De etageboom aan de Grote Hofstede is een Hollandse linde (Tilia europaea (x)). De etagebomen met erfgoedwaarde in Vlaanderen bestaan uitsluitend uit linden, voornamelijk zomerlinde en Hollandse linde.

Etagebomen zijn merkwaardige bomen met een bijzondere beheersvorm waarbij alle gesteltakken in één horizontaal vlak of soms in meerdere horizontale vlakken worden geleid. Soms wordt de eerste etage ondersteund door een draagconstructie. In principe worden de loten, die zich ontwikkelen op de gesteltakken, jaarlijks teruggezet. Bij oudere bomen wordt het beheer soms uitgevoerd in kapcyclussen en is het beheer te vergelijken met dat van een gekandelaarde boom.

Etagebomen worden in Vlaanderen aangetroffen op stads- en dorpspleinen, op (voormalige) erven, bij herbergen of afspanningen, bij kapellen en bij kruispunten of wegsplitsingen. Soms staan etagebomen ook in tuinen of parken. Opvallend is dat het overwegend lindenbomen zijn die als etageboom worden beheerd. Niet toevallig is de linde een boomsoort die het leiden en het periodiek snoeien goed tot zeer goed verdraagt. Ook kenmerkend is dat het tegenwoordig in Vlaanderen vaak om oude tot zeer oude exemplaren gaat, die kunnen teruggaan tot een aanplant in de 16de of 17de eeuw.

Het fenomeen van de etagebomen is het meest gekend op stads- en dorpspleinen. De bijzondere zorg die aan de vorm en ook aan de ondersteuning van de bomen werd of wordt besteed, geeft aan dat de bomen doorgaans een functie hadden of hebben als ontmoetingsplaats, een plaats waar mensen traditioneel samenkomen om te vieren, te feesten, maar ook om te verpozen, te praten en beschutting te vinden voor de zon. In Duitsland is sprake van ‘Tanzlinde’, etagelinden waarin of waaronder de dorpsgemeenschap kon dansen. Wat de functie van de etageboom op een erf was is minder duidelijk. Mogelijk is hij aangeplant als ontmoetingsplek of een plek waar mensen of dieren (paarden, ezels,…) beschutting vinden tegen de zon.

De etageboom in Mendonk staat aan straatzijde op het erf van een hoeve, ongeveer midden tussen twee dubbel hekpijlers. De hoevesite Grote Hofstede heeft het uitzicht uit de eerste helft van de 19de eeuw maar is ouder. De hoeve staat op de plaats van het vroegere ‘Oostdonckhof’ dat onder andere is afgebeeld op een figuratieve kaart van 1663.

Volgens het bordje dat bij de boom werd aangebracht zou de linde uit 1589 dateren en dus bijna 430 jaar oud zijn. Het is hier echter niet duidelijk wat de bron van deze datering is. Omwille van de holle stam is dendrochronologisch onderzoek dat inzicht geeft in de ouderdom van de boom niet mogelijk. Uit andere bronnen blijkt dat bomen die regelmatig gesnoeid of gekapt werden een gereduceerde diktegroei van de stamomtrek hebben. De omtrek van de stam heeft dus geen exacte indicatie van de leeftijd. De stamomtrek van bijna 5 m geeft wel aan dat de boom minstens meerdere honderden jaren oud is.

Op de kaart van F. Horenbault uit 1576 staat het westelijk deel van de Moervaartdepressie zeer gedetailleerd gekarteerd. Het betreft de heerlijkheid Wulfsdonk, leengoed van de Sint-Baafsabdij. Op de locatie van de Grote Hofstede staat een hoeve gekarteerd met twee gebouwen (boerenhuis en stal?) parallel aan de straat. Op het graslandperceel ten westen van de hoeve staat in de hoek aan straatzijde en palend aan de hoeve een merkwaardige en grote boom. Deze boom heeft een brede onderste etage met daarboven een bol. De boom heeft het voorkomen van een etageboom. Ten oosten van de Grote Hofstede is de dubbel omwalde middeleeuwse site van de ‘Oude Hofstede’ duidelijk afleesbaar. De site van de Oude Hofstede is opvallend gesloten door de vele bomen die tussen beide grachten en net noorden van de weg staan. De Grote Hofstede heeft drie bomen ten noorden van de gebouwen en de grote etageboom in de onmiddellijke omgeving. De omgeving bestaat uit open graslandcomplexen die deel uitmaken van een meersencomplex.

Het voorkomen van de (etage)boom op de kaart van F. Horenbault kan wijzen op een belangrijke functie die de boom vervulde, zoals bijvoorbeeld een gerechtsboom.

Op de Kabinetskaart van de Ferraris is de Grote Hofstede, ook wel het Groothof genoemd, duidelijk gekarteerd in zijn huidige verschijningsvorm. Centraal staat een boerenhuis, met haaks daarop aan beide zijden stallen en schuren. Ook op latere 19de en 20ste -eeuwse kaarten staat de hoeve in dezelfde configuratie gekarteerd. De etageboom staat echter nergens weergegeven. Op het voorhof zijn nog enkele hoogstammige fruitbomen van een vroeger uitgebreidere erfboomgaard aanwezig.

Eind de jaren 1970 of in 1980 zou de boom dendrochronologisch onderzocht zijn door de Vlaamse Bosvereniging en het Onderzoekscentrum Bosbouw van de Rijksuniversiteit Gent. Uit deze boring bleek dat de boom toen minstens 350 jaar oud was. In de archieven van beide instellingen is er geen rapport hiervan te vinden. Er werd geregistreerd dat de boom een omtrek van 4.05 m heeft op 40 cm hoogte gemeten, een kruin met diameter 16,5 m (op de grond), en een doorsnede van 6,60 m op 3 m hoogte. De totale hoogte was toen 18,75 m . De droge zomer van 1976 veroorzaakte droogte takken bovenaan de kruin.

Er bestaat een legende rond de boom: Rond middernacht zit de boom vol met spoken in nevels, die van tak naar tak zweven of rond de kruin. Onder het loof zitten duizend witte konijntjes met een zwart vlekje tussen de oren. Die brengen op een afgesproken teken de nachtelijke fietsers tot stilstand. Een spook in wit kleed komt naar beneden om op het bagagerek plaats te nemen en zo een eindje mee te rijden, tot de fietser Oostdonk heeft verlaten en Mendonk heeft bereikt. De ouderdom van de legende valt echter niet te achterhalen.

De linde werd door dorpsbewoners gebruikt voor de oogst van lindebloesems. Deze werden gedroogd en later gebruikt om lindenthee te bereiden.