De kapel Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand is een neogotische bakstenen kapel, opgericht in 1837 en vergroot in 1844 in neogotische stijl. Een in 1930 aangelegd park met Lourdesgrot, calvarie en kruisweg omgeeft de kapel.

Historiek

De kapel wordt door middel van de gevelsteen gedateerd in 1844 en wordt afgebeeld op de kaart van Vandermaelen (1846-1854) als de "Chapelle N.D. de bon secours". Het gaat om de uitbreiding van een in 1837 door burggraaf Léonard-Pierre-Joseph du Bus de Gisignies opgerichte, eenvoudige, bakstenen kapel. De burggraaf fungeerde onder het Hollands bewind van Willem I als commisaris-generaal in Nederlands-Indië van 1825 tot 1830. In oktober 1830 kocht hij van de familie de Renesse-Breidbach het kasteel en landgoed. Tot de bezittingen behoorde ook een perceel langs de Herentalsebaan. Na de dood van zijn eerste vrouw Marie-Cathérine de Deurwaerder in 1836 liet hij er in 1837 een kapel bouwen. Volgens sommige bronnen gebeurde dit als vervulling van een belofte aan de Heilige Maagd in ruil voor een behouden thuiskomst na een storm gedurende zijn terugreis uit Nederlands-Indië in 1830. Mogelijk leidde dit tot de naam Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand. In 1896 huwde Isabelle du Bus de Gisignies met Maximiliaan de Renesse waardoor het vroeger grafelijk bezit, en daarbij ook de kapel, terug toe kwamen aan de familie de Renesse.

Het park werd in 1930 aangelegd op het perceel waarop de kapel gebouwd is en werd in 1933 ingewijd. De bouw van de Lourdesgrot gebeurde op initiatief van Martinus De Molder (1882-1947), pastoor van Oostmalle en huisleraar van de familie de Renesse. In 1934 werd een calvarie opgericht, uitgevoerd door beeldhouwer Simon Goossens, ter nagedachtenis aan het tragische overlijden van koning Albert te Marche-les-Dames. Het kunstwerk stelt dan ook de Calvaire de Marche-les-Dames voor en werd gemaakt met stenen afkomstig uit de omgeving waar het ongeval plaats had. In de jaren 1960 en 70 trad verval op, weliswaar gekenterd door een opkuisbeweging van vrijwilligers in 1982. Een gerestaureerde kruisweg werd aangelegd in 1984. In 1990 volgde de uitbreiding van het park. In 2004 werd de kapel gerestaureerd.

Beschrijving

Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand

De kapel Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand bevindt zich op een driehoekig perceel tussen de Herentalsebaan en een dreef tussen het Mariapark en het Atheneum. De rechthoekige bakstenen kapel bestaat uit een schip van twee traveeën (gebouwd in 1844) en een lager koor (gebouwd in 1837) van één travee onder een leien zadeldaken (nok loodrecht op de straat) met dakruiter. De puntgevel (ten noordoosten) op schouderstukken heeft een spitsboogdeur en dito vensteropeningen. Op de noordoostelijke gevel prijkt het opschrift "AVE MARIA". Tegen de koorsluiting bevindt zich een imitatiegrot met calvarie.

In het kleine koor hangen acht obiits van de familie du Bus de Gisignies met in het midden een wapenschild van de familie. Een bas-reliëf herinnert aan de doop van een voornaam familielid. In het koor zelf staan verschillende heiligenbeelden. Tegen de zijwanden hangt een geschilderde kruisweg, waarschijnlijk geschonken door de trappistenabdij van Westmalle.

Mariapark

Bij de kapel bevindt zich een Mariapark op een omhaagd perceel van 1 hectare met (in vorm gesnoeide) struiken (onder andere rododendrons) en opgaande bomen (onder meer eiken). De Lourdesgrot behoort tot de oorspronkelijke aanleg. Het park met de Lourdesgrot, calvarie en kruisweg past volledig in het kader van de kapel. Naast de calvarie en kruisweg bevinden zich in het park eveneens beelden van Onze-Lieve-Vrouw van Fatima, Pater Pio en Pater Damiaan, en een Piëta. Een dreef met opgaande bomen sluit het park af aan de westzijde.