Geografisch thema

Claerhoutmolenweg

ID
16042
URI
https://id.erfgoed.net/themas/16042

Beschrijving

Weg die vanaf de Meulebekestraat via enkele bochten in zuidoostelijke richting tot aan de Claerhoutdreef loopt en de brede Devebeek kruist. De straat wordt reeds als dusdanig genoemd in de Atlas der Buurtwegen (1846). Langs deze straat was vroeger de "Claerhoutmolen" gelegen, voor het eerst vermeld in 1365. De molen van de heerlijkheid "Claerhout" werd in 1576 totaal vernieuwd door Cornelis van den Meulene en in 1594 na verwoesting tijdens de Geuzentijd hersteld door Pieter De Bruyne. Een aanplakbiljet uit 1719 in verband met de verkoop van de heerlijkheid vermeldt "eenen Schoonen Cooren Windt Meulen met een woonhuys". Tijdens de laatste decennia van de 17de eeuw en het begin van de 18de eeuw was de familie Heytens, die ook de molenaars van de Plaatsmolen leverde, werkzaam in de molen. Gedurende het grootste deel van de 18de en 19de eeuw uitgebaat door de bekende molenaarsfamilie Vercoutere uit het Wingense. In de 18de eeuw hoorde ook een paardenmolen of "roskot" bij de molen. De molen werd in 1924 afgebroken en naar Lendelede overgebracht ter vervanging van de "Bergmolen" aldaar.

Het tracé ten noordwesten van de molenhoeve staat als landweg afgebeeld op een kaart van de heerlijkheid Claerhout uit het eerste kwart van de 17de eeuw. Op de Ferrariskaart (1770-1778) wordt nog slechts het meest zuidelijke deel van de straat weergegeven, de verbinding tussen de "hoeve Claerhout" langs de Claerhoutdreef en de "hoeve Claerhout Molenhof" langs de Claerhoutmolenweg, die in de 17de eeuw nog via twee thans gesupprimeerde routes liep, volgde in het derde kwart van de 18de eeuw reeds het huidige tracé. Op het einde van de 18de of de eerste helft van de 19de eeuw wordt de weg in noordwestelijke richting opnieuw doorgetrokken tot aan de Meulebekestraat, zie volledige weg afgebeeld op de kaart Vandermaelen (circa 1850).

Landelijke weg met cluster bebouwing nabij eerste bocht vanaf de Meulebekestraat. Nummers 3, 4, 6, 9 en 11, met uitzondering van nummer 4 in situ opklimmend tot de eerste helft van de 19de eeuw (zie Atlas der Buurtwegen, 1846). Verbouwde eenlaagswoningen onder pannen zadeldak. Kapel bij nummer 3, afgebeeld op kaart uit 2000 van het Nationaal Geografisch Instituut, is thans verdwenen. Nummer 5, haaks op de weg gelegen schuurtje/ atelier in rode bakstenen, met rechthoekige muuropeningen onder betonlatei, bewaard houtwerk. Bijkomende betonlatei onder geveltop. Bestaande bebouwing in de tweede helft van de 20ste eeuw aangevuld met eengezinswoningen in tuin.

Ten noorden van de laatste bocht naar de Claerhoutdreef bevindt zich nummer 16, hoeve "Claerhout Molenhof" met nieuw of vernieuwd woonhuis en nieuwe loods. Resterend bakstenen landgebouw langsheen de straat onder zadeldak (Vlaamse pannen). Blinde straatgevel met latere aanbouw in lichtrode bakstenen aan westzijde, onder zadeldak in zwartgeglazuurde mechanische pannen. Vernieuwde erfgevel met rechthoekige vensters, schuifpoorten en zolderluik onder haakse bedaking. Gedichte getoogde muuropening in de oostelijke zijgevel. Bakstenen brugje over de Devebeek.

  • Provinciale Bibliotheek en Documentatiecentrum West-Vlaanderen, Archief, nummer 164 AD 1: aanplakbiljet Goet van Claerhout, 1719.
  • Rijksarchief Brugge, Gemeente Pittem. Oud Archief, nummer 28/6: Nieuwe ommelooper ende terrier der prochie van Pitthem", door D. Seghers, 1761, kaart 34, 36.
  • Rijksarchief Kortrijk, Familiearchief de Limburg-Stirum, nummer 5: Heerlijkheid Claerhout, 1614.
  • AMEEUW J., Daar bij die molen… De Claerhoutmolen te Pittem, in De Gidsenkring, jg. 18, nummer 5, 1980, p. 2-3.
  • ARICKX V., Geschiedenis van Pittem, Pittem, 1951, p. 140.
  • HOLLEVOET F. en andere, Als straten gaan… praten. De roede van Tielt, Tielt, 2005, p. 140.
  • Westvlaamse Windmolens: De Claerhoutmolen te Pittem, in Curiosa, jg. 43, nummer 428, 2005, p. 25-26.

Bron: DEVOOGHT K. & SANTY P. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Pittem met deelgemeente Egem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL49, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Santy, Pieter; Devooght, Kristien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Claerhoutmolenweg [online], https://id.erfgoed.net/themas/16042 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.