Geografisch thema

Aartrijkestraat

ID
16004
URI
https://id.erfgoed.net/themas/16004

Beschrijving

Straat gelegen in het centrum van Eernegem, beginnend bij de Markt van Eernegem en eindigend bij de Zedelgemsesteenweg. Gebogen, geasfalteerd tracé. Oorspronkelijke straatnaam "Mitswegestraat". De Mitswege was de wijknaam van de plaats waar je halfweg bent tussen Ichtegem en Aartrijke. Dus waar de huidige Mitswegestraat nu uitmondt op de Zuidstraat.

In de Atlas der Buurtwegen (circa 1841) omschreven als "chemin d' Ichtegem à Aertrycke par le cabaret de Mitswege". De wijk ter hoogte van de molen wordt aangeduid met de naam "Molendorp", verwijzend naar de hier aanwezige molen (zie nummer 140).

Gebogen geasfalteerde straat. Straat met verschillende functies die zich weerspiegelen in de bebouwing. Aanwezigheid van onder meer woonhuizen, commerciële functies, onderwijsfunctie, molen en het Gildhof. Oorspronkelijk locatie van verschillende commerciële functies. Volgens oude postkaarten onder meer aanwezigheid van drukkerij, wagenmakerij, slachthuis, smidse, … .

De bebouwing is fasegewijs tot stand gekomen. Lang schaars bebouwde straat gebleven. Voor het eerst weergegeven op de Grote Kaart van het Brugse Vrije door Pieter Pourbus (1571), gekopieerd door Pieter Claeissens (1601) als belangrijke rechte weg, waar de bebouwing zich vooral in het begin van de straat, tegenaan de Markt, situeert. De bebouwing bestaat uit vrijstaande volumes. De straat wordt weergegeven en omschreven in de ommeloper van 1699. Op de hoek van de Aartrijkestraat en de Stationsstraat stond de herberg "Sint-Hubrechts" met bijhorende brouwerij, uitgebaat door Joos Moens die ook eigenaar was. Aan de westzijde van de straat worden negen woningen weergegeven. Aan de oostzijde van de straat bevonden zich zeven woningen.

In de zijstraat "Veldwegel" aanwezigheid van het zogenaamd "Doelhof", in gebruik door de Sint-Sebastiaansgilde. Het "Doelhof" lag aan de zuidzijde van de Veldwegel na de tweede bocht, komende vanuit de Aartrijkestraat. Op de kaart van Vandermaelen (circa 1850) wordt deze site weergegeven. Op de Popp-kaart (circa 1850) wordt de site weergegeven als een groot grosso modo rechthoekig perceel.

Het huidige tracé van de Aartrijkestraat is weergegeven op de kaart van Ferraris (1770-1778). Het eerste straatgedeelte tegenaan de Markt wordt gekenmerkt door vrijstaande breed- en diephuizen. Het tweede straatgedeelte is schaarser bebouwd en bestaat uit achterin gelegen al dan niet omwalde sites. Aan de oostzijde van de straat bevindt zich een site toegankelijk via een dreef afgezoomd met bomen.

Grote bouwactiviteiten in de tweede helft van de 19de eeuw. De oudere sites zijn niet meer weergegeven in de Atlas der Buurtwegen (1841). Het eerste straatgedeelte tot aan de huidige Ooievaarstraat is al dichter bebouwd en bestaat onder meer uit aaneengesloten bebouwing. In het begin van de straat valt het grote klooster- en schoolcomplex op (zie Stationsstraat nummer 1). Het kloostercomplex neemt een volledig bouwblok in.

In 1863 wordt de Aartrijkestraat recht getrokken. Hierna volgt het bouwen van de brouwerij van Charles Louis Daras (zie nummer 16).

In 1891 wordt op initiatief van pastoor Tahon het Gildhof (zie nummer 43) gebouwd, een katholieke congregatiezaal.

Grenzend aan het klooster in de Stationsstraat was de post gevestigd van 1887 tot 1910. Nadien werd deze woning afgebroken om plaats te maken voor de huizenrij nummers 2-6, thans een eenheidsbebouwing van gele baksteen in combinatie met rode baksteen voor de strekken en de horizontale belijning van de gevel, verbouwde begane grond.

Door bouwen en verbouwen is er weinig overgebleven van de oorspronkelijke bebouwing. Oudste bebouwing staat nog weergegeven in de Atlas der Buurtwegen (circa 1841). Het huidige straatbeeld wordt gekenmerkt door grote schaalverschillen. Overwegend breedhuizen van twee à vier traveeën en één à twee bouwlagen onder een pannen zadeldak. De ene meer uitgewerkt dan de andere. Onder meer door het aanbrengen van een zeer rijke cementering bestaande uit imitatievoegwerk, plint met Sint-jakobsschelpen, vensteromlijstingen. Nummers 38 en 40 met vrij sobere bakstenen lijstgevels opgesmukt door de sierlijke muurankers met zweepslagmotief. Nummers 1-3, breedhuizen met oranjerood gevelparement in combinatie met gele baksteen voor het opsmukken van de gevel. Grotere gebouwencomplexen, meestal met handels- of nijverheidsfunctie, nu meestal leegstaand. Van 1919 tot 1980 aanwezigheid van de brouwerij "Sibille" (zie nummer 16).

De bouwactiviteiten zetten zich tot op heden verder door. Het voormalige kloostercomplex wordt omgevormd tot het administratief centrum en kadert in een volledige heraanleg van de Markt. Nummer 12, het Sint-Godelievecollege of voormalige locatie van de zogenaamd "naaischool". De nieuwe lokalen werden pas sinds het schooljaar 1968-1969 in gebruik genomen. De oude gebouwen achter het klooster werden toen afgebroken en de kleuters kregen er een overdekte speelplaats. De school startte in 1928 als het "Vrije Leerwerkhuis". Op 1 januari 1959 veranderde de naam in Sint-Jozefsberoepsschool. Het aan de straat gelegen gebouw dateert van 1986.

Grote concentratie van nieuwe grootwarenhuizen en het bouwen van woonhuizen in de nieuw aangelegde straten (1965-1970) Ooievaarstraat, Leliestraat, Slachthuistraat, Vioolstraat en Daliastraat. De verder gelegen Kapelhoek en Kuipersbos dateren uit de jaren 1980.

  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen, nr. 1460.
  • NAERT A., Theoretische en praktische prospektie op het grondgebied Eernegem, Eernegem, 1987, p. 65.
  • NAERT U., Herinneringsplaat voor bouwmeester pastoor P.J. Tahon uit Eernegem, in Den Utfanc: tijdschrift voor plaatselijke geschiedenis van groot-Ichtegem, jg. 4, nr. 2/3, 1998, p. 55-57.
  • SYMAEYS A., De familie Daras in Eernegem, in Ernigahem. Handelingen van de Kring voor Geschied-, Heem- en Familiekunde, jg. 21, nr. 4, 2002, p. 97-101.
  • VANDENBUSSCHE B., Sightseeing door Eernegem van 1945 tot 1976, in Ernigahem. Handelingen van de Kring voor Geschied-, Heem- en Familiekunde, jg. 25, nr. 3, 2006, p. 72-73, 81.
  • VANDENBUSSCHE K en B., Inventaris van Eernegem. 1944-1976, 1980, p. 6.
  • VANDENBUSSCHE K., Herbergiers en brouwers in de 18de eeuw, in Ernigahem. Handelingen van de Kring voor Geschied-, Heem- en Familiekunde, jg. 9, nr. 1, 1990, p. 6.
  • VANDENBUSSSCHE K., Bij een dorpskernvernieuwing, in Ernigahem. Handelingen van de Kring voor Geschied-, Heem- en Familiekunde, jg. 21, nr. 2, 2002, p. 35.
  • VERBEKE A., Eernegem anno 1699, in Ernigahem. Handelingen van de Kring voor Geschied-, Heem- en Familiekunde, 1983, jg. 2, nr. 4, p. 91.
  • VERBEKE A., Sightseeing door Eernegem van 1945 tot 1976, in Ernigahem. Handelingen van de Kring voor Geschied-, Heem- en Familiekunde, jg. 25, nr. 3, 2006, p. 74.

Bron: GILTÉ S. & VANNESTE P. met medewerking van BAERT S., BOONE B. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ichtegem, Deelgemeenten Bekegem en Eernegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL48, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Gilté, Stefanie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Brouwerij en brouwerswoning

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Dorpscafé

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoningen

  • Omvat
    Elektriciteitscabine

  • Omvat
    Gildhof

  • Omvat
    Herenhuis

  • Omvat
    Notariswoning Lindenhof

  • Omvat
    Onderpastorie

  • Omvat
    Onze-Lieve-Vrouwkapel

  • Omvat
    Openbaar slachthuis

  • Omvat
    Site met molenaarswoning en romp van Bogaertsmolen

  • Omvat
    Stadswoning uit het interbellum

  • Is deel van
    Eernegem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Aartrijkestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/16004 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.