Geografisch thema

Watervallestraat

ID
16000
URI
https://id.erfgoed.net/themas/16000

Beschrijving

Straat in het centrum van Bekegem, beginnend bij de Dorpstraat en eindigend bij de Zeeweg met recht tracé. In het dorpscentrum voorzien van kasseien, op het einde van de straat macadam. De straat werd volgens het kadaster aangelegd in 1879 en zorgt voor een nieuwe verbinding met het dorpscentrum van Bekegem. Volgens het kadaster in 1908 verbreding van de weg.

De straatnaam verwijst naar de wijk "Watervalle". Volgens sommigen zou hier het dorp Bekegem ontstaan zijn. De naam Watervalle wordt reeds vermeld in een schenkingsakte van 1180. Toen schonk ridder Arnold van Gistel en zijn echtgenote Agnes aan de abdij van Oudenburg, "Rocsem et Bekeghem inter Pitha et Watervalle". De watervalle was een belangrijk eindpunt van een watergang. Hier werd tol geheven, daarom waren hier ook tolbarrières aanwezig.

Door de Duinkerke II transgressie (300-700) ontstond er ten oosten van deze een gebied van slikken en schorren. Dit gebied werd al snel geëxploiteerd als schaapsdriften. Er was waarschijnlijk ook een kleine nederzetting. De hoeve van die nederzetting kan de oorsprong zijn van het toponiem "Watervalle", dat in oudere geschriften voorkomt als "Watervalla". In "-valla" kunnen we de verbastering van 'wallis' terugvinden, wat betekent aarden wal of beschutting. Een eerste hypothese is dus dat deze omwalde hoeve later bewoond werd door de Frankische familie van Bikjo (= Bikjo-inga-haim), later verbasterd tot Bekegem. Waaruit dan zou volgen dat de plaats waar nu de dorpskern gelegen is, pas later is ontstaan bij het in cultuur nemen van dit gebied.

Het toponiem 'Watervalle' kan ook leiden tot een tweede hypothese, namelijk dat deze niet zou wijzen op een omwalde hoeve ter uitbating van de schorren, maar wel op een dijk. Op het einde van de 10de eeuw verschenen rond de schorren kleine nederzettingen die zich bezighielden met het ontwateren van de omliggende veengronden. Dit door middel van de aanleg van grachten en kleine dijkjes. Door deze ontzouting waren deze gronden als weiland geschikt, terwijl de schorren beter als akkerland dienst deden. De dijkjes werd uitgebreid en versterkt met de overstromingen van de Duinkerke IIIa transgressie in de eerste helft 11de eeuw. "Watervalla" zou dan wijzen op deze dijkjes en de woning van de Bikjo zou zich toen al ter hoogte van de huidige dorpskern bevonden hebben.

Op de kaart van Ferraris (1770-1778) is de straat nog niet weergegeven. In de Atlas der Buurtwegen (circa 1841) omschreven als "sentier du hameau de Watervalle à la route de Ghistelles à Bruges" en aangeduid met de naam "Kerkweg". De huidige straat is aangelegd in 1876 als verbinding tussen de dorpskern tot aan de wijk Watervalle.

De bebouwing is fasegewijs tot stand gekomen in de tweede helft van de 19de eeuw. In het dorpscentrum van Bekegem is de straat dichter bebouwd. De bebouwing hier bestaat uit aaneengesloten bebouwing van breedhuizen van drie traveeën en twee bouwlagen. Weinig uitgesproken stijlkenmerken. Overwegend grondig verbouwde volumes voorzien van een nieuwe gevelbezetting en aangepast muuropeningen. Nummer 1 is een breedhuis met dubbelhuisopstand van drie / twee traveeën en één en een halve bouwlaag onder een pannen zadeldak. Op de begane grond aangepaste muuropeningen en nieuwe gevelbezetting.

Even buiten het dorpscentrum vrijstaande woonhuizen, waarvan enkele deel uitmaken van een nieuwbouwverkaveling vanaf de jaren 1950-1960 tot stand gekomen.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Bekegem, 1879/2, 1908/15.
  • Bekegem, geraadpleegd op 4 augustus 2010.

Bron: GILTÉ S. & VANNESTE P. met medewerking van BAERT S., BOONE B. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ichtegem, Deelgemeenten Bekegem en Eernegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL48, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Gilté, Stefanie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis Eleonora

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Is deel van
    Bekegem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Watervallestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/16000 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.