erfgoedobject

Scheldemeanders nabij Avelgem

landschappelijk geheel
ID
135179
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/135179

Beschrijving

Dit gebied ligt ten oosten van de dorpskern van Avelgem en loopt tot de weilanden aan de rechteroever van de huidige Schelde.

Het talud langs de westelijke grens van het gebied, niet overal even uitgesproken, dateert waarschijnlijk van de laatglaciale erosiefase en markeert de laatglaciale vallei. Op sommige plaatsen is deze valleirand begroeid met struiken en bomen. De wei- en akkerlanden op of boven deze valleirand, en de kerk van Avelgem liggen op pleistocene en tertiaire sedimenten. De lagergelegen Scheldemeersen hebben holocene sedimenten in de ondergrond. De ligging van de kerk is typisch voor dorpen die zich aan de rand van een vallei ontwikkeld hebben. De rijzige kerktoren is nog ongestoord zichtbaar vanuit de Scheldevallei. Aan de voet van de valleirand loopt de Rijt of Rijtgracht die zorgt voor de afwatering van de percelen. Het verval in de grachten was te laag voor een goeie afwatering en men loste dit probleem op door de aanleg van deze leigracht.

Het grootste gedeelte van het gebied ligt onder grasland. Vlakbij de valleirand zijn nog zeer smalle graslandstroken aanwezig met knotbomenrijen langs de perceelsgrenzen. De graslanden in de Scheldemeersen zijn hier en daar nog voorzien van ontwateringsgrachtjes of laantjes en worden plaatselijk nog gehooid. Naar de huidige Schelde toe worden de percelen groter en sommige liggen onder akkerland. In het gebied liggen nog enkele vroegere Scheldemeanders of zogenaamde Schelde-coupures die getuigen van de 17de-18de-eeuwse rivierloop. De grootste meander, die van de Bekaert-coupure (die tevens de grens met Henegouwen vormt), wordt in het landschap geaccentueerd door bomen en houtkanten langs de oevers terwijl de andere slechts gedeeltelijk begeleidende bomenrijen hebben. Eén Scheldemeander is gedeeltelijk gedempt. De graslanden aan de rechteroever van de Schelde begrenzen grosso modo de laatglaciale vallei; de valleirand is hier minder uitgesproken.

In het zuidwesten wordt het gebied begrensd door een oude spoorwegbedding met hakhout en struweel. Deze vormt een visuele begrenzing van het gebied en een buffer tegen de industriezone ten westen ervan. De achterliggende Schalaffiemeersen hebben nog een grote botanische rijkdom.

De brug in de oostelijke uithoek van het gebied, de zogenaamde 'Brug van de Waterhoek', verbindt Ruien (Kluisbergen) met Avelgem. Het is een ijzeren boogbrug van na de Tweede Wereldoorlog en is bekend uit de roman 'De teleurgang van den Waterhoek' van Stijn Streuvels, die onder meer het landschap van dit gebied beschrijft.

In de zuidelijke uitloper nabij Turkenhoek situeert zich een klein stukje van de Rhonebeek (La Rhosnes).


Bron: Ankerplaats 'Scheldemeanders Avelgem'. Landschapsatlas, A34002, Agentschap Onroerend Erfgoed, Brussel.
Auteurs: Strobbe, Marika; Deventer, Wouter; Lievens, Filip
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Spoorwegbedding lijn 83 Kortrijk-Ronse

  • Omvat
    Spoorwegbedding lijn 85 Leupegem-Spiere

  • Is deel van
    Avelgem

  • Is deel van
    Ruien


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Scheldemeanders nabij Avelgem [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/135179 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.