Dit gebied ligt ten westen van Meise en sluit aan bij de Nationale Plantentuin van Meise. Het gaat om een ongerept abdijdomein dat op een unieke manier qua structuur, omvang en functie bewaard is gebleven rond zijn drie polen, de kapel en de twee hoeves.

Oorspronkelijk zou het ontstaan zijn uit een oude hoeve van rond 350. Amelgem behield doorheen de eeuwen heen zijn oorspronkelijke eenheid en structuur. Het heeft een Gallo-Romeinse oorsprong, maar was in de 4de eeuw eigendom van de Frankische stamhouder Amalhari. Amelgem is immers een plaatsnaam van Frankische oorsprong. In de loop van de 12de en 13de eeuw werd het domein eigendom van de norbertijnenabdij van Grimbergen. De kapel van Amelgem was tot 1287 een zelfstandige parochiekerk. In die tijd werd het domein geëxploiteerd vanuit het 'Hof te Amelgem', nu Groot Amelgem. Tot de 12de eeuw bestond Amelgem uit twee kernen maar in 1246 werd alles samengevoegd, huidig klein Amelgem is pas omstreeks 1690 ontstaan.

De landschappelijke structuren zijn al ruim vijfhonderd jaar niet meer gewijzigd. Het gebied van Amelgem tot Ossel heeft een nog grotendeels ongerept landelijk karakter met contrasten tussen open kouters en diep ingesneden colluviale dalen van de Hammervonnisbeek en de Molenbeek. Het vormt een ongerepte visuele eenheid die de intrinsieke waarde van de in het gebied gelegen monumenten nog versterkt. Op de heuvelrug die de waterscheiding vormt tussen het Zennebekken en het Rupelbekken wordt een Romeinse heerbaan gesitueerd. De beekdalen zijn zeer drassig en vaak bebost, soms worden ze door afgetekende taluds begrensd. Holle wegen komen slechts zeer fragmentair voor. Talrijke bronnen kunnen in hun omgeving gesitueerd worden. Op de heuvelruggen komen verspreide bosjes en bomenrijen voor. Toponiemen zoals Foksenberg en Kapellenhoek wijzen zowel op landschappelijke als historische elementen. Groot Amelgem en Klein Amelgem vormen een uniek voorbeeld van een ontdubbeling van een landbouwbedrijf op het einde van de 17de eeuw, zonder evenwel van eigenaar te veranderen. De abdij van Grimbergen bleef namelijk eigenaar van beide pachthoven. De opsplitsing was het gevolg van de gewijzigde landbouwmethoden, meer bepaald het verlaten van het drieslagstelsel.

In het westelijk deel liggen nabij de Molenbeek het kasteel van Ossel en het Hagenkasteel. Nabij het Hagenkasteel ligt een vijver in de vallei van de Molenbeek. Het kasteel van Ossel was aanvankelijk een 17de-eeuwse hoeve, in het begin van de 18de eeuw ingericht als speelhuys. In het midden van de 19de eeuw wordt het opnieuw verbouwd onder andere door architect Schadde. In 1884 wordt een park in Engelse stijl aangelegd naar een ontwerp van Keilig. Op de hedendaagse kaart is nog een grillig wegenpatroon herkenbaar.

In het oostelijk deel liggen diverse hoeven, waaronder de Duivelschuur alsook de oude molen van Amelgem. Ten noorden van Brussegem ligt in het gehucht Vijlst de barokke Sint-Annakapel, gebouwd in 1700. Deze éénbeukige kapel werd vergroot in 1782 en ligt aan een kruispunt van wegen. In de nabijheid ligt ook het kasteel Wolvendaal.