Geografisch thema

Molenstraat

ID
15309
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15309

Beschrijving

Straat in het centrum van Waregem, lopende van de Oscar Verschuerestraat naar het kruispunt waar de Zeswegenstraat, de Westerlaan, René Sabbestraat en de Molenstraat samenkomen. De benaming van de straat verwijst naar de molen die stond op het kruispunt met de Processiestraat en die afbrandde in 1911.

Eerste weergave van het tracé op een kaart uit het landboek van Waregem, opgetekend door Anthone Van Outrive in 1753-1757: de straat wordt beheerst door de molen op de hoek met de Processiestraat en één volume ten noordoosten met de kruising met de huidige Processiestraat (zie nummer 32). De molen wordt in de bijschriften vermeld als "den plaetse wind molen met het dryhoekenlant, daar het capelleken op staet", eigendom van ene Charles Morel. Op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778), is enkel het straattracé weergegeven dat ligt aan het einde van de (ook slechts deels weergegeven) Processiestraat. De bebouwing beperkt zich tot twee sites in de nabijheid van de molen. Op het primitief kadasterplan (circa 1835) is de straat nog steeds slechts een tracé, dat loopt van de "Wijk Gaver" langs de vermelde windmolen die er de "Ter ben"-molen heet. Op een kaart uit de Atlas der Buurtwegen (1844) wordt de straat weergegeven als veldwegje, zogenaamd "Sentier n° 140", met omschrijving "Sentier du Chemin de Waereghem au Chemin dit Vennestraet" ofte "Balling wegel". De benaming van het wegje beslaat op dat ogenblik ook het noordoostelijke deel van de huidige Oscar Verschuerestraat. Volgens de kaart van de Dépôt de la Guerre van circa 1859-1861 verschijnt op de noordelijke hoek met de Processiestraat een kapel. Vermoedelijk in de laatste jaren van de 19de eeuw krijgt het tracé steeds meer allure van een weg, zie aanduiding op de de kaart van het Militair Cartografisch Instituut van 1898. In de literatuur wordt vermeld dat de "Te By"-molen (de naam is ondertussen geëvolueerd) afbrandt in 1905 (of 1911); niettemin blijft hij nog weergegeven op de kaart van Militair Cartografisch Instituut van 1931. In het eerste kwart van de 20ste eeuw worden de eerste woningen langs de straat gebouwd, een proces dat wordt versneld na de bouw van verschillende textielfabrieken in de straat, zoals in 1906-1907 het latere schildersdoekenbedrijf "Claessens" (nummers 45-47). Zo wordt in 1929 in opdracht van de Naamloze Maatschappij "Textile van Waregem" een weverij met conciërgewoning gebouwd (nummer 43) en al in 1933 en 1939 uitgebreid. Nog in de jaren 1930 verschijnt Weverij Devroe (nummers 76-78) aan de Molenstraat. Na de Tweede Wereldoorlog, in 1949, richt Valère Devos een textielbedrijf op onder de naam Textielfabrieken Devos, later zogenaamd "Sofinal" (nummer 51), dat in de jaren 1970 zijn hoogtepunt zal kennen. In de jaren 1950 volgt de verbouwing van de gebouwen van "Textile van Waregem" met onder meer een nieuwe vleugel aan de straatkant (zuidwest). In de loop van 1959 wordt de site van de failliet gegane "Textile de Waregem" ingenomen door het Koninklijk Atheneum van Waregem (zie Broekstraat) die er de technische afdeling met ateliers in onder brengen. In 2003 gaat "Sofinal" failliet en de gebouwen komen leeg te staan. Opmerkelijke uitbreiding van Claessens met een kwaliteitsvol, hedendaags kantoorgebouw. In de zomer van 2009 worden de voormalige bedrijfsgebouwen van textielbedrijf "Sofinal" gesloopt om plaats te maken voor een nieuwe woonwijk.

Thans vrij rechte straat met deels gekasseid wegdek. Enerzijds kleinschalige bebouwing van voornamelijk aaneengeschakelde werkmanshuizen; anderzijds wordt de straat aan de westzijde ingenomen door uiteenlopende bedrijfsgebouwen van textielfabrieken, waarvan één later is ingenomen door het Koninklijk Technisch Atheneum en waarvan enkele op heden nog in gebruik zijn. Oudste bebouwing klimt op tot het einde van de 19de eeuw, zie nummers 27-29, samenstel van twee woningen gebouwd in 1896 (registratie in 1897) in opdracht van dienstbode Engel Bohez: eenvoudige volumes van anderhalve bouwlaag met licht getoogde openingen en doorgetrokken lekdrempels op de bovenverdieping; nummer 29 later voorzien van inpandige garage. In 1903 is het samenstel door dezelfde bouwheer uitgebreid met nummer 25, soortgelijke woning, thans met beluikte vensters. Nummer 8, oorspronkelijk samen met nummer 10 (thans volledig vernieuwd) een samenstel, nog gesitueerd op de oude rooilijn en gebouwd voor winkelier Jozef Nachtergaele; vermoedelijk pas in het eerste kwart van de 20ste eeuw voorzien van de betonnen latei en de puivensters; bewaard schrijnwerk bovenaan en schuifvenster in de zijgevel. Nummers 12-18, voormalige eenheidsbebouwing gebouwd door mulder Ivo Vanneste maar in 1996 grondig verbouwd onder meer met verhoging van de bovenste verdieping.

Verschillende voormalige bedrijfsgebouwen die in de loop van de jaren uitbreiden richting huidige Westerlaan. Nummer 43, voormalige gebouwen van "Textile van Waregem", gebouwd in 1929 met conciërgewoning aan de straatkant en eenlagige weverijen onder zaagtandbedaking; een eerste maal uitgebreid in 1933 en 1939, later nog in 1955. Nummers 45-47, tot op heden in gebruik als schildersdoekenbedrijf Claessens.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Waregem, 1897/19, 1899/18, 1903/12, 1907/24, 1929/46, 1933/48, 1939/48, 1955/48, 1996/46.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten VI, nr. 1938: Sevensten Canton, Begint aen het lant ende bosch van Pieter en Joos Huys aende Vyfweegsche straete begrypende d'hofstede van den heer de Bisschop, de gronden voor d'hofstede Caerel Blaublomme, ende d'hofstede ende landen van den voornomden Huys, begrypende het gelent den roosman, den noordcant van den Plaetsemeulencoutter, ende soo voorts tot ende met n° 974 wesende den huyse ende erfve van Geeraert Van Drousbeke, hoedwasscher, in Landboeck der prochie van Waereghem, Anthone Van Outrive, 1753.
  • DELEU T. (red.), Het verhaal: 50 jaar rijks- en gemeenschapsonderwijs Waregem, Waregem, 1999.
  • MEURIS P., Straatnamen in Waregem, een bespreking van de Waregemse straatnamen anno 1992, Waregem, 1992, p. 20.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Bedrijfsgebouwen

  • Omvat
    Hoekpand

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning uit het interbellum

  • Omvat
    Stadswoning uit het interbellum

  • Omvat
    Weverij Etienne Devroe

  • Is deel van
    Waregem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Molenstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15309 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.