Helleketelbos en omgeving ligt binnen de vierhoek gevormd door de dorpskern van Abele (Poperinge), de Helhoek langs de weg tussen Abele en Poperinge, Wolfshulle en de Sint-Bernardusbrouwerij, die niet tot de afbakening behoort.

Het gebied ligt op de interfluviale kam tussen het bekken van de Vleterbeek en het bekken van de Heidebeek. De hellingen die naar het oosten en noorden afhellen, zijn steiler dan de westelijke en zuidelijke. Langs deze kam komen talrijke bronnen voor die het ontstaan geven aan beken die in noordoostelijke richting afwateren naar de Vleterbeek, of in de noordwestelijke richting naar de Heidebeek en de Ijzer. Deze heuvel is opgebouwd uit klei van de formatie van Kortrijk en op de hoogste gedeelten ligt nog zand van de Formatie van Gent met lokaal kleilenzen. De kwartaire zandleemlaag is zeer dun en lokaal afwezig waardoor zeer natte bodemcondities en stuwwater voorkomen. Waar de zandige lagen rusten op de klei (van de Formatie van Kortrijk) kunnen bronnen ontstaan. De beken hebben vlakbij de bronnen een vrij natuurlijke loop en zeer diep ingesneden dalhoofden met steile wanden. De twee bronbeken van de Pokhanebeek hebben aan de randen enkele steile taluds die soms begroeid zijn met houtige soorten. De beekjes zelf worden geaccentueerd door begeleidende bomen en struiken.

Het Helleketelbos is een restant van een vroeg-middeleeuws bos dat zich uitstrekte van Watou tot Beselare. Volgens de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) was dit bosbestand reeds serieus verminderd. Het huidige bos bestaat uit percelen met loof-, naald- en gemengd bos (middelhout). In het bos ontspringt de Bommelaarsbeek. Het bos wordt omringd door landbouwland waarbij de percelen vlakbij het huidige bos veel groter zijn en een regelmatiger vorm hebben dan de percelen verder van het bos. Ten zuiden van het bos liggen nog enkele hopakkers die vroeger veel talrijker voorkwamen in de streek rond Poperinge. De constructies om de hopplanten te leiden vallen door hun hoogte op in het landschap. Wanneer de hop volgroeid is, zorgt deze groene massa voor een meer gesloten landschap. Rond de hoeves liggen veelal enkele huisweiden. De rest is akkerland.

In het noorden en het westen van het gebied hebben sommige percelen nog een haag als perceelsrandbegroeiing wat een restant vormt van het vroegere bocagelandschap. Elders komen slechts weinig bomenrijen voor. Het wegenpatroon wordt gestructureerd door het reliëf en de hydrografie. De meeste wegen lopen parallel aan de valleien. Op de kamlijn loopt ook een weg. De wegen hebben soms (begroeide) taluds en soms zijn het holle wegen. Her en der treft men kapelletjes aan. De weinige bebouwing is verspreid over het gebied. Ze bestaat hoofdzakelijk uit hoeves met losstaande gebouwen omringd door een bomenrij en/of aansluitend een boomgaard.

Net ten noorden van het Helleketelbos staat een klein landarbeidershuisje in vakwerk, het zogenaamd 'Heksenhuisje'. Het is het laatste restant van het vroegere Groot Gasthuisgoed. Het is goed bewaard en is typisch voor het zogenaamde hoppeland ten zuiden van Poperinge. In de omgeving komen nog hoeven voor met kenmerken van vakwerkbouw, enkele ook met bewaarde hopasten. Recente uitbreidingen bij landbouwbedrijven doen soms afbreuk aan de esthetische waarde van deze gave en herkenbare hoeves.

Het Helleketelbos en omgeving wordt dus gekenmerkt door een open landschap met talrijke zichten op de omgeving en de aangrenzende Vleterbeekvallei. Het bos accentueert de hoge ligging van dit interfluvium. In het zuidoosten grenst dit gebied aan de vallei van de Vleterbeek en omgeving.

• Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.