is deel van de aanduiding als beschermd monument Begijnhof
Deze bescherming is geldig sinds
Ruïnetuin van na de tweede wereldoorlog, aangelegd op de site van de verwoeste kerk van het Sint-Catharinabegijnhof.
Het huidige begijnhof wordt begrensd door de Zuivelmarkt, de Badderijstraat, de Wittenonnenstraat en de rechteroever van de zogenaamde Nieuwe Demer. Een eerste begijnhof, gesticht vóór 1267 bevond zich, zoals gebruikelijk voor de vroegste begijnhoven extra muros, ter hoogte van de 'Begijnenpoel' waar nu het Virga Jessecollege ligt. Het werd in 1567, toen de calvinisten de stad in handen hadden, vernield. Een nieuw begijnhof werd gebouwd tussen de huidige Bonnefantenstraat, de Wittenonnenstraat, de Zuivelmarkt en de linkeroever van de Nieuwe Demer. Begin 18de eeuw verliet men ook dat begijnhof voor de nieuwe, huidige site. Als slachtoffer van de opheffing van de religieuze instellingen, kwam er op 25 november 1797 een einde aan het Hasselts begijnhof als instelling. Dankzij het Directoire kon de kerk in januari 1800 weer geopend worden. Omdat in 1944 een bom op het Begijnhof viel, liggen de resten van de kerk nu als een mooie ruïnetuin in het midden van het wederopgebouwd hof. Het Begijnhof is sedert 1946 eigendom van de provincie, die er in verschillende fasen tuinen aanlegde.
Het hof is toegankelijk vanaf de Zuivelmarkt via een poortgebouw met flankerende bijgebouwen, daterend uit de 18de eeuw. Een mooie bakstenen muur wellicht uit dezelfde periode, begrenst het begijnhof aan de Badderijstraat. Hij is veertien traveeën lang en heeft lisenen en een overkragende ezelsrug van baksteen. In de travee met hoog uitstekende puntgevel werd een Onze-Lieve-Vrouwekapel ingewerkt.
Het is een pleinbegijnhof met tuinen op het voorplein van de kerk, individuele voortuintjes achter hoge muren bij de begijnenhuisjes, en een tuin op de resten van de in 1944 verwoeste kerk. Een gekasseide straat tussen lage muurtjes van breuksteen, loopt vanaf het poortgebouw uit 1780 naar de kerkruïne. Daar rond ligt een pad in grijze grind.
De westelijke tuin op het voorplein is een beboomd parkje bij het Provinciaal Museum. De oostelijke tuin is een grasveld met oude taxus en, een rij geknotte grootbladige linden (Tilia platyphyllos) langs de muur, en een fraaie groep Gentse harde azalea's bij een kapeletje.
De mooie ruïnetuin ligt binnen de muren van de kerk, met centraal een grasveld met drie zuilvormige taxussen in de apsis, een rondweg van grijze grind en gestampte aarde, en een bloemenrand tegen de met klimplanten begroeide ruïnemuren. Tegen de gevel van het kerkkoor werd een besloten hofje bij een beschutte kalvarie ingericht. Een eenvoudig spijlenhekje tussen een onder- en bovenregel van zwart geschilderd smeedijzer op een plint van breuksteen, bakent het af. Het is een eenvoudig poorthek tussen hergebruikte vierkante hekpijlers uit de tweede helft van de 18de eeuw, van blauwe hardsteen met spiegels, sokkel en uitkragend kapiteel, één bekroond met een doodshoofd, het ander met een zandloper. Deze sokkels stonden voorheen bij de ingang van het oude kerkhof bij de Sint Quintenskerk. De twee vier ante, gekwartierde buxusperken zijn gevuld met vier buxusbollen. Er groeit een cultivar van gewone robinia (Robinia pseudoacacia 'Tortuosa') ten westen en twee geknipte buxusbollen begeleiden de pijlers.
De beplanting en het karakter van de individuele voortuinen achter de bakstenen tuinmuren met poortje en dienstgebouw, wijzigen regelmatig in functie van artistieke projecten, maar hebben meestal een vast patroon van buxushaagjes.
Bomen
(Het tussen haakjes vermelde cijfer is de stamomtrek gemeten op 150 cm hoogte)
Buiten de reeds vermelde exemplaren, ook gewone es (Fraxinus excelsior) (173, 240 cm stamomtrek, standaard gemeten op 150 cm hoogte), gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus), grootbladige linde (Tilia platyphyllos) (78, 96, 102 cm), gewone taxus (Taxus baccata), hemelboom (Ailanthus altissima) (189 cm), hangende zilverlinde (Tilia petiolaris) (193 cm), gele treurwilg (Salix x sepulchralis 'Tristis', 125 cm), witte paardekastanje (Aesculus hippocastanum) (270 cm).
Bron: DE MAEGD C. EN VAN DEN BOSSCHE H., 2006: Historische tuinen en parken van Vlaanderen. Inventaris Limburg. Deel 2: As, Beringen, Diepenbeek, Genk, Ham, Hasselt, Heusden-Zolder, Leopoldsburg, Lummen, Opglabbeek, Tessenderlo, Zonhoven, Zutendaal, Brussel: Vlaamse Overheid. Onroerend Erfgoed.
Auteurs: De Maegd, Christiane; van den Bossche, Herman
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
Begijnhof
Is deel van
Zuivelmarkt
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Tuinen in het begijnhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/134622 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.