Geografisch thema

Muizelstraat

ID
14906
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14906

Beschrijving

Straat ten noorden van de dorpskern van Hulste. De straat vertrekt aan het kruispunt met de Vlietestraat en de Kuurnsestraat en loopt in noordelijke richting naar de grens met de gemeente Oostrozebeke; daar loopt de straat verder met als naam Otteca. De straat loopt eerst langs de dorpskom en meer noordwaarts langs de gehuchten Muizel, Muizelmolen en Otteka.

De straatnaam verwijst naar de herberg "De Muizel" (nummer 144) en de wijk De Muizel in Hulste (een muizel is een doedelzak). De wijk wordt volgens De Flou voor het eerst vermeld in 1900-1905. De Muizelmolenhoek, een wijk tussen Bavikhove en Hulste, wordt echter al vermeld in 1846.

Van oudsher vormt de Muizelstraat samen met de in het verlengde lopende Kuurnsestraat de verbindingweg tussen Tielt en Kortrijk (zie voormalige, 18de-eeuwse benamingen). De Muizelstraat wordt weergegeven op drie kaarten van 1715-1716 uit het landboek van Hulste en wordt er aangeduid als "de ottekae straete" of "de heirbaene van thielt op cortryck" (later "den Tieltschen aerdewegh", "Ouden Heirweg Kortrijk-Thielt"). De straat wordt eveneens weergegeven op de kaart van 1750, opgemaakt door Frans De Bal. Op de kaart van de eigendommen van het Onze-Lieve-Vrouwhospitaal te Kortrijk (1752) is ze aangeduid als "Straete van Cortryck naer Thielt". Op de Tiendekaart van Hulste (circa 1760-1765) wordt de straat weergegeven met enkele verspreide hoeves (onder meer nummer 95) en herberg "De Muizel" (nummer 144). De Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778), geeft een bewoningsconcentratie weer rond de huidige Kallestraat en Muizelhof; ten noorden van het gehucht Muizel bevinden zich enkele verspreide hoeves (nummer 85, nummer 91, nummer 95).

Op het primitief kadasterplan (circa 1830) aangeduid als "Chemin de thielt à courtray" of "Chemin de courtray à thielt". Op de Atlas der Buurtwegen (1845) wordt de Muizelstraat weergegeven als "Thieltschenaerdeweg" met als aanduiding "Chemin n° 1" en omschrijving "Grand Chemin d'Hulste à Meulebeke". Op de Popp-kaart (1856) heet de Muizelstraat de "Tieldschen Aerdeweg".

In de 19de eeuw maakt de Muizelstraat deel uit van de postkoetsverbinding tussen Kortrijk en Tielt. De postkoets houdt er halt aan de herberg "De Muizel" (nummer 144), waar de postbus opgehangen is. De postkoetsverbinding verdwijnt in 1900 met de aanleg van de tramlijn Kortrijk-Aarsele.

Aan de westzijde van de Muizelstraat, ten noorden van de Marelbeek, in het gehucht Otteka, bevindt zich in de 19de eeuw (vóór 1897) de kantwerkschool "Meerlaan". Ook een tweede kantwerkschool namelijk "Musschen" is gelegen aan de Muizelstraat, tussen de Kallestraat en het Muizelhof.

Een prentkaart van 1909 toont rondom de Muizelmolen (nummer 152) verscheidene éénlaagse woningen. Het gehucht Muizel is na de dorpskom de belangrijkste woonkern van het dorp: de wijk heeft voorheen naast zijn windmolen, twee schrijnwerkerijen, een smisse met wagenmakerij, een klompenmakerij, een drietal "zwingelhokken", talrijke herbergen en hofsteden. Tot in de 20ste eeuw blijft de Muizelstraat vanaf Oostrozebeke een aarden weg, aan weerszijden beplant met grote bomen.

Thans lange, kronkelende, landelijke straat met geasfalteerd wegdek en verspreid gelegen hoevebebouwing. Vrij in het noorden kruist de straat de Marelbeek. Grootste bewoningsconcentratie in het gehucht Muizel ten zuiden van de Muizelmolen, rond de Kallestraat en het Muizelhof. De vrij grootschalige hoeves met losse bestanddelen dateren uit de 18de en/ of 19de eeuw (nummer 65, nummer 85, nummer 91). Nummer 87, dieperin gelegen voormalige hoeve, qua site zeker opklimmend tot het einde van de 18de eeuw – zie weergave van een L-vormig volume op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778) – doch sinds 1992 in historiserende stijl en met hergebruik van materiaal herbouwd naar ontwerp van de Brugse architect Werner Boerjan. Thans nog bewaard tweeledig bakhuis van 1908, gebouwd in opdracht van landbouwer Aloïs Braekeveldt, en dwarsschuur met houten beplanking onder een overkragend rieten schilddak met vorstpannen. Aan de voormalige erfoprit, heden heraangelegd tot riante tuin met boomgaard, staat langs de straatkant een Onze-Lieve-Vrouwkapel die bij de renovatie van de site, werd opgetrokken.

Nummer 95, voormalig goed "Otteka", opgenomen in de niet-limitatieve lijst van merkwaardige gebouwen in het open landschap van Harelbeke, definitief vastgesteld in de gemeenteraad van 11.02.2008 (categorie 2). Hoeve met losse bestanddelen, reeds weergegeven op een kaart van 1716 uit het landboek van Hulste en op de Tiendekaart van Hulste van circa 1760-1765; aangeduid als "Jacobus Vanneste goet oteca". Weergave van een omwalde hoeve op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778). Heden sterk verbouwd woonhuis met bewaarde schuur; verankerde baksteenbouw onder een overkragend pannen zadeldak, centrale korfboogvormige dwarsdoorrit met rechts wagenhuis met deels gedichte korfboogpoort.

  • Archief Technische Dienst Harelbeke, Bouwaanvragen: Hulste, 1992/163.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Hulste, 1914/8.
  • OCMW-archief Kortrijk: Caerte figurative van het goedt t'Hospitael gelegen binnen de prochien van Bavichove ende Hulste tusschen beyde de Plaetsen, in Register van alle leenen, heerlycheden, hofsteden, landen, bosschen ende meerschen competerende aen het hospitael van Onse Lieve Vrouwe in Overleye..., F. de Bal, 1752.
  • Rijksarchief Kortrijk, Gemeentearchief Hulste, nr. 81: Caerte figurative van het eerste deel der prochie van Hulste van oost suyden de prochie van Bavichove en noort en west de heirbaene van Cortryck op Thielt tot de dreve die loopt naer het goed te Calfshaeghe of den Tieltschen voetweg, in Lantbouck ende afmetinghe der prochie van Hulste, Pieter Stueperaert, 1715.
  • Rijksarchief Kortrijk, Gemeentearchief Hulste, nr. 81: Caerte figurative van het tweede deel der prochie van Hulste oost ende noort de prochie van Roosebeke ende oost de prochie van Bavichove suyd de prochie van Ooyghem en Bavichove..., in Lantbouck ende afmetinghe der prochie van Hulste, Pieter Stueperaert, 1715.
  • Rijksarchief Kortrijk, Gemeentearchief Hulste, nr. 81: Caerte figurative van het derde deel der prochie van Hulste oost suyd de Heirbaene van Cortryck op Tieldt suydt, west een ander straete die comt van Englemunster, in Lantbouck ende afmetinghe der prochie van Hulste, Pieter Stueperaert, 1716.
  • Rijksarchief Kortrijk, Kaarten en plannen, nr. 495: Caerte figurative van twee geprojecteerde steenwegen leedende van de stadt Cortryck naer de gonne van Thielt, F. De Bal, 1750.
  • Rijksarchief Kortrijk, Kerkarchief Harelbeke, nr. 2887c: Plan van de tienden van Harelbeke gelegen in de zes wijken van Hulste, eind 18de eeuw (circa 1760-1765).
  • DECROIX L., Herbergen in Hulste, in Tijdingen van de Roede van Harelbeke, jg. 9, nr. 2, 2006, p. 18.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Deel XI, Brugge, 1930, kolommen 41-42.
  • KERCKHOF P., DECROIX L., Het onderwijs te Hulste, Vroeger en nu!, in De Roede van Harelbeke (De Leiegouw), nr. 17, Harelbeke, 1997, p. 87.
  • KERCKHOF P., Hulste en zijn wegen op kaart omstreeks 1850, Hulste, 1982, p. 3.
  • Muizelmolenpad. Hulste. Harelbeke, Deerlijk, 1978.
  • Straatnamen Harelbeke van a tot z, Harelbeke, 2002, p. 46.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Harelbeke, Deel I: Stad Harelbeke, Deel II: Deelgemeenten Bavikhove en Hulste, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL42, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoningen

  • Omvat
    Burgerhuis uit het interbellum

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Herberg De Meerlaan

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen en erfbeplanting

  • Omvat
    Onze-Lieve-Vrouwkapel

  • Omvat
    Site Muizelmolen

  • Omvat
    Wegkruis

  • Is deel van
    Hulste


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Muizelstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/14906 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.