Waterhoeve
bouwkundig / landschappelijk element- ID
- 12854
- URI
- https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/12854
Juridische gevolgen
-
is aangeduid als beschermd monument Waterhoeve
Deze bescherming is geldig sinds -
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Waterhoeve
Deze vaststelling is geldig sinds -
is aangeduid als beschermd cultuurhistorisch landschap Waterhoeve met omgeving
Deze bescherming is geldig sinds -
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Waterhoeve
Deze vaststelling was geldig van tot
Beschrijving
Gelegen aan de oostzijde van de dorpskern en omgeven door weiland en bomen, toegang via een aarden weg. Omgrachte 18de-eeuwse hoeve met losstaande bestanddelen. Woonstalhuis (nok parallel aan de straat) opklimmend tot de 18de eeuw (zie oude plannen), ten oosten deels vernieuwde langsschuur (nok loodrecht op de straat), ten noorden bakhuis gedateerd 1773 en waterput, laatstgenoemde tussen woonhuis en bakhuis, ten zuidoosten recentere bijstel met afdak. In het westen gracht: motte waarop naar verluidt eertijds een houten toren stond.
Hersteld naar het zuiden gericht woonstalhuis onder zadeldak (nok parallel aan de straat, cement- en mechanische pannen). Verankerde baksteenbouw, deels met gecementeerde plint; opkamer aan noordwetelijke zijde. Westgevel met aan noordzijde sporen van een ouder (?) en kleiner gebouw. Rechthoekige muuropeningen; westgevel met arduinen kruiskozijn en radvenster, zuidgevel met arduinen bolkozijn; getoogde keldervenstertjes aan noord- en westzijde.
In noordgevel: hardstenen rondboogdeur met 18de-eeuwse steenmerken, rechthoekige deur met getralied boogvormig bovenlicht boven middenkalf. Binnen moerbalk op consoles. Eerstgenoemde met datering 1758.
Ten noordoosten langsschuur met vernieuwde muren en steunberen onder schilddak (nok loodrecht op de straat, mechanische pannen en riet).
Ten noordwesten verankerd bakstenen bakhuis onder zadeldak (nok loodrecht op de straat, Vlaamse pannen), oostgevel met muurvlechtngen en datering 1773. Rechthoekige en segmentboogvormge muuropeningen. Ten zuiden nieuwere stalling onder zadeldak (nok parallel aan het woonhuis), rechthoekige muuropeningen; aansluitend afdak tegen westgevel.
Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n1 (A-He), Brussel - Gent.
Auteurs: Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aanvullende informatie
Op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) wordt de hoeve afgebeeld als een site met walgracht met de naam “Cense het Goet van brecht”, samengesteld uit vier losse volumes die op een min of meer vierhoekig erf staan, omgeven door een gracht die in het noorden en het zuiden onderbroken is voor de toegangen tot het erf. Ten noordwesten, parallel met de straat, is nog een grachtarm te zien die op de 19de-eeuwse Popp-kaart verdwenen is, maar wel nog voorkomt op de kaart van Vandermaelen (1846-1854). Ten zuidwesten is er een doorsteek naar een lusvormige gracht rond een cirkelvormige ophoging te zien, mogelijk is dit een restant van een motte die aansloot bij het omwalde erf. Op deze ophoging worden enkele bomen weergegeven. De gracht is aan de buitenzijde afgezoomd door een bomenrij. Ten zuiden van de hoeve komen akkers voor, omgeven door een bomenrij.
Op de Atlas der Buurtwegen passeert meteen ten zuidoosten van de omwalling een voetweg. In de eerste helft van de 20ste eeuw werd een nieuwe toegangsweg aangelegd die de hoevesite van noord naar zuid doorkruiste en aansloot op deze voetweg. De voetweg werd later verhard.
Vandaag is de omwalling nog steeds intact en gemarkeerd door een bomen- en struikenrij. Ook de halfcirkelvormige gracht met de motte is nog aanwezig. Ten noordwesten van de hoeve, buiten de gracht, bevindt zich een hoogstamboomgaard. Het hoevedomein is afgebakend door een hek met een geschoren haag en een bomenrij erachter. Rondom komt weiland onder bomen voor.
- Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden van Jozef Jean François de Ferraris, opgesteld tussen 1770-1778, schaal 1:11.520.
- Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
- Atlas cadastral parcellaire de la Belgique van Philippe-Christian Popp, opgesteld tussen 1842-1879, schaal 1:2500 tot 1:7500.
- Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven tussen 1846-1854, schaal 1:20 000.
