Geografisch thema

Tomberg

ID
15612
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15612

Beschrijving

Straat in het noordwesten van Beveren-Leie die vertrekt van de Kleine Heerweg en loopt in noordwestelijke richting naar de Grote Heerweg. De straatnaam Tomberg is afgeleid van Tumba-berg of Grafplaatsberg. Op de Tombergkouter heeft men zowel prehistorisch (vondsten in silex), als Gallo-Romeins materiaal teruggevonden. De Gallo-Romeinse overblijfselen wijzen erop de kouter al bewoond is circa 100-150 na Christus. Bij de bouw van sociale woningen aan de Tomberg in 1972 ontdekt Etienne Ducatteeuw een grote afvalkuil. Bij verdere opgravingen komen onder meer dakpannen, Doornikse stenen en aardewerk aan het licht. De vondsten wijzen op een kleine Gallo-Romeinse nederzetting van één of enkele gebouwen, opgetrokken in vakwerkbouw en bedekt met rode pannen.

Op de figuratieve kaart van de parochies Desselgem en Beveren, opgemaakt in 1675 door Gudwalus van der Mariën, wordt het zuidelijke gedeelte van de straat weergegeven als een smalle voetwegel die verder loopt in westelijke richting naar de toenmalige kerk van Beveren-Leie aan de Sint-Jansstraat. Op de figuratieve kaart van de Sint-Pietersheerlijkheid, opgemaakt door Joseph de Coster in 1764, wordt de smalle voetwegel aangeduid als "Kerckwege ofte Carriere"; aan de westzijde van de wegel bevindt zich één woning. Op de Atlas der Buurtwegen (1844) wordt het zuidelijke gedeelte van de straat weergegeven als "Tomberkwegel" met als aanduiding "Sentier n° 18" en omschrijving "Sentier traversant le bien dit Tomberg". Circa 1920 wordt de bebouwing op de Tomberg nog steeds gevormd door één tweewoonst. Op het einde van de wegel, bij het kruispunt met de Kerkwegel, bevindt zich "De Barakke".

Op de kaart van het Nationaal Geografisch Instituut (1959-1961) is de straat nog steeds niet doorgetrokken in noordelijke richting en is de bebouwing aan de westzijde van de wegel toegenomen. In 1960 wordt de straat verbreed en krijgt ze de naam Tomberg. Daaropvolgend worden in 1961 aan de Tomberg en de Kleine Heerweg de eerste sociale woningen gebouwd in opdracht van de sociale huisvestingsmaatschappij Mijn Huis. Er worden 25 woningen opgetrokken naar de ontwerpplannen van architect Etienne Haesbrouck (ontwerp van 1960, bouwvergunning van 1961). In 1972 dient Mijn Huis een aanvraag in voor de bouw van 70 woningen. De plannen worden opgemaakt door de Beverse architecten Georges Dejonghe en Etienne Ducatteeuw. De bouwwerken worden uitgevoerd door de Beverse aannemer Huyzentruyt. Bij de aanvang van de werken in 1972 komen Gallo-Romeinse vondsten aan het licht. Na de noodopgravingen in 1972 en 1973 besluit men dat op de Tomberg circa 290 na Christus een vijftal kleine hoeves hebben gestaan. De verdere aanleg, verbreding en doortrekking van de straat tot de Grote Heerweg en de bouw van de 70 woningen vinden plaats in 1973-1974, eerste weergave op de kaart van het Nationaal Geografisch Instituut (1974). De doodlopende straten dwars op de Tomberg zijn klaar in 1974 (Auwblommestraat, Zwingelweg, Hekelweg en Meiweg) en 1975 (Roterijstraat, Hekkenierstraat en Zuringweg); de straatnamen verwijzen naar de verschillende procedés in de vlasbewerking. De nieuwe woonwijk wordt officieel ingehuldigd eind mei 1975. Aansluitend bij de sociale woningen uit de jaren 1960 en de eerste helft van de jaren 1970, worden in de jaren 1970-1980 diverse private verkavelingen gerealiseerd, zowel individuele woningen als groepsprojecten door bouwfirma's. Mijn Huis dient in 1976 een aanvraag in voor de uitbreiding van de wijk met 28 woningen. Deze per twee gekoppelde woningen worden opgetrokken naar het ontwerp van architect Dejonghe (vergunning van 1976, uitvoering na 1978). In 1982 bouwt Mijn Huis nog zeven woningen voor bejaarden en vijf studio's, die zullen behoren tot het huurpatrimonium van de huisvestingsmaatschappij.

Rechte straat met geasfalteerd wegdek. Hoofdstraat in de Tombergwijk, aangelegd in de jaren 1960-1970 en met bebouwing hoofdzakelijk daterend uit de jaren 1960-1980. Per twee, drie, vier of zes gekoppelde woningen, gebouwd in 1961 naar de ontwerpplannen van architect Etienne Haesbrouck. Bakstenen woningen onder zadeldaken met gebruik van betonnen kadreringen voor de inspringende raam- en inkompartijen; de woningen hebben een rationele indeling met op de begane grond de groepering van de leefruimtes en op de verdieping de slaapvertrekken en de badkamer. Drie types van woningen in een moderne stijl daterend van 1973-1974 en gerealiseerd naar het ontwerp van architecten Georges Dejonghe en Etienne Ducatteeuw; woningen in donkere baksteen gecombineerd met witgeschilderde gevelvlakken; gebruik van geprefabriceerde elementen voor schouwen, schouwkoppen en bakgoten.

  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 559: Figuratieve kaart van de rentegronden onder Sint-Pieters heerlijkheid van de hand van pastoor Gudwalus van der Mariën, 1675.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 561: Kaerte figurative van de gelegendheyd der vry-eygen kerke heerlykhede van Ste-Pieters Desselghem, competerende de exemple abdye van Ste-Pieters nevens Gent, bestrekkende binnen de prochien van Desselgem, Beveren, Deerlyk en Waereghem, gemaeckt ten jaere 1764 door Joseph de Coster.
  • Adresboek van Beveren-Leie, 1978, p. 36.
  • COOREVITS S., DE CLERCQ E., Van tuinwijk tot hoogbouw. Woonwijken in Waregem, 1922-1977, 2007, p. 62-64.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Bevers schetsboek, Beveren-Leie, 1982, p. 140-142.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Toponymische wandelingen door Beveren-Leie, in De Gaverstreke, 11, 1983, p. 489-495.
  • DESPRIET P., De Romeinse nederzettingen van Beveren-Leie en Deerlijk, in De Gaverstreke, 3, 1975, p. 24-29.
  • DESPRIET P., Prehistorische vondsten te Beveren-Leie en Desselgem, in De Gaverstreke, 6, 1978, p. 249-251.
  • Open Monumentendag in Waregem. Van Nature ... een Monument. 12 september 2004. Natuurreservaat Zavelput. Beveren-Leie, Waregem, 2004.
  • ROGGE M., VAN DOORSELAER A., e.a., De Gallo-Romeinse nederzetting op de Tomberg in Beveren-Leie, in De Leiegouw, 18, 1976, 4, p. 353-400.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Tomberg [online], https://id.erfgoed.net/themas/15612 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.