erfgoedobject

Oude linde bij veldkapel

landschappelijk element
ID
130931
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/130931

Juridische gevolgen

Beschrijving

De eeuwenoude winterlinde (Tilia cordata) staat op een kruispunt van vijf wegen ten westen van de Meldertse dorpskom (deelgemeente van Hoegaarden). Hij bevindt zich aan de rand van een open akkergebied met talrijke onverharde veldwegen en holle wegen. De laatste eeuwen is er in dit landschap nauwelijks iets veranderd. De 19,5 meter hoge winterlinde heeft een stamomtrek van 6,83 meter (gemeten op 1,50 meter hoogte). De grootste diameter van de kroon bedraagt 25 meter (opmeting 2013).

Het zicht met de enorme linde en de kleine kapel tegen de achtergrond van het open akkerlandschap is ruim bekend. In dit landschap is hij het belangrijkste beeldbepalende object. De plek geeft een ideaal-typisch beeld van de streek, dat versterkt wordt door de wegen die op het kruispunt uitkomen. De lindeboom van Meldert is de hoogste, dikste en oudste winterlinde van de ruime regio en waarschijnlijk van de hele provincie. Hij heeft een mooie, representatieve groeivorm. Bovendien is, gezien zijn leeftijd (350 tot 400 jaar oud), het autochtoon genetisch materiaal van deze boom zeer zeldzaam.

De boom is aangeplant bij een historisch kruispunt van wegen (buurtwegen met de nummers 19, 20 en 48 en voetwegen met de nummers 69 en 70). Het uitzicht van de directe omgeving is de laatste 200 jaar nauwelijks veranderd. Twee wegen, de voetwegen, verdwenen en vier wegen van het kruispunt werden verhard met kasseien. De bestrating met kasseien zou in het interbellum zijn gebeurd. Het belang van dit kruispunt in de rurale samenleving was groot, omdat het zowel toegang gaf tot het akkergebied ten westen van Meldert als de verbinding verzekerde met buurgemeenten als Bevekom en Opvelp.

De Atlas der Buurtwegen geeft de namen van deze wegen:

  • Van Biessemstraat (buurtweg nummer 19, zowel ten zuidoosten als ten noordwesten van de boom).
  • Het Rot (voetweg nummer 70).
  • Lindestraat (buurtweg nummer 20, zowel ten noordoosten als ten zuidwesten van de boom).
  • Honsemwegje (voetweg nummer 69).
  • Rotweg (buurtweg nummer 48).

In de volksmond zijn de volgende straatnamen bekend:

  • Overhemstraat (buurtweg nummer 19, ten zuidoosten van de boom).
  • Paardskerkhofstraat (buurtweg nummer 20, ten noordoosten van de boom).
  • Leuvenseweg (buurtweg nummer 19, ten noordwesten van de boom).
  • Rotstraat (buurtweg nummer 48).
  • Stenenkruisstraat (buurtweg nummer 20 ten zuidwesten van de boom).

De geschiedenis van de veldkapel onder de lindeboom, waar deze een historische eenheid mee vormt, gaat terug tot het begin van de 19de eeuw. De eigenaars van de grond hadden verschillende pasgeboren kinderen verloren en beloofden om een kapel te bouwen indien zij een gezond kind zouden krijgen. Hun wens ging in vervulling waarop zij in 1809 een kapel lieten bouwen die is toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw. Eind de jaren 70 - begin de jaren 80 van de 20ste eeuw werd de kapel omver gereden tijdens de suikerbietenoogst. De oorspronkelijke kapel was opgetrokken in rode baksteen en had een leien dak. De trap bestond uit blauwe steen, de vloer uit rode plaveien en de sluitsteen uit Gobertangesteen. De kapel werd herbouwd met moderne materialen, maar de vorm bleef bewaard. Enkel de trap zou hergebruikt zijn voor de nieuwe kapel.

Jaarlijks werd kort na Pinksteren een kaarsenprocessie met openluchtmis gehouden aan de winterlinde. Aan het einde van de vorige eeuw hield deze traditie op te bestaan. De lindeboom werd vroeger gekandelaard. Waarschijnlijk gebeurde dit voor het laatst vlak na de Tweede Wereldoorlog. Nadien werden laaghangende takken nog ingekort.

  • De Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden van Jozef Jean François de Ferraris, opgesteld tussen 1770-1778, schaal 1:11.520.
  • Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).

Bron: Onroeren Erfgoed, Digitaal Beschermingsdossier DB002306, Houtig erfgoed Vlaams-Brabant, fase A.1, nr.9
Auteurs: Van Ormelingen, Jan
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oude linde bij veldkapel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/130931 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.