erfgoedobject

Trimpontbos en Hayesbos

landschappelijk geheel
ID
135228
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/135228

Juridische gevolgen

Beschrijving

Dit gebied situeert zich op grondgebied van de gemeente Brakel. De zuidelijke en westelijke grens wordt deels door de gewestgrens gevormd. Het is logisch dat de taalgrens gevormd wordt door de heuvelkammen met hun bossen. Ze waren immers een soort natuurlijke hindernis. In de 13de eeuw en rond 1960 waren er twisten rond de begrenzing. Het woud deed ook als schuilplaats dienst voor misdadigers of bannelingen. In de 15e eeuw werd de streek regelmatig gepluderd. In 1755 werden een troep “Egyptenaren” uit de bossen gehaald en veroordeeld.

In de Vlaamse Ardennen komt een twaalftal heuvels voor die sterk opvallen in het reliëf omdat ze niet alleen allemaal ongeveer een hoogte van rond de 150 meter bereiken, maar ook doordat ze op één enkele west-oost-gerichte lijn zijn gelegen. Men noemt deze heuvels ook nog wel ‘getuigenheuvels’. Deze restheuvels worden al geruime tijd beschouwd als Diestiaanheuvels, d.w.z. dat zij nabij hun top afzettingen bevatten die horen tot het Zand van Diest. Een recenter model geeft een alternatieve verklaring voor de opbouw en de genese van deze getuigenheuvels (voor het ontstaan van deze restheuvels zie thema ‘Genese van de restheuvels van Vidaigneberg tot Kesterberg’).

Het Trimpontbos-Hayesbos ligt op één van deze heuvels. Er zijn verschillende valleitjes aanwezig in het bos, en er is het brongebied van de Terkleppebeek en de Verrebeek. Op de valleihelling komen duidelijke taluds voor. Het Trimpontbos is niet zo hoog gelegen als de andere bossen, het hoogste punt van het bos bedraagt 90 meter. De steilste hellingen komen in de buurt van de beek voor. Vandaag zijn de rivieren al verschillende tientallen meters diep ingesneden ten opzichte van het vroegere oppervlak. Dit heeft tot gevolg dat de zandbanken op dit ogenblik als opvallende heuvels in het landschap uitsteken. Hun absolute hoogte neemt af van zuid naar noord. Langs de valleiwanden zijn er verschillende tertiaire ontsluitingen (Bartoonklei, Lediaanzand, Panesiliaanzand,… ). De heuvels tellen verschillende bronbossen. De uitsijpelingsbronnen zijn in verschillende bronniveaus met bronamfitheaters aanwezig, daar waar de waterhoudende zandlagen en ondoordringbare kleilagen elkaar snijden. Zij voeden de talrijke beekjes en waren ook bepalend voor de oudste bebouwing die op sommige plaatsen precies op de bronnenlijn lag.

Het “Hof ter Bruggen” is één van de grote historische pachthoeven van Opbrakel; het werd in 1571 reeds vermeld. In het kaartboek van Hoelman uit 1651-54 staat het ingetekend als met een bijhorend omgracht opperhof. De bedrijfsgebouwen zijn na een brand in 1976 vervangen. Het boerenhuis bleef gespaard maar werd uitwendig vernieuwd. De Verrebeekmolen is een stenen windmolen, aan de Verrebeekkouter gelegen. Aanvankelijk werd de molen als oliewindmolen gebouwd; de aanvang van de werken startte in 1789 en mogelijk pas voltooid in 1803 (omwille van jaartal op de staart). Eind de 19e eeuw werd hij tot graanmolen gewijzigd. Na de plaatsing van een elektrische motor in 1919 was de molen nog tot in 1938 in bedrijf. De afname van de molenkap en het gevlucht in 1953 leidde het verval verder in. Na voorlopige herstellingen van de molen veroorzaakte een storm in 1983 zware schade. Hierdoor was volledige ontmanteling van de molen noodzakelijk. In 1996 werd de molen volledig terug heropgebouwd naar model van de om bouwtechnische redenen voordien afgebroken molen. De voorheen omgrachte ‘oude pastorie’ was vroeger in het bezit van de abdij van Ename; van de pastorie was al sprake in 1622. In het kaartenboek van 1651-54 werd het als “kuerrenhofstede” aangegeven. In 1666 stond er een leembouw met strodak. In 1679 werd een nieuwbouw neergezet die vermoedelijk in de 18e eeuw werd aangepast. Tot 1780 bleef het pastorie. In 1999-2000 werden renovatiewerken uitgevoerd. Vanaf de kaart van 1895 is de spoorlijn Zottegem-Ronse op de kaarten aangeduid.


Bron: Ankerplaats 'Trimpontbos en Haeyensbos'. Landschapsatlas, A40072, Agentschap Onroerend Erfgoed, Brussel.
Auteurs: Van den Bremt, Paul; Tack, Guido; De Meirsman, Reginald; Vanmaele, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Bomenrij van Marilandicapopulieren

  • Omvat
    Geknotte linde

  • Omvat
    Hayesbos en Verrebeekvallei

  • Omvat
    Houtkant van gewone es

  • Omvat
    Houtkant van gewone es en haagbeuk

  • Omvat
    Kaphaag van haagbeuk

  • Omvat
    Kaphaag van haagbeuk

  • Omvat
    Kaphaag van haagbeuk

  • Omvat
    Kaphaag van haagbeuk

  • Omvat
    Kaphaag van haagbeuk en gewone es

  • Omvat
    Knotbomenrij van haagbeuk

  • Omvat
    Knotbomenrij van haagbeuk

  • Omvat
    Knotbomenrij van haagbeuk en gewone es

  • Omvat
    Knotbomenrij van haagbeuk en zomereik

  • Omvat
    Knotbomenrij van schietwilg

  • Omvat
    Notelaar

  • Omvat
    Opgaande eik als schermbeplanting

  • Omvat
    Trimpontboom

  • Omvat
    Trimpontbos en omgeving

  • Is deel van
    Everbeek

  • Is deel van
    Nederbrakel

  • Is deel van
    Opbrakel


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Trimpontbos en Hayesbos [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/135228 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.