Geografisch thema

Klijtmolenstraat (Egem)

ID
16126
URI
https://id.erfgoed.net/themas/16126

Beschrijving

Bochtige landelijke weg die vanaf de Turkeijensteenweg in oostelijke richting loopt en over de grens met Pittem verbinding geeft met de Damstraat aldaar. Ter hoogte van de grens met Pittem leidt een doodlopende aftakking naar het noorden, verderlopend in een landwegel die uitkomt op het historische Goed ter Straten (Straatgoedweg nummer 4). Tevens zuidelijke vertakking op grondgebied Pittem, maar de langsgelegen gebouwen bevinden zich op deelgemeente Egem.

Het west-oost gerichte tracé, voor het eerst afgebeeld op de Ferrariskaart (1770-1778) heette in het verleden "Oenegemse (Voet)weg", verwijzend naar het gehucht "Oenegem" (thans Turkeijen) waar de weg naartoe leidde op Pittems grondgebied. Vanaf de oprichting van de Klijtmolen in 1786 werd de naam vervangen door "Klijtmolenstraat", onder meer in de Atlas der Buurtwegen (1845), beschreven als "Chemin du cabaret Peerdeken au moulin dit Klytmolen et de là au territoire de Pitthem". Voor de fusie stond de straat bekend als "Kleimolenweg" en "Kleine Molenstraat". De oudere noordelijke vertakking heette voorheen "Tieltweg", vertrok aan hoeve "De Blauwe Vierschaar" (Wingensesteenweg) en liep via de Klijtmolenstraat op Pittems grondgebied verder richting Tielt. In de Atlas der Buurtwegen (1845) " 't Goed ter Straet" (sic) genoemd en omschreven als de "Chemin du moulin dit Klytmolen au chemin de Wynghene dit Bruggestraet, passant par la ferme de Straetgoed". De weg naar het zuiden stond voorheen bekend als "Doornboomweg", naar de "Doornboom" reeds vermeld in 1725 waar de weg naartoe liep.

In 1786 werd nabij de grens met Pittem, in de noordoostelijke hoek van het west-oost en noord-zuid gericht tracé van de Klijtmolenstraat een graan- en oliemolen gebouwd door Jozef De Blaere, op de plaats van de huidige tennisclub "De Wilge" (nummer 16). De houten "Klijtmolen" met bijhorende tweewoonst werd in 1821 verkocht aan de familie van de Velde en in 1913 door de broers Maes van de Plaatsmolen aangekocht en afgebroken. Langs de Klijtmolenstraat lag in de 16de-17de eeuw de herberg "Het Klytjen" en verder ook herberg "De Wandeling", voorheen "De Krokodil". Ten noorden van het west-oost gerichte tracé was het bos "De Motjes" gelegen, reeds vermeld in 1600 en nog als dusdanig gekend in 1906, zie De Flou.

Landelijke straat met woon- en agrarische functie. Bebouwing voornamelijk teruggaand op historische sites, thans met (grotendeels) vernieuwde bestanddelen, onder meer nummer 14B.

Nummer 13, kleine dieper gelegen hoeve voor het eerst, met weergave van drie volumes afgebeeld op het primitief kadasterplan (circa 1830). Schuurtje en bakhuis worden vermoedelijk respectievelijk tijdens het interbellum vergroot en herbouwd. Ten noorden van een begraasd erf een éénlaags woonhuis onder zadeldak van vier traveeën voor het woonhuis en twee (één aan weerszijden) voor geïncorporeerde stal/ schuur. Vernieuwd parement aan erfzijde opengewerkt door rechthoekige muuropeningen waarin bewaard houtwerk (interbellumdeur en -T-ramen met verticale roedeverdeling in de bovenlichten, vermoedelijk oudere luiken). Achtergevel in donkerrode baksteenbouw met kleine getoogde vensteropening. Uitbouw onder platte bedaking, met rechte muuropeningen onder betonlatei. Bouwnaad in achtergevel en dak ter hoogte van de oostelijke stalaanbouw van één travee. Parallel met het woonhuis ingeplante schuur in verankerde bakstenen onder overkragend zadeldak, sporen van lichte ophoging en vergroting volume ten zuiden in lichter gekleurde bakstenen. Centrale schuifpoort, houten deur onder houten latei, recenter deel gekenmerkt door rechte deuropeningen onder betonlateien. Ten oosten een bakhuis onder zadeldak in golfplaten, met muuropeningen onder betonlatei. Langs deze straat lag het zogenaamde "oudste huisje van Egem", in 1975 afgebeeld onder strodak, thans vervangen door nieuwbouw (nummer 10?).

  • Rijksarchief Brugge, Gemeente Egem, Oud Archief, nummer 1: "Landt Bouck der prochie van Eeghem", door J. en C. Verhaeghe, 1725, zerk 13, 15.
  • ARICKX V., Geschiedenis van Egem. Deel I: een dorp voor de Franse Revolutie, Kortrijk, 1982, p. 41-42, 560.
  • ARICKX V., Geschiedenis van Egem. Deel II: Egem sedert de Franse Revolutie, Kortrijk, 1982, p. 336-338.
  • Het oudste huis van Egem?, in De Roede van Tielt, jg. 6, nummer 4, 1975.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Deel XV, Brugge, 1934, kolom 503-504.
  • Dit is West-Vlaanderen: steden – gemeenten – bevolking. Eerste deel, Sint-Andries, 1959, p. 389.
  • Pittem, geraadpleegd op 25 augustus 2010.

Bron: DEVOOGHT K. & SANTY P. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Pittem met deelgemeente Egem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL49, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Santy, Pieter; Devooght, Kristien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoningen

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Pijlerkapel

  • Omvat
    Roterij

  • Is deel van
    Egem

  • Is gerelateerd aan
    Klijtmolenstraat (Pittem)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Klijtmolenstraat (Egem) [online], https://id.erfgoed.net/themas/16126 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.