Woning Gilles (Braem) ()

In februari 1954 wordt Braem gecontacteerd door de kunstschilder en graficus Ray Gilles (1923-2000), met de vraag een woning te ontwerpen voor zijn vader, de kaashandelaar H. Gilles. De nieuwbouw moet worden opgetrokken tegen de eigen woning van zoon Ray, op een ruim perceel aan de Leuvensevaart even buiten Mechelen. Het bestaande gebouw is een bakstenen constructie van vrij recente datum, dat wegens zijn ligging 2,5 meter onder het niveau van de vaartdijk hoog bovenop een sokkel is opgetrokken. Als uitbreiding van dit vrij banale, blokvormige volume ontwerpt Braem een woning met een meer experimenteel programma, waarin een continue ruimtelijkheid, maximale lichtinval en interactie met het omringende landschap primeren. Van meet af aan streeft hij naar een plastisch volume met een zuivere geometrische vorm, dat vanaf een gemeenschappelijke sokkel tegen de bestaande woning aanleunt. Terwijl hij in zijn eerste schetsontwerp de nieuwbouw volkomen onafhankelijk benadert, probeert hij in het definitieve concept beide volumes tot een zekere eenheid te brengen. De bouwplannen worden begin mei voltooid, en ondanks de terughoudendheid van het Mechelse stadsbestuur nog voor het einde van die maand goedgekeurd. Tegen het einde van de bouwwerken begin 1955, slaat bij Gilles senior het aanvankelijke enthousiasme over het ontwerp om in ergernis over de uitvoering, wat er zelfs toe leidt dat Braem van zijn opdracht wordt ontheven.

In zijn vroegste schetsen voor de woning Gilles, sluit Braem opnieuw aan bij de ruimtelijke experimenten voor de woning Brauns in Kraainem. Om de zuidelijke oriëntatie en het uitzicht op de vaart optimaal uit te spelen, brengt hij de woonkamer onder in een overstekend, hexagonaal volume boven een sokkel van dezelfde vorm. Centraal in de ruimte staat een eveneens zeshoekige open haard, waarvan de conische schouw zoals in de latere woning Alsteens in Overijse hoog boven het dak oprijst. De schetsen laten een volledige of alternerende beglazing van de wandvlakken zien, in de vorm van picture windows. Een rechthoekig volume achteraan biedt op de woonverdieping ruimte aan de keuken, de slaapkamer, de badkamer en het trappenhuis. De sokkel wordt volledig ingenomen door de hal en een atelier.

Ook het uiteindelijke ontwerp vertrekt van deze functionele ruimte-indeling, maar geeft de woonverdieping een bijna rechthoekige plattegrond, die in overstek op de sokkel rust, met voor- en achteraan ruimte voor terrassen. De terugwijkende, bakstenen sokkel krijgt nu een golvend beloop, waarbij betonnen kolommen de bovenbouw opvangen. Die ontleent zijn opvallende, driehoekige volume aan het grote lessenaarsdak, dat in het interieur een kleine duplex met een extra slaapkamer mogelijk maakt. Een hoge, balkvormige schoorsteen in antracietkleurige baksteen scheidt de nieuwe van de bestaande constructie, die hij wit laat schilderen. Constructief past Braem voor de bovenbouw een lichte structuur van geribde eternietpanelen toe met voeglatten in kunststof en slagluiken in kalungihout. Een structureel kleurschema in blauw, wit en zwart moet daarbij de volume- en vlakverdeling plastisch accentueren. Opmerkelijk is de schuine, metalen schoor onder het dakoverstek van het achterterras. In het interieur sluit de lage woonkamer, met open hoekvensters en een driehoekige wintertuin, via een doorgeefkast aan op de keuken. De hoge cosy corner met vide bij de open haard wordt door een verticale claustra gescheiden van het trappenhuis.

  • Archives d'Architecture Moderne, Archief Renaat Braem, Dossiernummer 96.
  • Stadsarchief Mechelen, Bouwdossier 1954/0358.

Bron: Braeken J. (ed.) 2010: Renaat Braem 1910-2001. Architect, Relicta Monografieën 6. Archeologie, Monumenten en Landschapsonderzoek in Vlaanderen, Brussel.
Auteurs:  Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woning Gilles [online], https://id.erfgoed.net/teksten/134326 (geraadpleegd op ).


Woning Gilles ()

Vrijstaande tweegezinswoning van 1955 naar ontwerp van architect R. Braem, gebouwd in opdracht van graficus Ray Gilles. Het gebouw dat zich deels onder de dijk bevindt, vertoont een hoge bakstenen onderbouw en een twee verdiepingen tellende bovenbouw die als het ware verschoven is ten opzichte van de onderbouw, zie het doorlopend terras aan de vaartzijde, waarvoor de bovenbouw achteruit wijkt, en de overkraging op zuilen aan noord- en oostzijde.

Ofschoon het gebouw als één geheel werd geconcipieerd is de vormgeving van beide woningen sterk uiteenlopend: nummer 106, bekleed met witte gevelplaten is afgedekt met een plat dak, nummer 107 met blauw geschilderde platen met een sterk hellend leien zadeldak (nok loodrecht op vaart); een hoge schoorsteen van gesinterde baksteen verbindt beide entiteiten. De grote beboomde tuin komt uit op de Boetestraat.

  • BRAEM R., Het schoonste land ter wereld, Leuven, 1987, p. 110.

Bron: KENNES H., PLOMTEUX G. & STEYAERT R. 1995: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Mechelen, Kanton Mechelen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 13n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woning Gilles [online], https://id.erfgoed.net/teksten/1361 (geraadpleegd op ).