • Is deel van
    Harelbeke


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Zuidstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/14854 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.