Geografisch thema

Waterstraat

ID
16110
URI
https://id.erfgoed.net/themas/16110

Beschrijving

Straat die de Brugsesteenweg ten noorden van Rijsselende verbindt met de Posterijlaan (steenweg Posterij-Tielt). Vormt voor de aanleg van de steenweg naar Tielt de belangrijkste westelijke invalsweg tot Pittem. Het tracé van het oostelijke straatdeel raakt in de loop van de 19de en 20ste eeuw gewijzigd. Waar de weg in de 18de eeuw (zie Ferraris, 1770-1778) aansloot op de Posterijlaan ter hoogte van Posterijlaan nummer 2, is de verbinding in het midden van de 19de eeuw (zie Atlas der Buurtwegen, 1846) al een honderdtal meter naar het westen opgeschoven, tegenover de Nijverheidsstraat. Thans nog een honderdtal meter westelijker opgeschoven.

De Atlas der Buurtwegen (1846) vermeldt de weg als "Waterstraet", de omgeving als "Waterstraet Hoek". Tijdens het ancien regime worden ook de namen "straete commende van Pitthem naer Rysselhende" en "Rijseleindestraat" (1573) gebruikt. Andere namen voor dezelfde straat zijn volgens Arickx wellicht, "wa(e)felstraete", "hafelstraete" en "haselstraete".

Langsheen deze straat (ten zuiden van nummer 19) bevond zich vanaf 1789-1790 de "Kruisbergmolen", een houten standaardmolen gebouwd door molenbouwer Pieter Corneille Hoste uit Ruiselede. In 1923 wordt de molen afgebroken, met de gedemonteerde stukken wordt in 1925 een nieuwe "Steenakkermolen" te Langemark (Poelkapelle) opgetrokken.

Vóór de aanleg van de Ringlaan R. De Paepe in 1982 was het kasteel Joos de ter Beerst geadresseerd op en toegankelijk via de Waterstraat, vanwaar de dubbele platanendreef naar het kasteel leidde (zie Boterstraat nummer 6).

Agrarische en woonfunctie. Verspreide landelijke bebouwing. Kleine hoevebebouwing minstens opklimmend tot de 17de eeuw. Bij nummer 5 en nummer 7 wordt reeds bebouwing weergegeven op het renteboek van de heerlijkheid Pittem uit 1622. Op de Ferrariskaart (1770-1778) bevond zich langsheen de weg slechts sporadische landelijke bebouwing. Onder meer bebouwing op de plaats van nummer 7 (twee parallelle volumes) en nummer 10 (L-vormige constellatie). Nummer 7 bezit nog een ouder stalvolume in donkerrode baksteenbouw. Nummer 10 thans nieuwbouw, gelegen aan de overzijde van de ringlaan De Paepe. Nummers 15-16 en 17 worden al weergegeven op het primitief kadasterplan (circa 1830), ook ten oosten daarvan bevonden zich nog een aantal kleine woningen (verdwenen). Thans nieuwbouw.

Nummer 19, vermoedelijk gelijktijdig met de "Kruisbergmolen" opgetrokken als molenaarswoning, op het primitief kadasterplan weergegeven met woning op de huidige plaats, met parallel ten noorden twee bijgebouwen langsheen de straat. Hoog eenlaagsvolume in witbeschilderde baksteenbouw onder zadeldak in mechanische pannen (nok parallel met straat), vernieuwde muuropeningen met betonlateien. Erfgevel van vijf woon- en twee staltraveeën, getoogde staldeur en -venster, latere oostelijke staluitbreiding onder lessenaarsdak.

Oostelijk straatdeel aangevuld met woningen uit de tweede helft van de 20ste eeuw.

  • ARICKX V., Geschiedenis van Pittem, Pittem, 1951, p. 22.
  • HOLLEVOET F. e.a., Als straten gaan… praten. De roede van Tielt, Tielt, 2005, p. 159.

Bron: DEVOOGHT K. & SANTY P. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Pittem met deelgemeente Egem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL49, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Santy, Pieter; Devooght, Kristien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Kliniek Sint-Jozef

  • Is deel van
    Pittem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Waterstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/16110 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.