Oude pastorie. Neoclassicistisch burgerhuis, grotendeels uit het vierde kwart van de 19de eeuw met kern uit het derde kwart van de 17de eeuw; gelegen in een ommuurde tuin met bomen en haag aan de straat.
Mogelijk had de pastoor er reeds in 1288 een woning, voor eerst vermeld in 1389. In 1414 melding van een schuur en in 1463 van een tiendenschuur bij de pastorie; groeide in de 17de eeuw uit tot een landbouwbedrijf. Vanaf circa 1640 klachten over de slechte toestand, zodat ze herbouwd werd in 1658-1662.
Keuken vergroot in 1697 en schuur in 1698; een kelder werd gebouwd in 1698. Uit 1714 dateren een nieuw schaliedak en schuur. In 1754 werd een schuur verkocht en in 1804 twee schuren afgebroken. De slechte toestand van de woning maakte in 1820 en 1825 herstellingen noodzakelijk. In 1828 werden aan stallen en koetshuis werken uitgevoerd. Reeds in 1835 terug in slechte staat, met als gevolg herstellingswerken in 1850. Waarschijnlijk werd het toen naar ontwerp van F. Berckmans voorzien van een tweede bouwlaag. Daarvoor was het een bescheiden rechthoekig gebouw van vijf traveeën en één bouwlaag onder afgewolfd dak (leien). Na oprichting in 1857 van een nieuwe pastorie aan de huidige Strijdersstraat, werd de oude pastorie ingericht als school. In 1860 door de gemeente verkocht en werd bekend als "Hof ter Elst". Vermoedelijk in de eerste helft van de 20ste eeuw hoofdvleugel voorzien van derde bouwlaag en ten oosten aanbouwsel van een tweede bouwlaag. Ook de stal dateert vermoedelijk uit het eerste kwart van de 20ste eeuw. Heden terug in bezit van de gemeente; zal in 1985 verbouwd en uitgebreid worden tot muziekacademie.
BESCHRIJVING
Landhuis van het dubbelhuistype met noordgevel hoofdvleugel van vijf traveeën en drie bouwlagen onder schilddak (mechanische pannen) met dakruiter. Flankerend aanbouwsel van twee traveeën en twee bouwlagen onder plat dak aan oostzijde, en aanbouwsel van één travee en één bouwlaag onder zadeldak (mechanische pannen) aan westzijde (vermoedelijk overblijfsel van gebouw uit de 17de eeuw). Bijkomende bakstenen stal van één bouwlaag onder zadeldak, uit het eerste kwart van de 20ste eeuw aan oostzijde. Bepleisterd en beschilderd bakstenen gebouw op gecementeerde onderbouw met getraliede rechthoekige keldermonden aan noordgevel. Hoofdvleugel met kordonlijsten en vlakke hoekpilasters; houten kroonlijst op klossen. Rechthoekige vensters, beluikt bij eerste bouwlaag, op lekdrempels; derde bouwlaag met kordonvormende lekdrempels. Rechthoekige deur in vlakke omlijsting van arduin met kroonlijst, vermoedelijk daterend van herstelling van 1820; bordestrap.
Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n1 (A-He), Brussel - Gent. Auteurs: Wylleman, Linda Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aanvullende informatie
Pastorietuin
De pastorietuin, een omhaagde en met bedden ingedeelde tuin op de Ferrariskaart (1771-1778), grensde aan de achterzijde aan een voetweg. Deze weg die in de Atlas der Buurtwegen als voetweg nr. 15 staat aangeduid, wordt op de Poppkaart als "kerkweg" aangeduid.
Over de tuinaanleg van de pastorietuin blijven de historische kaarten vaag. Tot het begin van de 20ste eeuw staat de tuin als moestuin ingekleurd, vermoedelijk mogen we dit interpreteren als een ornamentele moestuin die zowel een nuts- als sierfunctie had. Pas op de topografische kaart van 1937, wanneer de woning al enige tijd niet meer als pastorie gebruikt wordt, wordt rondom de woning een siertuin ingetekend. Het oostelijk deel is op dat moment nog steeds als moestuin ingekleurd.
Vandaag is de pastorie ingericht als muziekschool en maakt de tuin deel uit van het gemeentelijk park Centrum. Een nieuwe haag sluit de tuin af.
Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
Atlas Cadastral parcellaire de la Belgique, Philippe-Christian Popp, uitgegeven in 1842-1879, schaal 1:5000
