erfgoedobject

Kasteel Tanghof

bouwkundig / landschappelijk element
ID
13526
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/13526

Juridische gevolgen

Beschrijving

Rechthoekig rococokasteel binnen trapeziumvormige hofgracht met verbredingen aan oost- en westzijde en deels gebogen bij zuidzijde; afgezoomd met dreven. Geplaveid staatsieplein met centraal rond grasveld, aan west- en oostzijde koetshuis en stallingen (nok loodrecht op de straat) uit de 18de eeuw, en aan zuidzijde axiaal ingeplant kasteel (nok parallel aan de straat) uit het vierde kwart van de 16de eeuw - of begin 17de eeuw en het derde kwart van de 18de eeuw. Aan westzijde hoeve met losstaande bestanddelen en eigen toegang over hofgracht. Landschapspark met grasveld voor zuidelijke gevel van het kasteel, waarin beeld voorstellende Apelles door Walter Pompe.

Historiek

Goed reeds vermeld vanaf 1316, doch was in de 12de eeuw in bezit van Boudewijn van Echove. In de 15de-16de eeuw genaamd "'t Goet ter Tangen" en bestond toen uit een hoeve. Symon vander Couwerborch erfde het goed van zijn moeder doch verkocht het in 1451 aan Gielyse Buytoir of Butoor. Kwam daarop in bezit van Jan de Pierefite alias Chermoys en in het begin 16de eeuw kwam het in handen van de familie de Renialme en stond in 1539 opgetekend als een landbouwuitbating met poortgebouw waarin woonkamer. Jan Carlo de Renialme de Cordes had het hof in bezit vanaf 1585 en vermoedelijk liet hij tussen 1585 en 1609 een speelhuis oprichten in traditionele stijl. In 1609-1610 in bezit van familie de Cordes en Jan Carlo de Cordes legde circa 1610 de Reepkenslei aan als een lijnrechte verbinding tussen kasteel en heerbaan. Kwam later in bezit van de familie Tucher en in de 18de eeuw van familie Roose. Van dan af aangeduid met de benaming "Roosenhof" of "'t Hof van Roose". Tussen 1730 en 1780 onderging het kasteel belangrijke wijzigingen: aanpassing van de voorgevel aan de heersende rococomode voor wat betreft muuropeningen en driezijdig fronton, laatstgenoemde ter vervanging van een trapgevel; totaal nieuwe achtergevel, koetshuis en stalling. De toegangspoort, een Franse geometrische tuin en hofgracht dateren eveneens uit deze periode.

Vanaf 1809 kwam terug de oude benaming "Tanghof" in zwang en in 1817 werd het kasteel verkocht aan Louis Michel Gilles. Kwam daarna in bezit van Van de Werve en werd tussen 1886 tot 1891 gebruikt als weeshuis en in 1903 als woning voor de "Pères du Très Saint Sacrement". Ten slotte bezit van L. Fierens (1919) die het Apellesbeeld van Walter Pompe hier plaatste, J. Moorkens (1926) en de familie Breugelmans. Circa 1950 was het kasteel onbewoond en in slechte staat doch werd kort daarop door de familie Breugelmans hersteld.

Beschrijving

Een aardeweg leidt over een vlakke verankerde natuurstenen brug met twee rondbogen naar de toegangspoort in rococostijl. Vermoedelijk uitgevoerd door de Kontichse kunstsmid Cornelius Marcx. Geblokte arduinen pijlers versierd met geprofileerd paneel met schachtringen en rocaillemotieven aan uiteinden, kapiteel met rocaillemotief en dekplaat.

Kasteel

Symmetrisch opgebouwd kasteel met noordelijke voorgevel van zeven traveeën en twee bouwlagen onder complexe bedaking met combinatie van schild- en zadeldak (leien); uit het vierde kwart van de 16de eeuw of begin 17de eeuw, verbouwd in het derde kwart van de 18de eeuw; steekboogvormige houten dakvensters.

Verankerd en beschilderd bakstenen gebouw. Sporen van speklagen en hoekblokken van natuursteen. Drie middentraveeën gemarkeerd door driezijdig fronton met radvenster. Beluikte steekboogvensters met negblokken. Centrale travee: rondboogdeur met steektrap, in kwarthol geprofileerde spiegelboogomlijsting van hardsteen op neuten; booglijst eindigend op krullen met festoenwerk, rocaillesluitsteen onder rechte kroonlijst op consoles. Aansluitend spiegelboogvenster met geprofileerde onderdorpel op consoles; geprofileerde borstwering; omschrijvende dubbel geprofileerde omlijsting met gekrulde neuten, rocaillesluitsteen en paneelvormige bekroning.

Zuidelijke tuingevel van negen traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (leien), kwartholle hoektravee onder tentdaken (leien) met houten steekboogvormige dakvensters; uit het derde kwart van de 18de eeuw. Souterrain met steekboogvormige getraliede keldervensters in omlopende vlakke omlijsting van arduin. Licht uitspringend middenrisaliet van drie traveeën onder driezijdig fronton met verdiept gevelvlak en radvenster. Geprofileerde en bepleisterde kroonlijst. Beluikte steekboogvensters in vlakke omlijsting van arduin, op lekdrempels bij eerste bouwlaag. Centrale travee: spiegelboogdeur, op steektrap met geprofileerde wel; kwarthol geprofileerde omlijsting van arduin met neuten, imposten en rocaillesluitsteen. Bekronend balkon met consoles en smeedijzeren hek. Spiegelboogvormig deurvenster in geriemde omlijsting met neuten, oren en sluitsteen onder gebogen kroonlijst. Zijgevels met bouwnaden tussen oorspronkelijk gedeelte uit het derde kwart van de 16de eeuw tot de 17de eeuw en aanbouw uit het derde kwart van de 18de eeuw. Tevens kroonlijst op modillons bij oudste noordelijke gedeelten. Oostgevel met hoekvormende muur ter hoogte van de voormalige kapel, zie rondboogvenster.

Koetshuis en stalling

Identiek rechthoekig koetshuis en stalling van vijf traveeën en één bouwlaag onder schilddak (leien) met houten steekboogvormige dakvensters; uit het derde kwart van de 18de eeuw, vermoedelijk hersteld en vernieuwd na 1950. Bakstenen gebouwen op vernieuwde plint van natuursteen. Getraliede en beluikte kruiskozijnen van natuursteen met negblokken en centrale steekboogpoort met negblokken. Geprofileerde en bepleisterde kroonlijst. Overige gevels met rechthoekige vensters of kruiskozijnen; rechthoekige of steekboogvormige deuren.

Hoeve

Sterk vernieuwde (na 1950) hoeve met losstaande bestanddelen aan westzijde van het kasteel met afzonderlijke toegang bestaande uit bakstenen brugje over hofgracht en poort met bakstenen pijlers en smeedijzeren hek uit de tweede helft van de 20ste eeuw (?). Rondom een met gras begroeid erf: rechthoekig woonstalhuis (nok loodrecht op de straat) aan oostzijde met mogelijk kern uit de 17de eeuw (?) doch huidig uitzicht uit de tweede helft van de 18de eeuw (?) met verbouwingen uit het derde kwart van de 20ste eeuw bij stalgedeelte (oorspronkelijk L-vormig gebouw). Stal en wagenhuis (nok loodrecht op de straat) uit de tweede helft van de 19de eeuw (?) aan westzijde, en ten slotte aan zuidzijde langsschuur (nok parallel aan de straat) uit de 18de eeuw (?) met verbouwingen uit het derde kwart van de 20ste eeuw.

Woonstalhuis van één bouwlaag onder zadeldaken (riet). Smaller onderkelderd noordelijk gedeelte van het woonhuis uit de 18de eeuw met kruiskozijnen van zandsteen, gedichte westelijke deur en noordgevel met laadluik onder klein gedicht venstertje. In het verlengde, tot woonhuis verbouwd woonstalhuis. Meestal nieuwe rechthoekige vensters en deuren met arduinen dorpels, poort met houten latei. Enkele laadluiken onder de daklijst. Rechthoekige stal en wagenhuis onder half schilddak (Vlaamse en cementpannen). Bakstenen gebouw op gecementeerde plint. In middentravee: rondboogpoort met puntgevel onder zadeldak. Rechthoekige vernieuwde venstertjes, rondboogdeur en rechthoekige poort. Langsschuur onder laagreikend zadeldak (Vlaamse pannen). In het derde kwart van de 20ste eeuw vernieuwd bakstenen gebouw op gecementeerde plint. Muuropeningen aan oostelijke en westelijke zijgevels beschut door overkragende afgewolfde daken (riet).

  • DE RUIITER TH., Het Tanghof alias Hof van Roose of Roosenhof te Kontich, Administratie Ruimtelijke Orde en Leefmilieu, Archief Bestuur monumenten en landschappen. dossier 1902.
  • SCHOBBENS J., Les environs d'Anvers II, Brussel [1930], p. 10-18.
  • VAN PASSEN R., Geschiedenis van Kontich, uitgave gemeentebestuur Kontich, 1964, p. 518-522.
  • VAN PASSEN R., Het Tanghof of Roosenhof te Kontich, in GIJPEN L., Krans van kastelen in de provincie Antwerpen, Antwerpen, 1960, p. 79-84.
  • VAN PASSEN R., Toponymie van Kontich en Lint,, Gent, Vlaamse Academie voor taal- en letterkunde, 1962, p. 243, 528, 571, 572.

Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n2 (Ho-Ra), Brussel - Gent.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Het Tangenhof is bereikbaar via de rond 1610 aangelegde noordoost-zuidwest lopende Reepkenslei, ter hoogte van het kasteel bestaande uit een dubbele rij opgaande loofbomen. De Tanghoflaan, eveneens een dreef, begrenst het domein in het zuidoosten. Het tracé van de dreven rond het omwalde kasteel is reeds duidelijk herkenbaar op de Ferrariskaart (1770-1778).

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • WYLLEMAN L. 1985: Reepkenslei [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/1891 (geraadpleegd op 25 februari 2015).
Auteurs: Cox, Lise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteel Tanghof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/13526 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.