Oorspronkelijk gekend als "Sint-Gertrudisstraat", gelegen naast het kerkhof van de Sint-Geertruikerk die sinds 1208 als kloosterkerk van de hier gevestigde Sint-Geertruiabdij - vanaf 1252 ook als parochiekerk - grotendeels de zuidelijke straatzijde inneemt.
Blijkens archiefgegevens zouden in dit straatgedeelte in 1769 en tussen 1894 en 1815 rooilijnaanpassingen zijn doorgevoerd. Na opheffing van het kerkhof werd deze ruimte in 1799 en 1804 gekasseid en omgevormd tot een beboomd marktplein: aanvankelijk zogenaamd "Vaerskensmerkt", naar de jaarlijkse meiden- en knechtenmarkt die hier plaats vond omtrent half maart (17 maart, feestdag van de Heilige Gertrudis) en waaraan de huidige straatnaam is ontleend; vanaf 1804 onder de benaming "Sint-Gertrudismarkt", waar geruime tijd op regelmatige tijdstippen een druk bezochte groentemarkt plaats vond.
Straat die thans van de Mechelstraat in geknikt verloop en via een overbrugging – in de 16de eeuw gekend als "Lombaerdebrugge", in de 18de eeuw als "Kalckerbrugge" - over de Dijle naar de Vaartstraat leidt, met een plein vormende verbreding ter hoogte van de kerk en in haar eerste gedeelte geopend voor de toegangen tot de Sint-Geertrui-abdij en het Klein Begijnhof.
Naast de dominerende inplanting van de Sint-Geertruikerk (zie Sint-Geertruiabdij) is het straatbeeld heden nog samengesteld uit een aantal beeldbepalende relicten van de vroegere basisbebouwing. Voorbij de Sluisstraat zijn de straatwanden haast volledig ingenomen door bebouwing uit de tweede helft van de 20ste eeuw.
Stadsarchief Leuven, Inventaris Cuvelier: Kaarten en Plannen 7100 (1769) en 10830 bis (tussen 1894 en 1815).
LAMEERE J.B., Aenteekeningen van merkweerdige geschiedenissen voorgevallen binnen loven (en omliggende) 1784-1835, Leuven, 1986, p. 58-60, 76.
MEULEMANS A., Atlas van Oud-Leuven, Leuven, 1981, p. 350.
PEETERS M. , Gids voor Oud-Leuven, Antwerpen, 1983, p. 91-96.
UYTTERHOEVEN R., Leuven Weleer. Langs bekende handelsstraaten naar Sinte-Geertrui en Tempelhof, deel 1, Leuven, 1985, fig. 18a-19c, 21a.
UYTTERHOEVEN R., Leuven Weleer. Van Volmolen tot Wilsele: langsheen de Dijlevallei en de Vaart, deel 4, Leuven, 1988, fig. 49a-50b.
VAN EVEN E., Louvain dans le passé et dans le présent, Leuven, 1895, p. 208-209.
Bron: MONDELAERS L. & VERLOOVE C. met medewerking van VAN ROY D., VAN DAMME M. en MEULEMANS K. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Leuven binnenstad, Herinventarisatie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB2, onuitgegeven werkdocumenten. Auteurs: Verloove, Claartje; Mondelaers, Lydie Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
