Het weiland maakt deel uit van een voormalig kamp en is langs drie zijden omringd door een wal. De wal met knoteiken en de brede houtwal langs de weg ten noordwesten van het weiland zijn representatieve voorbeelden van het voorkomen van traditionele houtige beplantingen in de streek.

Historiek

Op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) ligt het perceel in de heide, aan de rand van het onontgonnen gebied. Op de topografische kaart van Vandermaelen (circa 1850) is het perceel ondertussen in gebruik genomen als weiland. Op deze kaart staan echter geen perceelsrandbeplantingen aangegeven. Op de topografische kaart van het Dépôt de la Guerre uit 1870 is de houtwal langs de weg ten noordwesten van het perceel voor het eerst zichtbaar. Het voorkomen van houtkanten in hakhoutbeheer langs wegen was vroeger algemeen in Lummen. De aangrenzende kleinere wal die het perceel begrenst, was vermoedelijk ook al aanwezig. De zuidwestzijde van het perceel is op deze kaart eveneens afgebakend met een houtwal. Deze is ondertussen opgenomen in het aangrenzend bosperceel, maar is nog steeds als een hoger gelegen wal te herkennen. Op de wal is nog een aantal knoteiken aanwezig. Ook de wal in het noordoosten van het perceel, al dan niet beplant, is waar te nemen op diezelfde topografische kaart. Op deze kaart maakt het perceel deel uit van een groter, volledig met houtwallen omheind, quasi rechthoekig akkercomplex, ook ‘kamp’ genaamd. Een kamp ontstond na het geschikt maken van heidegrond voor landbouwgebruik. Het private, veelal rechthoekige stuk grond werd afgebakend met een aarden wal (1,5 à 3 meter breed en tot 1 meter hoog) met daarlangs aan minstens één zijde een diepe greppel die zorgde voor de drainage van het perceel.

Op het digitaal terreinmodel is duidelijk te zien dat het weiland lager ligt dan zijn omgeving, vermoedelijk ten gevolge van het afgraven van grond voor de aanleg van de wallen. Op de wal plantte men vaak eiken in dicht plantverband die beheerd werden als hakhout zodat deze zich ontwikkelden tot een dichte houtkant. Aldus was het perceel perfect afgesloten en beschermd tegen indringende dieren, opstuivend zand en wind. Midden in de houtwal en op de hoeken van het perceel liet men spaartelgen doorgroeien om er vervolgens een knotbeheer op toe te passen. Het knotten van eiken was in de gemeente Lummen een wijdverbreid gebruik. Het rijshout werd voornamelijk gebruikt voor het maken van mutsaarden voor de broodoven.

Op de topografische kaart van het Militair Dépôt uit 1884 is het perceel weer ingekleurd als weiland. Dit landgebruik blijft op de daaropvolgende topografische kaarten en luchtfoto’s behouden. Kaarten en luchtfoto’s zijn echter steeds momentopnames. Mogelijk kende het perceel een wisselend gebruik van akker en weiland. Op de topografische kaart van het militair depot uit 1933 is de zuidoostzijde van het perceel begrensd door een haag. Het omheinen van grasland voor vee kwam pas in voege in de loop van het interbellum, voordien werd het vee gehoed. Hiervoor werd doorgaans gebruik gemaakt van geschoren hagen bestaande uit doornige struiken, voornamelijk éénstijlige meidoorn.

Beschrijving

Vroeger kwamen knoteiken in de regio algemeen voor rondom kampen, langs wegen en langs natuurlijke ‘treden’ in het land (valleirand, duinrand). Ondertussen zijn veel van deze knoteiken verdwenen. Vooral de voormalige kampen werden opgeruimd, aangezien het hout geen nut meer had en het opruimen voor bijkomende oppervlakte landbouwgrond zorgde. Toch zijn in de gemeente Lummen nog uitzonderlijk veel oude knoteiken aanwezig, die door het Regionaal Landschap Lage Kempen werden geïnventariseerd. Meestal gaat het om afzonderlijke bomen, maar vooral in de buurt van de autosnelwegen die de gemeente doorkruisen en die remmend werken op de doorgedreven landbouwontwikkeling en de verkavelingsdruk, bleef ook een aantal concentraties aan knoteiken bewaard.

Het ensemble langs de Kammestraat ligt in een agrarisch gebied dat sterk versnipperd is door lintbebouwing en de autosnelweg (E314). Het weiland is nog steeds in gebruik. Aan de noordzijde ligt een nog onverharde weg met hakhoutwal aan de ene en een oud bosperceel aan de andere zijde. Het noordwesten van het perceel ligt op de rand van een oude, deels afgegraven duin. Duinranden zijn typische locaties waar knoteiken veelvuldig voorkwamen. Aan de zuidoostzijde grenst het weiland aan een kavel met nieuwbouw.

Het perceel, doorkruist door een afwateringsgracht, is in gebruik als weiland. De wal omsluit de noordwest-, noordoost- en zuidwestzijde van het weiland. In het zuidwesten is de wal opgenomen in het aangrenzende bosperceel. Deze is nog altijd als een hoger gelegen wal te herkennen, maar is door de dichte begroeiing moeilijker zichtbaar. Op deze oude wal zijn nog drie oude knoteiken (zomereik, Quercus robur) aanwezig. De zuidoostelijke hoek van het weideperceel wordt gemarkeerd door een opgaande eik. In het noordwesten wordt het perceel begrensd door een ‘dubbele’ wal: een smalle wal met knoteiken langs het weiland met daarnaast een bredere en hogere houtwal in hakhoutbeheer die de naastgelegen onverharde weg begeleidt. In het noordoosten wordt het perceel begrensd door een wal met knoteiken met enkele opgaande bomen ertussen en een gracht. In het totaal staan er 31 knoteiken op de wal: 24 oude knoteiken en zeven eiken die pas sinds 2008 in knotbeheer zijn gebracht. Ze zijn geknot op 2 à 2,50 meter hoogte. De stamomtrek van de bomen varieert. De dikste eik heeft een omtrek van 3,50 meter (opname in 2014). In 2008 werden de oude eiken na jarenlang achterstallig beheer opnieuw geknot. In 2013 werd er een tweede knotbeurt bij een groot aantal eiken uitgevoerd. Dit leidde tot het afsterven van zes knotbomen. Deze blijven echter ter plaatse behouden. De zuidoostgrens bestond tot voor kort uit een geschoren meidoornhaag (Crataegus) die echter recent vervangen werd door een draadafsluiting. Langs de Kammestraat is naast de wal ook nog de begeleidende gracht aanwezig.