Geografisch thema

Gentse Heerweg

ID
15274
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15274

Beschrijving

Straat ten noordoosten van het centrum van Waregem, lopend van de Kruishoutemseweg naar de grens met Zulte (Oost-Vlaanderen). De grens wordt er gevormd door de Zouwbeek. De straatnaam komt al voor in 1846 maar is naar verluidt al veel ouder; een historisch wegtracé dat naar Gent leidde.

Eerste weergave van het stratentracé op een kaart uit het landboek van Waregem, opgetekend door Anthone Van Outrive in 1753-1757; de straat loopt er doorheen bebost gebied en is aan de noordzijde quasi onbebouwd op enkele sites aan de hoek met de op Zulte (Oost-Vlaanderen) gelegen Leenstraat na. Aan de zuidelijke straatkant bevinden zich, vaak net buiten de beboste zone gelegen, bebouwde hoeves, bereikbaar via een dreef (zie nr. 56 en nr. 78). Zelfde situatie op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778) waar aan de grens met Zulte de hoeves de "Dry Pachtenhoeves" worden genoemd. Weinig verandering op de 19de-eeuwse kaarten. Op de Atlas der Buurtwegen (1844) vermeld als "Chemin n°12" met als omschrijving "Chemin du lieu dit Inschaerd plat à Zulte par les Trois Fermes" en benaming "Genschen Weg". Pas in de laatste decennia van de 20ste eeuw krijgt de eertijds landelijke straat meer bebouwing vooral rond de kruising met de Kruishoutemseweg, wat als gevolg heeft dat de Zusters van het Geloof van Tielt hier in 1962 een schoolgebouw (nummer 11, zogenaamd "Sint-Lutgardisschool") oprichten, die al in 1968 wordt uitgebreid, en in 1970 volgt de bouw van een kleine hulpkerk (zie Sint-Hubertuskapel, Kruishoutemsestraat nummer 95); tevens sportinfrastructuur. Zeer recente verkaveling nabij de Zwaluwenlaan.

Thans straat met geasfalteerd wegdek en een recht tracé. Voornamelijk woonfunctie met enkele agrarische bedrijven; aan het begin van de straat een klein "centrum" bestaande uit basisschooltje Sint-Lutgardis, sportinfrastructuur en de Sint-Hubertuskapel aan de Kruishoutemsestraat. De oudste bebouwing - hoevebebouwing - klimt op tot de 18de eeuw (zie nummer 56 en nummer 78), doch bestaat voornamelijk uit 20ste-eeuwse woonhuizen. Nummer 181 en numemer 183, deel uitmakend van een cluster van drie hoeves net vóór de grens met Zulte (Oost-Vlaanderen) gelegen, in de 18de eeuw zogenaamd de "Dry pachtenhoven" - zie een kaart uit het landboek van Waregem, opgetekend door Anthone Van Outrive in 1753-1757 - en in de 19de eeuw zogenaamd "Les Trois Fermes", zie Atlas der Buurtwegen (1844). Nummer 181, in de 18de eeuw eigendom van Marcus Putman en volgens het primitief kadasterplan (circa 1835) en laat 19de-eeuwse mutatieschetsen is de pachthoeve ook in de 19de eeuw nog steeds in bezit van de familie Putman uit Zomergem. Imposante landgebouwen (stalvleugel parallel met de straat en dwars aanpalende, mogelijk 18de-eeuwse dwarsschuur) gelegen aan deels begraasd erf; woonhuis recent vermoedelijk volledig herbouwd. Nummer 183, zeker 18de-eeuwse hoevesite met een vóór 1837 herbouwd stalgebouw (thans vermoedelijk weerom aangepast) en een woonhuis (zie afbeelding) van 1911 dat vermoedelijk recenter nog is gewijzigd en thans in slechte staat is; het geheel is gelegen aan een deels begraasd erf dat toegankelijk is via een oprit in grint. Nummer 50, in oorsprong zeker begin 19de-eeuws woonhuisje, dat later is uitgebreid en in de tweede helft van de 20ste eeuw is voorzien van een nieuwe voorgevel; thans weliswaar volume van vermoedelijk circa 1900, met nog oudere aanpalende werkplaats/stalling.

Enkele woonhuizen, over het algemeen kleinschalig, dateren uit het eerste en tweede kwart van de 20ste eeuw maar zijn in de laatste decennia aangepast. Nummer 44, eenlaagshuis van 1911 in het derde kwart van de 20ste eeuw voorzien van nieuwe openingen; verankerde, later beschilderde baksteenbouw onder pannen zadeldak. Nummer 63, klein woonhuisje van anderhalve bouwlaag onder zadeldak met mechanische pannen, gebouwd in 1927; behouden rechthoekige openingen onder metalen lateien met bloemmotieven en vermoedelijk deels bewaard schrijnwerk. Nummer 149, deels vrijstaand huisje van 1932 met typerend voorkomen van oranje baksteen, gecombineerd met gele bakstenen voor enkele accenten. Nummer 61, diephuis van 1935 voorzien van afgewolfd zadeldak en een voorgevel van typische oranje bakstenen, gemetseld in decoratieve verbanden en motieven.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Waregem, 1878/53, 1911/2, 1911/3, 1927-1928/9, 1935/9, 1962/11, 1968/18.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten VI, nr. 1938: Twaelfsten Canton, Begint aen de bleeckerie van de weduwe Jan de Rycke op Ertbrugghe, begrypende de gronden van den oostcant van de straete langst Poteghem wind'meulen naer den Eynsschaert, d'hofstede gebruyckt by Joos Van Poucke daer inne begrepen, eynde nemende desen canton met den bosch van Marcus Putman by de heremitage, in Landboeck der prochie van Waereghem, Anthone Van Outrive, 1753.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten VI, nr. 1938: Derthiensten Canton, (begint) d'hofstede Carel van den Bossche houdende de straete naer Nokere, eyndende by d'hofstede Joos van Wymelbeke op het landt Joannes Callens, in Landboeck der prochie van Waereghem, Anthone Van Outrive, 1753.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten VI, nr. 1938: Veerthienden Canton... den bosch van Mynheer van Poteghem houdende de straete ende den cant naest Poteghem, lancxt den Looverschoot tot tegen Crux-autem houdende voorts de beke ende straete tot ende met d'hofstede Joannes Tack ende vandaer tot den Inschaerplas, synde de letste partie... boomforeest dheer vanden Berghe voor d'hofstede Philippe Coorevits, in Landboeck der prochie van Waereghem, Anthone Van Outrive, 1753.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten VI, nr. 1938: 15en ende letsten Canton, Tusschen de straete voors. ende de gonne voor d'hofstede Joos Van Poucke ende van Beernaerts heet naer den Droogenboom... ende ten voorderen de gronden van dry Pachthoeven naer den Droogenboom tot de straete naer Saubeke ende soo tot tegen Zulte, in Landboeck der prochie van Waereghem, Anthone Van Outrive, 1753.
  • MEURIS P., Straatnamen in Waregem, een bespreking van de Waregemse straatnamen anno 1992, Waregem, 1992, p. 9.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Arbeiderswoning

  • Omvat
    Arbeiderswoning uit het interbellum

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Modernistische architectenwoning

  • Is deel van
    Waregem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gentse Heerweg [online], https://id.erfgoed.net/themas/15274 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.