Geografisch thema

Courtensstraat

ID
15425
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15425

Beschrijving

Straat in het zuiden van Beveren-Leie. De straat vertrekt vanaf de spoorweg Kortrijk-Gent en loopt in oostelijke en zuidoostelijke richting naar de Wagenaarstraat. De straatnaam verwijst naar landbouwer Passchier Courtens, die in de tweede helft van de 17de en in het begin van de 18de eeuw in de hoeve "De Middelaere" aan de westzijde van de straat woonde.

In de 11de-12de eeuw wordt het Methelawoud, dat het zuidelijke gedeelte van het huidige Beveren-Leie innam, gerooid. De straat heet oorspronkelijk "Varentstraete"; de weg loopt door de heerlijkheid Ter Varent, een achterleen van de heerlijkheid en baronie van Poeke op Beveren. In de 16de eeuw vermeld als het "Processiestraetken". Op de kaart van de heerlijkheid Ter Varent uit het renteboek van 1624 aangeduid als "de vaerent straete" en weergave van enkele verspreid gelegen hoeves; de straat staat samen met het zuidelijke gedeelte van de huidige Poekelaan en de huidige Sint-Jansstraat in verbinding met de dorpskern van Beveren-Leie. Op de figuratieve kaart van de parochies Desselgem en Beveren, opgemaakt in 1675 door Gudwalus van der Mariën, aangeduid als "De Varent Strate". In de tweede helft van de 17de en in het begin van de 18de eeuw woont Passchier Courtens in de hoeve "De Middelaere" op het einde van de straat. Op de kaart van 1752 uit het OCMW-archief te Kortrijk aangeduid als "de tempel straete", naar herberg "Den Tempel" die op dat moment gelegen is aan de huidige Poekelaan. Op de figuratieve kaart van de Sint-Pietersheerlijkheid, opgemaakt door Joseph de Coster in 1764, aangeduid als "de vaerent straete ofte courtens straete" (zie nummer 42). Weergave van verspreid gelegen hoevebebouwing op het primitief kadasterplan (1834). De literatuur vermeldt een 19de-eeuwse reeks van lage en dwars op de weg gelegen, aanpalende woningen, bekend onder de naam "de Gardens Reke" (westzijde van de straat). In 1838-1839 wordt de spoorweg Kortrijk-Gent aangelegd (registratie in het kadaster in 1839). Op de Atlas der Buurtwegen (1844) wordt de straat weergegeven als "Courtensstraet" met als aanduiding "Chemin n° 4" en omschrijving "Chemin de Beveren à Deerlyck". De bebouwing neemt sterk toe in het derde kwart van de 20ste eeuw, zie kaarten van het Nationaal Geografisch Instituut (1959-1961 en 1974). In het laatste kwart van de 20ste eeuw worden grootschalige bedrijfgebouwen opgetrokken bij de spoorweg (nummer 1).

Landelijke straat met geasfalteerd wegdek. De straat is verbonden met de Leenakkerstraat via een soort konijnepijp, toegankelijk voor voetgangers en fietsers. De bebouwing bestaat uit open en half open, 20ste-eeuwse woningbouw; oudste woning daterend uit het eerste kwart van de 20ste eeuw (zie nummer 42), doch voornamelijk woningen uit de tweede helft van de 20ste eeuw.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Beveren-Leie, 1839/1.
  • OCMW-ARCHIEF KORTRIJK: Beschrijvinghe en consistentie van de groote canten ende aboutten van eene behuysde hofstede, lant ende planteryen, gestaen ende gelegen op de prochie van harelbeke buyten en beveren, alsmede van de gronden van erfven gehouden ende heerlycke renten geldende aen het hospitael van onse lieve vrauwe binnen de stadt Cortryck, in Register van alle de leenen, heerlycheden, hofsteden, landen, boschen ende meerschen competerende aen het hospitael van Onse Lieve Vrouwe in Overleye binnen de stadt Cortryck gedaen maecken door de Eerweirdige Mevrouw Marie Terese Dumortier, F. de Bal, 1752.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 559: Figuratieve kaart van de rentegronden onder Sint-Pieters heerlijkheid van de hand van pastoor Gudwalus van der Mariën, 1675.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 561: Kaerte figurative van de gelegendheyd der vry-eygen kerke heerlykhede van Ste-Pieters Desselghem, competerende de exemple abdye van Ste-Pieters nevens Gent, bestrekkende binnen de prochien van Desselgem, Beveren, Deerlyk en Waereghem, gemaeckt ten jaere 1764 door Joseph de Coster.
  • Rijksarchief Kortrijk, Kerkarchief Harelbeke, nummer 17083: De Heerlyckhede vander Varent bestreckende inde prochie van Beveren neffens Haerlebeke beginnende up de westsyde vanden varent straete, in Nieuwen Renteboeck der heerlyckhede van varent bestreckende op de prochie van Beveren bij Harelbeke, Courtens, 18de eeuw naar renteboek van 1624.
  • Adresboek van Beveren-Leie, s.l., 1978, p. 5.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Toponymische wandelingen door Beveren-Leie (4), in De Gaverstreke, jg. 14, 1986, p. 114-117.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Toponymische wandelingen door Beveren-Leie (5), in De Gaverstreke, jg. 15, 1987, p. 39-41.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1928, Deel VIII, kolom 522.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Vlasschuur

  • Is deel van
    Beveren-Leie


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Courtensstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15425 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.