erfgoedobject

Omgeving Alveringem, Sint-Rijkers en Lovaart nabij Fortem

landschappelijk geheel
ID
135143
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/135143

Beschrijving

Dit gebied grenst in het noorden aan de bebouwing van Alveringem. In het oosten vormt de Sint-Machuitsbeek (parallel aan de Lovaart) de grens, in het zuiden de Kollaartshillebeek en de weg naar Sint-Rijkers, en in het westen door enkele wegen en de Hollevoordebeek. Het gebied ligt deels op het plateau van Izenberge en deels in de Ijzervallei (polders).

In de Ijzervallei liggen holocene veenpakketten begraven onder holocene estuariene en fluviatiele afzettingen. Er is een herkenbare overgang van de vallei naar het plateau. Op het plateau zelf ligt een kwartaire zandleemlaag boven tertiaire mariene kleien uit het eoceen.

De oostelijke grens van dit gebied wordt gevormd door de Sint-Machuitsbeek die over de gehele grens parallel aan de Lovaart loopt. De Lovaart is vermoedelijk in de 12de eeuw gegraven in een zijvertakking van de Ijzer. Het smalle kanaal vormde een verbinding tussen de bovenloop van de Ijzer en Veurne en gaf aanleiding tot het ontstaan van Fortem als vaartgehucht. De Lovaart heeft een beide zijden dijken met plaatselijk begeleidende bomenrijen en een weg. De oevers van de Lovaart zijn begroeid met rietvegetatie en houtige oeverbegroeiing. De percelen tussen de Lovaart en de steilrand naar het plateau toe liggen veelal onder graslandgebruik. Er is geen perceelsrandbegroeiing aanwezig waardoor de Lovaart met begeleidende bomenrijen een beeldbepalend element is in het landschap.

Op het plateau van Izenberge onderscheidt men twee dominante wegenpatronen, namelijk één noord-zuid of oost-west en één noordwest-zuidoost - noordoost-zuidwest gericht. In het gebied komen beide voor. Her en der komt men kapelletjes en kruisen tegen met soms enkele bomen erbij. De vele gave, herkenbare en historische boerderijen komen verspreid voor. Vele hebben nog een walgracht of resten ervan, ze bestaan veelal uit enkele losstaande gebouwen en zijn omringd door opgaande bomenrijen. Het grote aantal gave en herkenbare hoeves geven dit gebied een grote meerwaarde. Vaak vindt men vlakbij de bedrijfsgebouwen weilanden (zogenaamde huisweiden). Ook in de valleien treft men soms weilanden aan. Het overige landbouwgebied land is overwegend in gebruik als akkerland. Een minderheid van de percelen kent nog relicten van perceelsrandbegroeiing.

Het landschap is nog vrij kleinschalig met veel landelijke bewoning, kleine onregelmatige percelen en oude wegenpatronen. Ter hoogte van het dorp van Alveringem ligt in het zuidwesten een grote motte-site met ruime cirkelvormige gracht. De gracht wordt geaccentueerd door opgaande bomen en struiken. Er staat nog een hoeve op, zogenaamd het Vrije van Sint-Omaars. De toegangsweg naar deze site geeft uit op een grote gave poort met ijzeren hek. In de onmiddellijke nabijheid liggen nog enkele voormalige historische hoeves, waaronder het Hof Van Wyckhuus, een voormalige kasteelhoeve en het Boerenhof. Hoeve Iepenhof in het zuiden van het gebied is nog zeer waardevol door een aanwezige walgracht, gave en onverstoorde gebouwen omringd door een bomenrij en aansluitend waarschijnlijk een oude motte-site. Net ten noorden van deze hoeve is een waterplas gelegen, die vermoedelijk ontstaan is na een ontginning van zavel. Bij Fortem ligt de voormalige brouwerij- en mouterijsite De Snoek die getuigt van 19de-eeuwse industriële bloeiperiode van het vaartgehucht, waarlangs ook ontginningen van klei, zand en zavel waren gesitueerd. De schouwpijp van de brouwerij is een baken in de onmiddellijke omgeving.

Verspreid over het plateau liggen nog talrijke archeologische resten van verdwenen hoeves en kastelen, alsook van de voormalige kerk en pastorie van het gehucht Sint-Rijkers. Door de relatief hoge topografische ligging heeft men vanop het plateau een goed zicht op de IJzervallei en op het gedeelte van het plateau op Frans grondgebied.


Bron: Ankerplaats 'St.-Rijkers'. Landschapsatlas, A30023, Agentschap Onroerend Erfgoed, Brussel.
Auteurs: Strobbe, Marika; Deventer, Wouter; Lievens, Filip
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Omgeving Alveringem, Sint-Rijkers en Lovaart nabij Fortem [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/135143 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.