erfgoedobject

Drievuldigheidsboom pastorietuin van Kerkem

landschappelijk element
ID
131443
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/131443

Beschrijving

Jan, de tuinman van meneer pastoor, heeft omstreeks 1890 in de tuin van de pastorie van Kerkem bomen geplant ter voorbereiding van een ietwat vreemde creatuur: een boom op drie poten. Het werd een schepsel dat de Drievuldigheid moest illustreren, vermoedelijk een hulpmiddeltje bij het verkondigen van het geloof. Het moeilijk te vatten begrip van de Drievuldigheid kon zo door meneer pastoor beter worden uitgelegd. De boom in zijn geheel als de heilige drie-eenheid en dat God bestaat als drie heilige personen: de Vader, de Zoon en de Heilige Geest die hier worden voorgesteld door de drie poten. Van Jan de tuinman weten we verder niets. Mogelijk was het iemand met een traditionele opleiding in de tuinbouw. Misschien was hij naar de tuinbouwschool geweest, want er waren toen al gerenommeerde tuinbouwscholen zoals in Vilvoorde en Gentbrugge. Wat we zeker weten van Jan is dat hij een volleerd vakman was die prachtig kon enten. Over specifieke technieken om bomen op poten te zetten, zoals tuinman Jan dit te Kerkem heeft toegepast, is in de literatuur weinig terug te vinden. Maar over de basiskennis van het huwelijksenten en van al haar variaties is er heel wat gepubliceerd. Deze basis samen toegepast met een beetje inspiratie heeft destijds tot de creatie van de Drievuldigheidsboom geleid en maakt het ons ook mogelijk om tot de reconstructie te komen van hoe Jan de tuinman is tewerk gegaan. De hierna beschreven werkmethode is ook toegepast in 2003 bij de realisatie van het kunstwerk Tree on Legs van Sjoerd Buisman in het arboretum van Kalmthout. Men begint met het aanplanten van een centrale boom. Rond de stam worden op zekere afstand en dit naargelang het aantal benen de boom moet krijgen: één, twee, drie, vier tot vijf boompjes geplant. Bij de Drievuldigheidsboom zullen dat er drie geweest zijn. De omringende boompjes werden naar de centrale stevige stam toegebogen en werden er met een huwelijksent aan bevestigd. Na een aantal jaren, als de entingen goed vergroeid zijn, werd de centrale onderstam onder de entplaatsen weggehaald en kon de boom op zijn nieuwe benen staan. In 2001 zijn ook de stamomtrekken van de drie van elkaar te onderscheiden stammen van de driepikkel gemeten: A (zuid) = 232 cm B (west) = 180 cm C (oost) = 184 cm, telkens op een hoogte van 150 cm boven het maaiveld. De omtrek van de doorgaande stam was 343 cm en werd gemeten op de plaats waar de 3 pikkels samenkomen (H= 175 cm). De ent, meer bepaald de plaats waar de stamverdikking aanwezig was, bevond zich op een hoogte van 255 cm. De totale hoogte was ongeveer 25 meter. In november 2009 werd de zieke Drievuldigheidsboom om veiligheidsredenen afgezaagd tot net boven de driepikkel. Een stamschijf werd uit de stam gezaagd en werd in 2012-2013 onderzocht. Dit onderzoek gaf ons inzicht over de toegepaste enttechniek en over de leeftijd van de boom. De leeftijd van deze boom is vermoedelijk te situeren tussen de 122 en 125 jaar. De datum waarop de enting werd gerealiseerd is omstreeks 1887 te situeren.

  • Haneca, K., Afgestorven drievuldigheidsboom te Kerkem (Maarkedal), 2014, Rapporten Natuurwetenschappelijk Onderzoek, Onroerend Erfgoed. RNO.OE.2014-001

Auteurs: Van der Linden, Geert
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Kerkemstraat

  • Is deel van
    Pastorie van Kerkem met tuin


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Drievuldigheidsboom pastorietuin van Kerkem [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/131443 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.