erfgoedobject

Herenboerenparkje van de hoeve Tassin

landschappelijk element
ID
134220
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/134220

Juridische gevolgen

  • omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Gesloten hoeve
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Gesloten hoeve heropgebouwd in 1875 ter vervanging van ouder hoevecomplex uit het midden van de 18de eeuw; boerderij, later ook brouwerij, met resten van een informeel, gedeeltelijk ommuurd herenboerenparkje van 42 are; voor de helft bosplantsoen met een heuveltje, sporen van een rondpad en enkele oude bomen.

De hoeve in de Tassinstraat werd waarschijnlijk gebouwd rond het midden van de 18de eeuw. Op de figuratieve kaart van Kumtich in het kaartboek van de Abdij van Ter Kameren komt ze nog niet voor. Ze wordt pas afgebeeld op de Ferrariskaart (1771-1775) en later op het Primitief kadasterplan opgemaakt door Bastendorff omstreeks 1820, als een bijna gesloten complex met de gebruikelijke vitale omkadering: een moestuin (44 are 20 centiare) tussen de hoeve en de hoek met de Sint-Barbarastraat (de oude weg naar Roosbeek), een boomgaard (1 hectare 17 are 40 centiare) en, verderop bijna 3 hectare weide en akkers. De huidige gebouwen dateren van omstreeks 1875. Het woonhuis omvat zeven traveeën, twee bouwlagen en een mezzanine onder een zadeldak; het is van baksteen maar met deur- en vensteromlijstingen (met afgeronde bovenhoeken), plint en hoekkettingen van blauwe hardsteen. De dienstgebouwen – onder meer een laag karrenhuis en een hoge schuur, eveneens met hoekkettingen – omsluiten een gekasseide binnenplaats, die door een smeedijzeren lanspuntenhek van de straat wordt gescheiden. Tijdens dezelfde bouwcampagne, waarbij de funderingen van de oude gebouwen grotendeels werden gerecycleerd, werd ook de bakstenen muur opgetrokken, die over circa 150 m het vroegere moestuinperceel afsluit van de straat – de hoek van de Tassin- en de Sint-Barbarastraat inbegrepen. De met gesinterde bakstenen versierde kapel ter ere van Sint-Bernardus op de hoek dateert volgens de gevelsteen van 1879.

Eigenaar en bouwheer was de herenboer August Blyckaerts. De tuin die achter de muur, op de plaats van de Primitieve moestuin, werd aangelegd, kan gelden als een bescheiden voorbeeld van een 'herenboerenparkje'. Ongeveer de helft van het perceel wordt overschaduwd door bomen, grotendeels jonge opslag, maar ook een bruine beuk (Fagus sylvatica 'Atropunicea') met 334 cm stam­ omtrek die ongetwijfeld dateert uit de tijd van Blyckaerts, twee stronken van verdwenen bomen en enkele oude, zware hazelaars (Corylus avellana). Een heuveltje, een deel van het licht verzonken rondpad en haagfragmenten wijzen op doelbewuste aanleg. De andere helft van het perceel, die bij de hoevegebouwen aansluit, bestaat uit vlak gazon met een bloemenborder. De gesmede nagels in de omheiningsmuur getuigen van verdwenen leifruit. Herenboerenparkjes komen veelvuldig voor in het zuidoosten van Vlaams-Brabant en Haspengouw, onder meer bij de Hoeve Peten* te HoegaardenHoutem. In een opstoot van welvaart, vaak ondersteund door niet-agrarische nevenactiviteiten zoals brouwerij of paardenfokkerij, wordt de woonvleugel omgebouwd tot villa of 'kasteel' en wordt, in de schaduw daarvan, een kleine landschappelijke tuin aangelegd. Het merendeel van deze parkjes ontstond na 1850.

In 1903 kon Felix Tassin, brouwer te Hoksem, met toestemming van de weduwe Blyckaerts, zijn tante, in de grote schuur een brouwerij vestigen, die tot 1940 standhield. 'Geboortebomen', aangeplant naar aanleiding van de geboorte van een kind, worden in parken en tuinen veelvuldig aangetroffen; 'geboorteplantsoenen' zijn zeldzamer. In het boomgaardperceel achter de tuin, toegankelijk via een 'barrier' in de Sint-Barbarastraat, plantte de vader van de huidige eigenares 52 notelaars (Juglans regia) als herinnering aan haar geboortejaar.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Oudste kadastrale legger 212 Kumtich, art. 6 (op naam van landbouwster Marie-Thérèse Aerts) en art. 1245, nrs. 20-22 en 58-62.
  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Kadastrale opmetingsschets Kumtich 1875 nr. 8.
  • Bouwen door de Eeuwen heen. In­ventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen – arrondissement Leu­ven, Brussel, Ministerie van Nederlandse Cultuur, 1971, p. 204.
  • LAURENT R., De goederen van de Abdij van Ter Kameren in Brabant. Kaartboek 1716-1720, Brussel, Gemeentekrediet, 1996, p. 38.

Bron: DENEEF, R., 2008. Historische tuinen en parken van Vlaanderen - Zuidoostelijk Brabant - Haspengouw: Geetbets, Hoegaarden, Kortenaken, Landen, Linter, Tienen, Zoutleeuw, Brussel: Vlaamse Overheid. Onroerend Erfgoed.
Auteurs: Deneef, Roger; Wijnant, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Gesloten hoeve

  • Is deel van
    Kumtich


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenboerenparkje van de hoeve Tassin [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/134220 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.