erfgoedobject

Herenboerenparkje

landschappelijk element
ID
134349
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/134349

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld landschappelijk erfgoed Herenboerenparkje
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Gehucht Sint-Pieters-Heurne
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgestelde historische tuin of park Herenboerenparkje
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Restant van een herenboerenparkje aangelegd rond 1892 bij een in datzelfde jaar gebouwd herenboerenhuis in eclectische stijl met oudere, sedert de laatste jaren van de 20ste eeuw herbestemde en sterk aangepaste hoevegebouwen.

Op de Ferrariskaart (1774-1775) ligt hier een hoeve met gebouwen in gesloten verband rond een binnenkoer, omgeven door boomgaarden. Op de Primitieve kadasterkaart van vóór 1828 heet de site Kruisbergveld en vormen de gebouwen (perceel nr. 110) nog steeds een gesloten vierkant. Er hoort een bakhuis bij (nr. 112, gebouw) in een perceeltje bos (nr. 111), twee percelen tuin (nr. 108 en 109) en een bouwland (nr. 113), alles volgens de kadastrale legger in 1844 in het bezit van Lambert Lismont, notaris te Tongeren. Pas in 1892 komt in deze configuratie een wijziging: de noordelijke vleugel is dan gesloopt en in de hoek van de westelijke vleugel verschijnt een nieuwe constructie, het huidige herenhuis.

Bij dit complex huis in eclectische stijl dat in de ankers de initialen L.S. van de bouwheer (Slegers) draagt en dat de allures heeft van een klein kasteeltje, werd een herenboerenparkje aangelegd.

Vandaag blijven daar, op de lichte helling ten westen en ten noorden van het huis, nog slechts enkele fraaie bomen, onder meer bruine beuk (Fagus sylvatica 'Atropunicea'), zomereik (Quercus robur) van over. Bij de herbestemming als 'bed&breakfast' werd er een met kunststenen afgelijnd kronkelig parkpad in dolomiet aangelegd, weinig rekening houdend met het bestaande karakter, zoals er ook metalen draadafsluitingen werden geplaatst en er een verhoogd terras op het boerenerf kwam. Ook voor de renovatie van de gebouwen en bij de aanleg van de voortuin van het huis is dit het geval. Zo werd de bakstenen muur die het boerenerf van het woonhuis scheidde, opengebroken voor de plaatsing van een smeedijzeren hek, hergebruikt of gecopieerd naar het model van het straathek.

Het smeedijzeren inrijhek naar de voortuin is uit de bouwperiode en heeft vierkante regels en stijlen en spijlen die afwisselend eindigen op een V-motief of op een getorste punt; uitgelengde volutes of gekrulde U-vormen verankeren de spijlen aan de onderen bovenregels. Het hek hangt in twee hermetselde vierkante pijlers met sokkel en ringen van baksteenmetselwerk en een deksteen van arduin. Het ­ onder­­­breekt de lage straatmuur met rechts een hek en links een draad als afsluiting. De voortuin, deels in dolomiet, deels met kasseien werd recent heraangelegd als bloemen- en struikentuin, maar bewaart enkele oudere coniferen en wordt overgeschaduwd door een oudere esdoorn (Acer pseudoplatanus Purpureum).

Ten noordwesten van het oude bakhuis en bij een door de roestziekte aangetaste paardekastanje (Aesculus hippocastanum) uit de aanlegperiode, ligt een kleine, omhaagde moestuin en iets verder een bosje van niet erg vitale beuken.

In de aanpalende hoogstammige boomgaard ligt nog een oude, overdekte waterput, een rond gebouwtje met veelzijdig leien tentdakje, zoals er in de buurt wel meerdere overblijven, getuigen van het gebruik van boomgaarden als door koeien begraasde fruitweiden.

De twee identieke 'barriers' aan de overzijde, zijn eveneens getuigen dat de nu met jonge canadabomen beplante weide voorheen een boomgaard was, die ook zijn meidoornhagen verloor. De 19de-eeuwse eenvoudige smeedijzeren hekken van vierkante stijlen en regels en ronde spijlen zonder punten op de bovenregel, hangen in vierkante hek­pijlers van baksteenmetselwerk afgewisseld met ­arduin.

  • Hasselt, Archief van het Kadaster, Primitief plan Sectie A door J. Questienne, kwekeling, niet gedateerd; Verzamelkaart met datum 23 october 1828.
  • Hasselt, Archief van het kadaster, Opmetingsschets 1892 nr. 1.
  • PAUWELS D., SCHLUSMANS F. met medewerking van MUYLDERMANS E. & ROMBOUTS J. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Borgloon, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14N4, Brussel - Turnhout, p. 338-339.

Bron: DE MAEGD C. EN VAN DEN BROECK M., 2007, Historische tuinen en parken van Vlaanderen. Inventaris Limburg. Deel 3: Alken, Borgloon, Heers, Kortessem, Wellen, Brussel, Agentschap RO-Vlaanderen. Onroerend Erfgoed.
Auteurs: De Maegd, Christiane; Van den Broeck, Myriam
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Hoeve


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenboerenparkje [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/134349 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.